Sayt test rejimida ishlamoqda

Бахрамов Рузибой Мирзамахсудовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Йирик гулли магнолия (Магнолиа грандифлора Л.) ни биоекологияси ва кўчатларини этиштириш технологияси”, 06.03.01-Ўрмон экинлари. Селекция, уруғчилик ва шаҳарларни кўкаламзорлаштириш. Ўрмонлар агромелиоратсияси ва ҳимоя ўрмонларини барпо этиш (Қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Qx594
Илмий раҳбар: Кожахметов Советбек Кожахметович, қишлоқ хоъжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўрмон хўжалиги илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/29.04.2022.Qx.13.04
Расмий оппонентлар: Қайимов Абдуҳалил, қишлоқ хўжалик фанлари доктори, профессор; Темиров Элдор Эргашбоевич, қишлоқ хўжалик фанлари бўйича фалсафа доктори.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги агентлиги.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади оч тусли бўз тупроқ - иқлим шароитида ўсувчи йирик гулли магнолия (М.грандифлора. Л) нинг морфо-биологиясини ўрганиш, уруғи ва қаламчаларидан кўпайтириш, кўчатларни ўсишига суғориш, ўғитлаш меъёри ҳамда мақбул муддатларининг таъсирини аниқлаш, ҳамда кўчатларини етиштиришнинг иқтисодий самарадорлигини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Ўзбекистон шароитида ўсаётган йирик гулли магнолиянинг гуллаш давомийлиги 100-110 кун, йилига ғунчалар сони 23 та, барглар сони 40 та, шохланиш сони 5-7 тага ортиши, ҳамда йиллик ўсиши эса 23-29 см эканлиги, ушбу кўрсаткичлар унинг ватанидагига нисбатан гуллаш давомийлиги 30 кун, ғунчалар сони 17 та, барглар сони 50 та, шохланиш сони 10 та, йиллик ўсиши 20 см га кам эканлиги аниқланган;
йирик гулли магнолия уруғларини сентябр ойининг охирги декадасида териб олинган ва 90 кун стратификатсия қилинган уруғларни какосли торфга экиш орқали 72,6% унувчанликка эришилганлиги, ҳамда стратификатсия қилинмаган уруғларга нисбатан 60% юқори натижа олиш мумкинлиги аниқланган;
йирик гулли магнолиянинг бир йиллик новдаларига 5 мг/г меъёрдаги корневин билан ишлов бериш орқали 5% илдиз олишга эришилган бўлиб, бошқа стимуляторларда илдиз олмаганлиги аниқланган;
йирик гулли магнолия кўчатларини Н90П60К30 меъёрда ўғитлаш орқали уруғкўчат баландлиги 110 см, илдиз бўғзининг диаметри 1,8 см, шохланишлар сони 7 тага етказиш, ҳамда ушбу кўрсаткичлар ўғитланмаган кўчатларларга нисбатан баландлиги 3,7, илдиз бўғзининг диаметри 1,38, шохланишлар сони 3,5 мартага юқори эканлиги аниқланган;
йирик гулли магнолия кўчатларини етиштириладиган кўчатхоналарда чегара дала намлик сиғими 60-70% ни ташкил этганда 4 ёшли кўчатларнинг баландлиги 105 см га тенг бўлиб, ЧДНС 40-50% (назорат) бўлганга нисбатан 60 см юқори ўсиш кўрсаткичга эришиш мумкинлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Йирик гулли магнолия ўсимлигини  биоекологияси ва уруғи ҳамда вегетатив органларидан кўпайтириш, кўчатларига қўлланилган ўғит ва сув меъёрларининг таъсирини аниқлаш бўйича натижалари асосида:
“Йирик гулли магнолия (М.грандифлора Л.) ни биоекологияси ва кўчатларини етишириш технологияси” мавзусида тавсиянома тасдиқланган. (Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги давлат қўмитасининг 2022 йил 29 июлдаги 04/21–3458–сонли маълумотномаси). Мазкур тавсиянома кўкаламзорлаштириш ва ўрмон хўжалиги мутахассислари, фермерлар ва кўчат етиштиришга ихтисослаштирилган хўжаликлар ҳамда манзарали ўсимликларни етиштирувчи корхонлар учун қўлланма сифатида хизмат қилмоқда.
Йирик гулли магнолия уруғларини экишга тайёрлаш ва кўчатларини етиштириш ишланмаси Андижон давлат ўрмон хўжалигининг Ниёзботир ўрмон участкасига. 2.3 га ер майдонига ҳамда Избоскан ўрмон участкасига 2,2 га жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги давлат қўмитасининг 2022 йил 29 июлдаги 04/21–3458–сонли маълумотномаси). Натижада уруғ унувчанлигини 74% га ошириш ва кўчат етиштириш орқали 160000,0 минг сўм/га иқтисодий самара олишга эришилган.  
Жадаллашган усулда йирик гулли магнолия кўчатларини етиштириш ишланмаси Ўрмон хўжалиги илмий тадқиқот институти Андижон филиалининг 0.4 га майдонига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Ўрмон хўжалиги давлат қўмитасининг 2022 йил 29 июлдаги 04/21–3458–сонли маълумотномаси). Натижада йирик гулли магнолия кўчатларини етиштириш муддатини 2 йилга қисқартириш орқали қўшимча 8000,0 минг сўм/га иқтисодий самара олиш мумкинлиги аниқланган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish