Ташева Гулчехра Суляймановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Тез-тез касалланадиган болаларда одонтоген яллиғланиш касалликлари кечиши ва даволаш хусусиятлари», 14.00.21 – Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.3.PhD/Tib2141.
Илмий раҳбар: Иноятов Амрилло Шодиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор;
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/30.04.2022.Tib.93.01.
Расмий оппонентлар: Саидов Акбар Ахадович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Шомуродов Қахрамон Эркинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: «Санкт-Петербург давлат университети» (Россия Федерацияси)
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: тез-тез касалланадиган болаларда одонтоген яллиғланиш касалликлари кечиши ва даволашнинг ўзига хос хусусиятларини ўрганиш ва комплекс даволашни такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор тез-тез касалланадиган болаларда одонтоген йирингли-яллиғланиш касалликларидан абсцесс ва флегмоналар 4,1 марта, периостит 6,63 марта, остеомиелит 2,22 мартага қиёсланаётган гуруҳларга нисбатан ишончли даражада кўп учрагани исботланган;
тез-тез касал бўладиган болаларда кечаётган одонтоген яллиғланиш касалликларида улар стоматолоогик саломатлиги ва одонтоген йирингли-яллиғланиш касалликлари учраш даражаси орасидаги боғлиқлик тўғри пропорционал бўлганлиги аниқланган;
ушбу категорияга мансуб бемор болалар қон зардобида С-реактив оқсил ва прокальцитонин концентрацияларининг 1,6-2,05 мартагача ишонарли ошганлиги аниқланган, тавсия этилган комплекс даводан сўнг улар миқдори ишонарли даражада камайиб, йирингли-яллиғланиш жараёни якуни истиқболини белгиловчи прогностик мезон эканлиги асосланган;   
тез-тез касалланадиган болаларда одонтоген яллиғланиш касалликлари ва унинг асоратлари бор беморларда патоген, шартли патоген граммусбат кокклар ҳамда грамманфий бактериялар кўп учрагани ҳолда тавсия этилган комплекс даволаш оқибатида ушбу этиологик агентлар миқдори ишонарли даражада камайганлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази эксперт кенгашининг 2023 йил 5 июньдаги №23-Z/043-сон хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: одонтоген йирингли-яллиғланиш касалликлари билан касалланган болаларда ҳамроҳ касалликлар билан касалланиб туришини инобатга олган ҳолда касалликнинг клиник кечишини башоратлаш имконини беради, бунда оғиз бўшлиғи гигиеник ҳолатининг эмас балки ҳамроҳ касалликлар таъсирининг давоми эканлиги асосланган. Олинган илмий-амалий маълумотлар Бухоро вилояти Вобкент туман тиббиёт бирлашмаси стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (05.10.2022 й.; № 22/7) билан, Ғиждувон туман тиббиёт бирлашмасига қарашли стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (15.10.2022 й.; № 27/6) билан, Бухоро туман тиббиёт бирлашмаси стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (20.09.2022 й.; № 27/7) билан ҳамда Когон туман тиббиёт бирлашмаси стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (30.09.2022 й.; № 24/7) билан амалиётга жорий этилди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: 1 нафар бемор учун одонтоген йирингли-яллиғланиш касалликлари билан оғриган бемор болаларни ташхислаш ва даволаш билан боғлиқ бўлиб, ишлаб чиқилган диагностик ва даволаш амалиёти даволаш харажатларининг қуйидагича иқтисод бўлишига олиб келди: одонтоген йирингли-яллиғланиш касалликлари билан касалланган беморларни ташхислаш учун харажатлар миқдори – 40 000 сўм; бир кунлик стационарда даволаш ҳаражати 110 000 сўм. комплекс даволашда даво муддати абсцесс ва флегмоналарда 4 кунга (440 000 сўм), периоститда 2 кунга (220 000 сўм), остеомиелитда 5 кунга (550 000 сўм), қисқариши ҳисобига иқтисодий самарадорлик белгиланди ва ўртача бир нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 362 500 сўмга иқтисод қилиш имконини берди. Хулоса: янги ташхислаш ва даволаш амалиётининг жорий қилиниши бир нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 362 500 сўмга иқтисод қилиш имконини берди.
иккинчи илмий янгилик: тез-тез касал бўладиган болаларда кечаётган одонтоген яллиғланиш касалликларида тиш қаттиқ тўқималари касалликлари бундай патологиялар кузатилмаган беморларга қараганда кўпроқ учраши ҳамда клиник-прогностик эҳтимолини башоратлаш имконини беради. Олинган илмий-амалий маълумотлар Бухоро вилояти Вобкент туман тиббиёт бирлашмаси стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (05.10.2022 й.; № 22/7) билан, Ғиждувон туман тиббиёт бирлашмасига қарашли стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (15.10.2022 й.; № 27/6) билан, Бухоро туман тиббиёт бирлашмаси стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (20.09.2022 й.; № 27/7) билан ҳамда Когон туман тиббиёт бирлашмаси стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (30.09.2022 й.; № 24/7) билан амалиётга жорий этилди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: 1 нафар бемор учун одонтоген йирингли-яллиғланиш касалликлари билан оғриган бемор болаларни ташхислаш ва даволаш билан боғлиқ бўлиб, ишлаб чиқилган диагностик ва даволаш амалиёти даволаш харажатларининг қуйидагича иқтисод бўлишига олиб келди: одонтоген йирингли-яллиғланиш касалликлари билан касалланган беморларни ташхислаш учун харажатлар миқдори – 40 000 сўм; бир кунлик стационарда даволаш ҳаражати 110 000 сўм. комплекс даволашда даво муддати абсцесс ва флегмоналарда 4 кунга (440 000 сўм), периоститда 2 кунга (220 000 сўм), остеомиелитда 5 кунга (550 000 сўм), қисқариши ҳисобига иқтисодий самарадорлик белгиланди ва ўртача бир нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 362 500 сўмга иқтисод қилиш имконини берди. Хулоса: янги ташхислаш ва даволаш амалиётининг жорий қилиниши бир нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 362 500 сўмга иқтисод қилиш имконини берди. ушбу категорияга мансуб бемор болалар қон зардобида С-реактив оқсил ва прокалцитонин консентрацияларининг 1,6-2,05 мартагача ишонарли ошганлиги аниқланган, тавсия этилган комплекс даводан сўнг улар миқдори ишонарли даражада камайиб, йирингли-яллиғланиш жараёни якуни истиқболини белгиловчи прогностик мезонлар сифатида тавсия этилган;
учинчи илмий янгилик: тез-тез касал бўладиган болаларда кечаётган одонтоген йирингли яллиғланиш касалликларини ташхислашда C-реактив оқсил ва прокалцитонин миқдорини динамикада кузатиш касаллик кечишини башоратлаш ҳамда даво самарасини белгилашда диагностик меъзон бўлиши белгиланган. Олинган илмий-амалий маълумотлар Бухоро вилояти Вобкент туман тиббиёт бирлашмаси стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (05.10.2022 й.; № 22/7) билан, Ғиждувон туман тиббиёт бирлашмасига қарашли стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (15.10.2022 й.; № 27/6) билан, Бухоро туман тиббиёт бирлашмаси стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (20.09.2022 й.; № 27/7) билан ҳамда Когон туман тиббиёт бирлашмаси стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (30.09.2022 й.; № 24/7) билан амалиётга жорий этилди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: 1 нафар бемор учун одонтоген йирингли-яллиғланиш касалликлари билан оғриган бемор болаларни ташхислаш ва даволаш билан боғлиқ бўлиб, ишлаб чиқилган диагностик ва даволаш амалиёти даволаш харажатларининг қуйидагича иқтисод бўлишига олиб келди: одонтоген йирингли-яллиғланиш касалликлари билан касалланган беморларни ташхислаш учун харажатлар миқдори – 40 000 сўм; бир кунлик стационарда даволаш ҳаражати 110 000 сўм. комплекс даволашда даво муддати абсцесс ва флегмоналарда 4 кунга (440 000 сўм), периоститда 2 кунга (220 000 сўм), остеомиелитда 5 кунга (550 000 сўм), қисқариши ҳисобига иқтисодий самарадорлик белгиланди ва ўртача бир нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 362 500 сўмга иқтисод қилиш имконини берди. Хулоса: янги ташхислаш ва даволаш амалиётининг жорий қилиниши бир нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 362 500 сўмга иқтисод қилиш имконини берди.
тўртинчи илмий янгилик: тез-тез касал бўладиган болаларда кечаётган одонтоген йирингли яллиғланиш касалликларини комплекс даволашда тавсия этилган пиобактериофагнинг самарали бактерицид таъсири ва микробиологик самараси юқори эканлиги исботланган. Олинган илмий-амалий маълумотлар Бухоро вилояти Вобкент туман тиббиёт бирлашмаси стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (05.10.2022 й.; № 22/7) билан, Ғиждувон туман тиббиёт бирлашмасига қарашли стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (15.10.2022 й.; № 27/6) билан, Бухоро туман тиббиёт бирлашмаси стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (20.09.2022 й.; № 27/7) билан ҳамда Когон туман тиббиёт бирлашмаси стоматология поликлиникаси бўйича буйруқ (30.09.2022 й.; № 24/7) билан амалиётга жорий этилди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: 1 нафар бемор учун одонтоген йирингли-яллиғланиш касалликлари билан оғриган бемор болаларни ташхислаш ва даволаш билан боғлиқ бўлиб, ишлаб чиқилган диагностик ва даволаш амалиёти даволаш харажатларининг қуйидагича иқтисод бўлишига олиб келди: одонтоген йирингли-яллиғланиш касалликлари билан касалланган беморларни ташхислаш учун харажатлар миқдори – 40 000 сўм; бир кунлик стационарда даволаш ҳаражати 110 000 сўм. комплекс даволашда даво муддати абсцесс ва флегмоналарда 4 кунга, периоститда 2 кунга, остеомиелитда 5 кунга қисқариши ҳисобига иқтисодий самарадорлик белгиланди ва умумий тадқиқот ҳисобига бюджет маблағларини 44 220 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди. Хулоса: янги ташхислаш ва даволаш амалиётининг жорий қилиниши бир нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 362 500 сўмга иқтисод қилиш имконини берди.