Sayt test rejimida ishlamoqda

Саидов Мадилхон Азизхоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Оҳангарон ҳавзаси қуруқлик моллюскаларининг (Gastropoda, Pulmonata) фаунаси ва экологик-биологик ҳусусиятлари», 03.00.06 – Зоология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.4.PhD/B399.
Илмий раҳбар: Пазилов Абдуваит Пазилович, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Гулистон давлат университети, PhD.03/30.12.2019.B.91.01.
Расмий оппонентлар: Боймуродов Хусниддин Тошбултаевич, биология фанлари доктори, профессор; Дадаев Сайдулла, биология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Оҳангарон ҳавзаси қуруқлик моллюскалари фаунистик таркибини аниқлаш ва уларнинг эколого-биологик хусусиятларини асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Оҳангарон ҳавзаси қуруқлик моллюскаларининг таксономик таркиби комплекс тарзда асосланган ҳамда ҳудуд учун 21 та авлод ва 13 та оилага мансуб 63 та тур шундан моллюскаларининг 8 та тури (T. сallicratis P. sterrii, Ps. chodschendicus, Ps. sogdianus, Ps. submucronatus, F. dichrozona, F. рerlucens, X. krynickii) худуд ва Ғарбий Тянь-Шань учун янги тур эканлиги аниқланган;
илк бор, қуруқлик моллюскаларининг биотоплар бўйича тақсимланганлиги аниқланган;
Оҳангарон ҳавзаси жанубий ва шимолий ёнбағирликлари малакофаунасининг мезобионтлар, ксеробионтлар, мезоксеробионтлар, гигрофиллар ва криомезоксеробионт экологик гуруҳлари аниқланган; Leucozonella mesoleucaнинг биологик хусусиятлари  ва кўпайиш жараёнининг  ҳаво ҳарорати ва намликга боғлиқлиги хамда ҳаёт цикли учун оптимал харорат +18,5оС эканлиги аниқланган; 
илк бор, эндемизим даражаси, Оҳангарон ҳавзасида тарқалган 63 турдаги қуруқлик моллюскаларидан 35 та тури Ўрта Осиё эндемиклари эканлиги аниқланган;
Оҳангарон ҳавзаси қуруқлик моллюскалари популяциясининг ҳолати: 63 турдан 5 таси P. еntoptyx T. inversa,,F. sinistrorosa, L. Ferghanica, L. ujfalvyanus турлар ҳимояга мухтож эканлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Оҳангарон ҳавзаси қуруқлик моллюскаларининг (Gastropoda, Pulmonata) фаунаси ва экологик-биологик хусусиятлари бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
қуруқлик моллюскаларининг камёб ва ҳимояга муҳтож турларини фаунистик комплекслардаги яшаш муҳитларига антропоген омиллар таъсирини баҳолаш асосида турларни муҳофаза қилиш ва сақлаб қолиш бўйича ишлаб чиқилган тавсиялар Ўзбекистон Республикаси “Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш” давлат Қўмитасининг Тошкент вилояти Оҳангарон бўлими фаолияти  амалиётига  жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш давлат қўмитасининг 2021 йил 2 февралдаги 04-02/8-214-сон маълумотномаси). Натижада, ҳавзадаги ҳимояга муҳтож P.entoptyx, T.inversa, T.sinistrorosa, L.ferghanica, L.ujfalvyanus турлар локалитетларини аниқлаш, яшаш муҳитларини муҳофаза қилиш ва популяцияларини сақлаб қолиш имконини берган;
қуруқлик моллюскаларининг экологик хусусиятлари ва популяция ҳолати, уларнинг айрим турлари қорамолларда учрайдиган паразит гельминтларнинг оралиқ хўжайини №А-8-4 “Чорва молларининг наслдорлик сифатини яхшилашда биотехнологик усуллардан фойдаланишни жорий этиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020 йил 3 июлдаги 89-03-2421-сон маълумотномаси). Натижада, чорва молларида Varestrongylus pneumonicus, Brachylaemus aequan, Protostrongylus raillieti, Protostrongylus davtiani, Protostrongylus rufescens, Hasstilesia ovis каби паразит гельминтларнинг тарқалишини олдини олиш ва қарши кураш чора-тадбирларини ишлаб чиқиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish