Sayt test rejimida ishlamoqda

Закирова Хилола Хатамитдиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бронхиал астмали беморларнинг ортопедик стоматологик ёрдамини такомиллаштириш”, 14.00.21-Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.РhD/Tib1727.
Илмий раҳбар: Акбаров Авзал Нигматуллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат стоматология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат стоматология институти, DSc04/30.12.2019.Тib.59.01.
Расмий оппонентлар: Орешако Олег Васильевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Россия Федарацияси); Гулямов Суръат Саидвалиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; 
Етакчи ташкилот: С.Д. Асфендияров номидаги Козоғистон миллий тиббиёт университети (Қозоғистон Республикаси).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: кортикостероид воситалардан фойдаланувчи бронхиал астмали беморларга олинадиган протезлар базиси ҳом ашёсини танлаш тактикасини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
оғиз бўшлиғи гигиена индексини текшириш натижасида бронхиал астмали беморларда кортикостероидли терапия фонида полиоксиметилен асосидаги термопластик хом ашёлар оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати томонидан энг кам яллиғланиш реакциясини чақириши ва протез жойлашган шиллиқ қаватнинг компрессия хавфини сезиларли камайтириши аниқланган;
гормонга боғлиқ бронхиал астмали беморларда иммун танқисликнинг намоён бўлиши сифатида носпецифик ҳимоя омиллари даражасини (slgА, ФАН) сўлакдаги лизоцимнинг юқори даражаси билан параллел ҳолда пасайиши аниқланган;
гормонга боғлиқ бронхиал астмали беморларда оғиз бўшлиғини парваришида гипоаллерген антисептик воситалардан фойдаланиш микроорганизмларнинг шартли-патоген ва патоген турлари миқдорини пасайтириши оғиз бўшлиғи микробиоцинозини бахолаш усулида исботланган;
илк бор қўлланилиши превентив ташҳислаш сифатини ошириш имконини берувчи, оғиз бўшлиғида олинадиган тиш протезларининг базис ҳом ашёсига бўлган аллергик реакцияни эрта аниқлаш ва тасдиқлаш учун аллергологик тестлаш усули ишлаб чиқилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тошкент давлат стоматология институти эксперт кенгашининг 2023 йил 12 июндаги 8 сон хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: полимер хом ашёлардан тайёрланган протезларни олинадиган протезлар билан ортопедик протезлашдан аввал, мажбурий клиник, инструментал текшириш усулларидан ташқари келгусидаги олинадиган протез хом ашёсига тезкор ва кечиктирилган турдаги аллергик реакцияни аниқлаш бронхиал астмали беморларнинг саломатлигини оғирлаштирмаслиги, ортопедик стоматологик даволашга кетган вақтни қиқартириш билан изоҳланади (Иҳтиро патенти № IAP 07274, 23.01.2023). Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Бронҳиал астмали беморларда олинадиган тиш протези базиси хом асёсига болган аллергик реаксияни махаллик аниқлаш усули ва иккиламчи адентияли беморларда тиш протезлари хом ашёсига болган аллергик реаксияни аниқлашга йўналтирилган тадқиқот ишидан олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент давлат стоматология институти клиникасида 29.12.2022 йилдаги 24-сонли буйруқ ҳамда Тошкент шаҳар “IDEAL PROF PLUS” хусусий клиникаси 01.12.2022 йилдаги 4-П сонли буйруқ асосида тиббиёт бирлашмаси бўлимлари амалиётига тадбиқ етилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Aллергик фонга ега бўлган беморларда протезлашдан олдин ортопедик хом ашёга аллергик реакцияни аниқлаш учун ишлаб чиқилган усулдан фойдаланиш оғиз бўшлиғи шиллиқ қаватининг синов материалига реакциясини аниқлаш имконини беради ва шу билан ижобий превентив диагностика сифатини ошириш орқали еришилади. Даволаш муддатини 30% гача қисқартириш орқали беморнинг ҳаёт сифати яхшиланади ва мехнатга лойиқацизлигини даври қисқаради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Стоматология амалиётида режалаштирилаётган олинадиган протез хом ашёсига тез ва кечиктирилган турдаги аллергик реакцияни аниқлаш учун аллерготестдан фойдаланиш протезнинг хом ашосига болган аллергик реаксияни олдини олишга ёрдам беради ва протезни янгитдан беморда аллергик реакцияни чақирмайдиган хом ашёдан ясашни олдини олади. Тиббий диагностика ва тузатиш чора-тадбирларини амалга ошириш иқтисодий харажатлар ўртасидаги фарқ туфайли иқтисодий самара пул кўринишида 1 095 500 сўмни ташкил этди. Хулоса: Aллергик фонга эга бўлган беморларда даволашдан олдин олинадиган протезнинг хом ашёсига аллергик реакцияни аниқлаш учун ишлаб чиқилган усулдан фойдаланиш оғиз бўшлиғи шиллиқ қаватининг синов материалига реакциясини аниқлаш имконини беради ва шу билан қайта протезлашни олдини олади. Илмий янгиликдан кенгайтирилган холда фойдаланиш:«Бронхиал астмали беморларнинг ортопедик стоматологик ёрдамини такомиллаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент давлат стоматология институти томонидан 2022 йил 19-декабр 03-2041-сонли хат юборилган.
