Эсанов Ҳусниддин Қурбоновичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Жануби-Ғарбий Қизилқум флораси”, 03.00.05 - Ботаника (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рў йхатга олинган рақам: B2022.3.DSc/B173.
Илмий маслаҳатчи: Тожибаев Комилжон Шаробитдинович, биология фанлари доктори, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ботаника институти, DSc.02/30.12.2019.В.39.01.
Расмий оппонентлар: Хасанов Фурқат Орунбоевич, биология фанлари доктори, профессор; Мавланов Хударган, биология фанлари доктори; Ҳайдаров Хислат Қудратович, биология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий-амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Жануби-ғарбий Қизилқум  юксак ўсимликлар флорасининг конспектини тузиш, флоранинг комплекс таҳлил қилиш ва абориген ҳамда адвентив фракцияларнинг қиёсий тавсифини амалга оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Жануби-Ғарбий Қизилқум флорасининг замонавий таркиби 68 оила, 346 туркумга мансуб 795 турдан ташкил топган конспекти тузилган ва ўзига хос хусусиятлари аниқланган;
бошланғич маълумотлар билан қиёслаганда олиб борилган изланишлар тадқиқот ҳудуди флорасини 215 дан ортиқ турлар билан бойитилишига хизмат қилди. Улардан 7 тур Ўзбекистон флораси учун илк бор келтирилмоқда;
Ўзбекистонда флористик тадқиқотлар амалиётида биринчи марта ўрганилаётган ҳудуд флораси абориген ва адвентив фракцияларга бўлиниб, уларнинг қиёсий таҳлили амалга оширилган;
флоранинг трансформация йўллари ўрганилган ва антропоген омиллар та'сирида адвентив турлар сонининг кўпайиши асосланган, адвентив турларнинг тарқалиш хариталари тузилган;
табиий ҳудудларда геологик қазилма ишларининг ортиб бориши ва чорва молларининг кўп боқилиши таъсири остида камёб ва йўқолиб бораётган турларнинг давлат кадастри яратилган;
тадқиқот ҳудудида муҳофаза қилинадиган Қизилқум давлат қўриқхонаси ва Бухоро ихтисослашган Жайрон питомниги флорасининг замонавий конспекти тузилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Жануби-Ғарбий Қизилқум флорасини ўрганиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
68 оила, 346 туркумга мансуб 795 тур юксак ўсимликлар конспекти, эм-хашак (384 тур), доривор (227), заҳарли ўсимликларнинг (80) янги рўйхати, шунингдек, 23 тур камёб ва эндем ўсимликлар ҳамда улар тарқалишининг ГАТ хариталари Ўздаверлойиҳа давлат илмий-лойиҳа институти Бухоро вилоят бўлинмасининг амалий фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 23 июндаги №06/26-05/3093-сон маълумотномаси). Тақдим этилган натижалар чўл ўсимликлари турларининг илмий-амалий мониторингини ташкил этиш ва Бухоро вилоятининг бир қатор ем-хашак, доривор, заҳарли, шунингдек, камёб ва эндемик ўсимлик турларининг янги тарқалиш жойларини аниқлашга хизмат қилган;
четдан кириб келган инвазив ўсимликларнинг 228 турдан ташкил топган маълумотлари Биохилма-хиллик тўгʻрисидаги глобал маълумотлар тизимига (www.гбиф.орг, ГБИФ) киритилган (Глобал биохилма-хиллик маълумотлар базасининг 2023-йил 31-мартдаги гувоҳномаси). Тақдим этилган натижалар асосида Ўзбекистонда биринчи марта инвазив турлар рўйхати тузилди ва кейинчалик ГБИФ порталида эълон қилинди;
муаллиф томонидан йиғилган 62 оила, 584 турга мансуб 5000 дан ортиқ гербарий намуналари Ўзбекистон Миллий гербарийси (ТАШ) фондига топширилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2023 йил 06 апрелдаги 4/1255-716-сон маълумотномаси). Ушбу материаллар Қизилқум турларининг сўнгги 30 йилда тадқиқот ҳудудидан йиғилган энг бой коллекцияси бўлиб, ноёб илмий фондни бойитиш, шунингдек, Ўзбекистон флораси ҳақидаги ахборот-таҳлил тизимини кенгайтириш имконини берган;
Ботаника институтининг Давлат дастури доирасида амалга оширилаётган Ўзбекистон флорасининг янги жилдларини тайёрлаш бўйича фундаментал лойиҳага тадқиқот ҳудудидан тўпланган Плумбагинаcеае, Гентианаcеае, Борагинаcеае, Cаприфолиаcеае ва Апиаcеае оилалар турлари бўйича янги маълумотлар, шунингдек, ўсимлик турларининг тарқалишига оид 1500 дан ортиқ геобоғланган маълумотлар жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2023 йил 06 апрелдаги 4/1255-716-сон маълумотномаси). Натижалар Ўзбекистон флорасининг (2016-2023) дастлабки беш жилдини янги маълумотлар билан бойитишга имконини берган.