Джамолов Жумабой Хисеновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “МДҲ мамлакатларида давлат тили масалалари”, 10.00.11 –  Тил назарияси. Амалий ва компютер лингвистикаси (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Fil.12504.
Илмий раҳбар: Шокиров Туғрал Сирожович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: Улуқов Носиржон, филология фанлари доктори, профессор; Абдужамол Ҳасанзода Ашраф, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Термиз давлат университетини.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва тожик тилларининг давлат тили мақомига ега бўлиш босқичлари, Ўзбекистон ва Тожикистон Республикаларида давлат тилининг мустақиллик йилларидаги тараққийоти, давлат тили ва кам сонли аҳоли тиллари ривожланишига ҳукуматнинг еътибори ҳамда йозув ва имло муаммоларини очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ўзбекистон ва Тожикистон Республикаларида ўзбек ва тожик тилларининг демократик йондашувлар, адолат, ҳуқуқий, сийосий, демографик ва миллий бирлик асосида давлат тили мақомига ега бўлганлиги, Ўзбекистон ва Тожикистон давлатлари ҳукумат раҳбарларининг давлат тили ва миллий тилларга муносабати меъйорий-ҳуқуқий ҳужжатлар, уларнинг маъруза ва сийосий нутқлари асосида далилланган;
Ўзбекистон ва Тожикистон Республикалари “Давлат тили тўғрисида”ги Қонунларининг қабул қилиниш жарайони ҳамда уларнинг кейинги таҳрирлари қийосий тавсифланиб, лотин ёзувига асосланган ўзбек тили ва кирилл ёзувига асосланган тожик тили имло қоидаларининг ўзига хосликлари, уларни амалийотда қўллаш билан бўғлиқ муаммолар, ўзбек ва тожик тилларининг ўзаро таъсири аниқланган;
ўзбек тилига давлат тили мақоми берилиши «лойиҳага қадар» ва «лойиҳа юзасидан баҳслар» каби босқичлар ҳамда тожик тилига давлат тили мақоми берилиши «Сўз маданийати» конференсийасига қадар» ва «конференсийадан кейинги баҳслар» каби даврлар асосида очиб берилган;
тил масалаларининг давлат сийосати даражасига кўтарилиши ва унинг социолинвистик аҳамийати, давлат тилининг мақоми илк бор давлат раҳбарлари фаолийати доирасида асосланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тилларнинг, жумладан, ўзбек ва тожик тилларининг функсионал ривожланишини социолингвистик жиҳатдан ўрганиш бўйича олинган илмий натижалар ва амалий таклифлар асосида:
 Ўзбекистон ва Тожикистон Республикалари “Давлат тили тўғрисида”ги Қонунларининг қабул қилиниш жарайони ҳамда уларнинг кейинги таҳрирлари қийосий тавсифланган, лотин ёзувига асосланган ўзбек тили ва кирилл ёзувига асосланган тожик тили имло қоидаларининг ўзига хосликлари, уларни амалийотда қўллаш билан бўғлиқ муаммолар, ўзбек ва тожик тилларининг ўзаро таъсири ҳақидаги фикр-мулоҳаза ҳамда хулосалардан “Ўзбек тилининг форс-тожикча ўзлашмалар луғати. Луғати вомвожаҳои форсий-тожики дар забони ўзбеки”ни таййорлаш ва чоп етишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021-йил 23-нойабрдаги 500-сон буйруғига асосан 500/т-005 рухсатномаси). Натижада республика олий таълим муассасаларининг филологийа ва тилларни ўқитиш: ўзбек тили, филологийа ва тилларни ўқитиш, тожик тили йўналишлари талабалари ўқув адабийоти билан таъминланган;
Ўзбекистон ва Тожикистон Республикаларида ўзбек ва тожик тилларининг демократик йондашувлар, адолат, ҳуқуқий, сийосий, демографик ва миллий бирлик асосида давлат тили мақомига ега бўлганлиги, Ўзбекистон ва Тожикистон давлатлари ҳукумат раҳбарларининг давлат тили ва миллий тилларга муносабати меъйорий-ҳуқуқий ҳужжатлар, уларнинг маъруза ва сийосий нутқлари асоси ҳақидаги фикр-мулоҳаза ва хулосалар академик Б.Ғофуров номли Хўжанд давлат университети, Тожикистон давлат ҳуқуқ, бизнес ва сийосат университетлари фаолиятида фойдаланилган (Бобожон Ғофуров номидаги Хўжанд давлат университетининг 2023-йил 04 майдаги 01/2028-сон маълумотномаси). Натижада мазкур университетлар талабаларининг давлат тили фани бўйича билим ва кўникмалари ривожлантирилган;
Ўзбекистон ва Тожикистон Республикаларида ўзбек ва тожик тилларининг демократик йондашувлар, адолат, ҳуқуқий, сийосий, демографик ва миллий бирлик асосида давлат тили мақомига ега бўлганлиги, Ўзбекистон ва Тожикистон давлатлари ҳукумат раҳбарларининг давлат тили ва миллий тилларга муносабати меъйорий-ҳуқуқий ҳужжатлар, уларнинг маъруза ва сийосий нутқлари асосидаги хулоса ва тавсийалардан “Ўзбек тилининг форс-тожикча ўзлашмалар луғати. Луғати вомвожаҳои форсий-тожики дар забони ўзбеки”ни таййорлаш ва чоп етишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021-йил 23-нойабрдаги 500-сон буйруғига асосан 500/т-005 рухсатномаси). Натижада қоидаларга амал қилиниши йўлга қўйилган.