Темиров Жамшид Гулмурзаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) Диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Павловния томентоса (Паулоwниа томентоса Стеуд) ва лола дарахти (Лириодендрон тулипофера) кўчатларини интенсив усулда кўпайтириш”, 06.03.01 – Ўрмон экинлари. Селекция, уруғчилик ва шаҳарларни кўкаламзорлаштириш. Ўрмонлар агромелиоратсияси ва ҳимоя ўрмонларини барпо этиш (Қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.PhD/Qx221
Илмий раҳбар: Тўраев Алишер Мелсович, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўрмон хўжалиги илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/29.04.2022.Qx.13.04
Расмий оппонентлар: Кайимов Абдихалил, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Толипов Хожимурод Миразимович, биология фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Академик М.Мирзаев номидаги Боғдорчилик, узумчилик ва виночилик илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади павловния (Паулоwниа томентоса СТЕУД) ва лола дархтининг (Лириодендрон тулипифера Л.) кўчатларини инновацион технологиялар асосида етиштиришнинг муҳим элементларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор павловния ва лола дарахти уруғларининг юқори унувчанлигини таъминловчи субстрат, оъсишни бошқарувчи моддалар ва уларнинг консентратсияси аниқланиб, Павловния уруғларини унувчанлиги тупроқ, биогумус, қум, торф (3:2:2:2) нисбатда қоълланганда 88 %, лола дарахти уруғларини униб чиқишига оъсишни бошқарувчи модда Басфолиар Келп Сп 100 мл/10 л меёрида сувга 12 соат ишлов берилганда уруғларни унувчанлиги  назоратга нисбатан 270 % юқори боълиши аниқланган;
туман ҳосил қилувчи мослами иссиқхона шароитида оъсишни бошқарувчи модда Басфолиар Келп Сп 50 мл/10 л меёрида қоълланилган вариантда павловния қаламчаларини илдиз олиши 88 %, 75 мл /10 л меёрида 12 соат ишлов берилганда лола дарахти қаламчаларининг илдиз олиши назоратга нисбатан 12% юқори боълиши аниқланган;
павловния ва лола дарахтларининг вегетатив органларидан эксплантлар ва оъсимлик материалларини стерилизатсия қилиш учун натрий гипохлориднинг 0,3 % ли консентратсияси 15 дақиқа ишлов берилганда павловния эксплантларида 84%, Лола дарахти эксплантларига 0,5% ли консентратсияда 15 дақиқа ишлов берилганда 88 % зарарланмаслиги исботланган; 
Павловния дарахти эксплантларида МС+0,3 мл БАП+0,3 мл/2,4Д+30 г сахароза консентратсиясида 88%, лола дарахти эксплантларида МС озиқа муҳитининг ½ нисбатида, 30 гр/л сахароза ва агар-агар консентратсиясида 87% эксплантларнинг илдиз олинишига эришилган;
коъчатларни парваришлаш боълимида экишнинг мақбул муддатларини аниқлаш боъйича тажрибаларда павловния коъчатларини март-апрел ойларида экилганда тутувчанлиги 92 %, лола дарахтини кузда экилган коъчатларининг тутувчанлиги 91 % боълиши аниқланган;
Павловния ва лола дарахти коъчатларини етиштиришда комплексли оъғитларнинг таъсири 3 ёшли коъчатларга 100 кг/га меёрида қоълланганда 1 га майдондан 82 % павловния, 79 % лола дарахтининг стандарт коъчатлари чиқиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Павловния ва лола дарахти коъчатларини етиштириш ва парваришлашнинг интенсив технологиясини ишлаб чиқиш боъйича олиб борилган изланишлар натижалари асосида:
оърмончилик ва коъчатчиликка ихтисослашган илмий-тадқиқот муассасалари, фермер, деҳқон ва томорқа хоъжаликлари учун «Павловния (Паулоwниа) дарахти коъчатларини етиштириш ва парваришлаш боъйича тавсиянома» тасдиқланган (Оърмон хоъжалиги давлат қоъмитасининг 2021 йил 7-июлдаги 03/18-2839-сон маълумотномаси). Ушбу тавсиянома илмий-тадқиқот муассасалари, фермер, деҳқон ва томорқа хоъжаликларида павловниянинг сифатли коъчатларини етиштириш ҳамда парваришлашда амалий қоълланма сифатида хизмат қилмоқда;
Павловния дарахтининг уруғларини экишда тупроқ, биогумус, қум, торфни 3:2:2:2 нисбатта қоъллаш ишланмаси Самарқанд давлат оърмон ҳоъжалигида 10 гектар майдонга жорий қилинган (Оърмон хоъжалиги давлат қоъмитасининг 2021 йил 7-июлдаги 03/18-2839-сон маълумотномаси). Натижада павловния коъчатхоналаридан жами 1242000,0 минг. соъм даромад олинишига эришилган. 
Павловния ва Лола дарахти уруғларига оъсишни бошқарувчи моддалар билан ишлов бериш ишланмаси Каттақоърғон давлат оърмон ҳоъжалигида жами 11 гектар майдонга жорий этилган (Оърмон хоъжалиги давлат қоъмитасининг 2021 йил 7-июлдаги 03/18-2839-сон маълумотномаси). Натижада лола дарахти коъчатларидан 405000,0 минг. соъм, павловния коъчатларидан 1234000,0 минг. соъм даромад олинган. Лола дарахти уруғларига оъсишни бошқарувчи моддалар билан ишлов берилганда 0,5 гектар майдонда барпо этилган лола дарахти коъчатларидан 207000,0 минг. соъм даромад олинган.
Павловния ва лола дарахти коъчатларини парваришлашда комлексли оъғитлардан фойдаланиш ишланмаси Оқдарё давлат оърмон ҳоъжалигида 8 гектар павловния ва 0,3 гектар лола дарахти, Дарғом давлат оърмон ишлаб чиқариш корхонасида 5 гектар павловния 0,7 гектар лола дарахти коъчатзорига жорий этилган (Оърмон хоъжалиги давлат қоъмитасининг 2021 йил 7-июлдаги 03/18-2839-сон маълумотномаси). Натижада Оқдарё давлат оърмон ҳоъжалигида павловния коъчатларидан 1314 млн. соъм, лола дарахти коъчатларидан 174 млн. соъм даромадга, Дарғом давлат оърмон ишлаб чиқариш корхонасида эса мос равишда 775 млн.соъм ва 491 млн. соъм иқтисодий самарадорликка эришилган.
ин-витро шароитида етиштирилган коъчатларни очиқ дала шароитида оъстириш ва коъчатхоналар барпо этиш ишланмаси Шоъртан ва Қамаши давлат оърмон ҳоъжаликларида барпо этилган 13 гектар майдонга жорий этилган (Оърмон хоъжалиги давлат қоъмитасининг 2021 йил 7-июлдаги 03/18-2839-сон маълумотномаси). Натижада павловния коъчатхонасидан 2155 млн. соъм, 0,4 гектар майдонда барпо этилган лола дарахти коъчатхонасидан 270 млн. соъм иқтисодий самарадорликка эришилган. Иқтисодий самарадорлик оъртача 151% ни ташкил қилган.