иккинчи илмий янгилик: полиоксиметилен асосидаги термопластик хом ашёлардан тайёрланган олиб қўйилинадиган тиҳ протезлари оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати томонидан енг кам яллиғланиш реаксиясини чақириши муносабати билан протезни фойдаланиш муддатини узайтиради. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Бронҳиал астмали беморларда олинадиган тиш протези базиси хом асёсига болган аллергик реаксияни махаллик аниқлаш усули ва иккиламчи адентияли беморларда тиш протезлари хом ашёсига болган аллергик реаксияни аниқлашга йўналтирилган тадқиқот ишидан олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент давлат стоматология институти клиникасида 29.12.2022 йилдаги 24-сонли буйруқ ҳамда Тошкент шаҳар “IDEAL PROF PLUS” хусусий клиникаси 01.12.2022 йилдаги 4-П сонли буйруқ асосида тиббиёт бирлашмаси бўлимлари амалиётига тадбиқ этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: олинадиган протез билан фойдаланиш муддатини узайтириш беморнинг ишга лойиқацизлигини камайтириш орқали, ижтимоий ҳаётини яхшилашга ёрдам беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: оғиз бўшлиғининг гигиеник ҳолати ёмонлашиши, олинадиган протезларни фойдаланиш муддатини 2 йилгача қисқартиришига олиб келади ва протезни алмаштиришни талаб қилади. Полиоксиметилен асосидаги протез оғиз бўшлиғининг гигиеник ҳолатини яхшилайди ва хизмат муддатини 5 йилгача узайтиради, иқтисодий самара пул кўринишида 1 095 500 сўмни ташкил этади. Хулоса: Полиоксиметилен асосидаги термопластик хом ашёлардан тайёрланга олиб қўйиладиган протезлар оғиз бўлиғи шиллиқ қавати томонидан энг кам яллиғланиш реаксиясини чақиради ва протез жойлашган шиллиқ қаватининг компрессия хавфини сезиларли камайтириши туфайли беморларда протезга мослашиш даври қисқаради ва олинадиган протезни фойдаланиш муддати узайтирилади. Илмий янгиликдан кенгайтирилган холда фойдаланиш:«Бронхиал астмали беморларнинг ортопедик стоматологик ёрдамини такомиллаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент давлат стоматология институти томонидан 2022 йил 19-декабр 03-2041-сонли хат юборилган.
учинчи илмий янгилик: кўртикўстероид воситаларини қабул қилувчи бронхиал астмали беморларда sIgA ва лизосим кўрсаткичларининг ўз вақтида тикланиши оғиз суюқлигида патоген микрофлорани пасайиши муносабати билан беморларнинг протезларга тез мослашишига олиб келди. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Бронҳиал астмали беморларда олинадиган тиш протези базиси хом асёсига болган аллергик реаксияни махаллик аниқлаш усули ва иккиламчи адентияли беморларда тиш протезлари хом ашёсига болган аллергик реаксияни аниқлашга йўналтирилган тадқиқот ишидан олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент давлат стоматология институти клиникасида 29.12.2022 йилдаги 24-сонли буйруқ ҳамда Тошкент шаҳар “IDEAL PROF PLUS” хусусий клиникаси 01.12.2022 йилдаги 4-П сонли буйруқ асосида тиббиёт бирлашмаси бўлимлари амалиётига тадбиқ этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: кўртикўстероид воситаларини қабул қилувчи бронхиал астмали беморларда sIgA ва лизоцим кўрсаткичларининг ўз вақтида тикланиши оғиз суюқлигида патоген микрофлорани пасайтириб протезга бўлган мосласиш даврини қисқартириш имконини беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: олиб қўйиладиган протез асоси хом ашёсини тўғри танлаш оғиз бўшлиқнинг шиллиқ қавати учун қулай шароит яратиб, барйер-химоя механизмига ижобий таъсир кўрсатади. Шу туфайли, беморларнинг стоматологга қатнови 3 баробар камаяди, иқтисодий самара пул кўринишида 150 000 сўмни ташкил етади. Хулоса: Тўғри танланган диагностик усуллар оғиз суюқлигида махаллий иммунитет кўрсатгичлари sIgA ва лизосимни нормал даражада ушлаб туради ва беморларнинг протезларга тез мослашишига олиб келди. Илмий янгиликдан кенгайтирилган холда фойдаланиш:«Бронхиал астмали беморларнинг ортопедик стоматологик ёрдамини такомиллаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент давлат стоматология институти томонидан 2022 йил 19-декабр 03-2041-сонли хат юборилган.
тўртинчи илмий янгилик: бронхиал астмали беморларда оғиз бўшлиғи шиллиқ қаватининг микробиологик ва иммунологик хусусиятларини яхшилаш мақсадида, қисман олинадиган протезларга адаптасия жараёнини тезлаштириш ва яхшилаш учун гипоаллергин антисептик еритма ҳамда оғиз бўшлиғидаги замбуруғли инфекция титрини камайтириш учун замбуруғларга қарши воситаларни қўллаш тавсия этилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Бронҳиал астмали беморларда олинадиган тиш протези базиси хом асёсига болган аллергик реаксияни махаллик аниқлаш усули ва иккиламчи адентияли беморларда тиш протезлари хом ашёсига болган аллергик реаксияни аниқлашга йўналтирилган тадқиқот ишидан олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент давлат стоматология институти клиникасида 29.12.2022 йилдаги 24-сонли буйруқ ҳамда Тошкент шаҳар “IDEAL PROF PLUS” хусусий клиникаси 01.12.2022 йилдаги 4-П сонли буйруқ асосида тиббиёт бирлашмаси бўлимлари амалиётига тадбиқ этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Бронхиал астмалик беморларда махаллий антисептик воситаларидан фойдаланиш оғиз бўшлиғида аутохтон микроорганизмларни кўпайтириб, беморни протезга мослашув даврини қисқартиради ва ижтимоий холатини яхшилайди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: бронхиал астмалик беморларда оғиз бўшлиғини Мирамистиннинг антисептик еритмаси билан ювиш шиллиқ қаватдаги патологиянинг олдини олишга олиб келади ва қатнов сонини 3 баравар камайтиради, иқтисодий самара пул кўринишида 105 000 сўмни ташкил этади. Хулоса: Ингалясион кортикостероид воситалардан фойдаланадиган беморларда оғиз суюқлигининг патоген микроорганизмлар билан обсеменасияси юқори бўлган. Олинадиган протезлар ўрнатилганидан сўнг, бу манзара ёмонлашади. Бироқ, 10 кун давомида оғиз бўшлиғини чайиш учун антисептик еритмасидан фойдаланиш оғиз суюқлигида екиладиган шартли-патоген ва патоген турдаги микроорганизмлар кўрсаткичларини пасайтиради: патоген S.Aureus 29,6%га, Str.mutans 34,13%га, Str. Pyogens эса 47,4%га. Шу туфайли, беморни протезга мослашув даври қисқаради ва ижтимоий холати яхшилашади. Илмий янгиликдан кенгайтирилган холда фойдаланиш:«Бронхиал астмали беморларнинг ортопедик стоматологик ёрдамини такомиллаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент давлат стоматология институти томонидан 2022 йил 19-декабр 03-2041-сонли хат юборилган.
 

Yangiliklarga obuna bo‘lish