Sayt test rejimida ishlamoqda

Садирова Шахло Собировнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистон Республикасида сурункали вирусли В ва С гепатитларини бартараф қилиш дастури доирасида турли диагностика ва терапевтик ёндашувларни қиёсий баҳолаш», 14.00.30 – Эпидемиология,  14.00.10 – Юқумли касалликлар (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.DSc/Tib559.
Илмий маслаҳатчи: Мусабаев Эркин Исакович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт марказининг Вирусология илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.12.2019.Tib.30.01.
Расмий оппонентлар: Матназарова Гулбахор Султановна, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Камилов Фарход Хайдарович, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Francesco Negro, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Швейцария).
Етакчи ташкилот: И.И. Мечников номидаги Вакцина ва зардоб илмий тадқиқот институти (Россия Федерацияси).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: вирусли В ва С гепатитларни элиминациясининг мақбул стратегиясини ишлаб чиқиш учун турли диагностик ва терапевтик ёндашувларни қиёсий баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
HBsAg нинг тарқалганлик кўрсаткичи 0-19 ёшлилар ўртасида 0,9%, 30-49 ёшлилар ўртасида 4,77% аниқланганлиги, сўнгги 20 йил давомида 1 ёшгача бўлган болаларни ВГВ га қарши профилактик эмлашлар билан боғлиқлиги исботланган;
гепатитларни аниқлаш учун оммавий скринингни амалга оширишда HbsAg, анти-HCV ларни экспресс синамаларнинг сезгирлиги ва махсуслиги юқори эканлиги исботланган;
гепатитларни аниқлаш учун оммавий скринингни амалга оширишда HCV-corе-Agни ва вируснинг юкламасини аниқлашда иммунохемилюминесцент тахлили полимераз занжир реакциясига муқобил эканлиги исботланган;
HBsAg-ижобий бўлганда, HCV-corе-Ag ва гепатит С вируси РНКси аниқланган беморларга, APRI, FIB4 қийматларига таянмасдан вирусга қарши дори воситаларни қўллаш такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт маркази эксперт кенгашининг 2023 йил 13 июндаги 1н-з/13-сон хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: Наманган вилояти юқумли касалликлар шифохонаси, Тошкент ш. Шайхонтохур тумани ТТБ қошидаги МКТП, Сирдарё вилояти Гулистон ш. БТСЁ 4-сонли оилавий экспериментал поликлиникаси, РИЭМЮПКИАТМ Фарғона филиали (Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт марказининг Вирусология илмий-тадқиқот институти эксперт кенгашининг 2023 йилдаги 15 мартдаги № 3 н-з/1 ва № 3 н-з/3 сон хулосаси) амалиётига жорий этилди. HBsAg нинг тарқалганлик кўрсаткичи 0-19 ёшлилар  ўртасида 0,9%, 30-49 ёшлилар ўртасида 4,77% аниқланганлиги, сўнгги 20 йил давомида 1 ёшгача бўлган болаларни ВГВ га қарши профилактик эмлашлар билан боғлиқлиги исботланган эканлиги. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Наманган вилояти юқумли касалликлар шифохонаси, Тошкент ш. Шайхонтохур тумани ТТБ қошидаги МКТП, Сирдарё вилояти Гулистон ш. БТСЁ 4-сонли оилавий экспериментал поликлиникаси, РИЭМЮПКИАТМ Фарғона филиали (Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт марказининг Вирусология илмий-тадқиқот институти эксперт кенгашининг 2023 йил 13 июндаги № 1 н-з/13- сонли хулосаси) амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: - таклиф этилган ташҳислаш тартиби ВГВ ва ВГCнинг симптомсиз ташувчиларини эрта ташҳислаш, сурункали В гепатит ва сурункали С гепатит, шунингдек, жигар циррози ривожланиши сонини камайтирган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: аҳолини HBsAg ва анти HCV тезкор тестлар билан скринингдан ўтказиш 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини ҳар бир ўтказилган текшириш учун 1050 сўмга иқтисод қилиш имконини берган (битта тезкор тест нархи 5450 сўм, гепатит В ва C лар учун 1 та ИФА тест тизими нархи 6500 сўм). ВГБ учун 57502 нафар киши ВГC учун 57497 нафар инсонлар текширилган бўлиб умумий 114 999 та текширишлардан 120 748 950 минг сўм иқтисод қилишга имкон яратган. Тезкор тест ўтказишга ходим 30 дақиқа вақт, ИФА усули учун эса 2 кун сарфлаган, бу эса лаборатория ходимлари иш вақтини иқтисод қилишга имкон яратган. Хулоса: аҳолини HBsAg ва анти HCV тезкор тестлар билан скринингдан ўтказиш вирусли гепатитларни ташхислаш учун махсус клиник лабораторияни ва асбоб-ускуналарни кераги йўқлиги исботланиб, ортиқча сарф харажатлар шарт эмаслиги ҳисобига умумий 114 999 та текширишлардан 120 748 950 минг сўм иқтисод қилишга имкон берган. Садирова Шахло Собировнанинг “Ўзбекистон Республикасида сурункали вирусли В ва С гепатитларини бартараф қилиш дастури доирасида турли диагностика ва терапевтик ёндашувларни қиёсий баҳолаш” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт марказининг Вирусология илмий-тадқиқот институти эксперт кенгашининг 2023 йил 13 июндаги №1 н-з/13- сонли хулосаси олинган.
иккинчи илмий янгилик: гепатитларни аниқлаш учун оммавий скринингни амалга оширишда HbsAg, анти-HCV ларни экспресс синамаларнинг  сезгирлиги ва махсуслиги юқори эканлиги исботланганлиги. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Наманган вилояти юқумли касалликлар шифохонаси, Тошкент ш. Шайхонтохур тумани ТТБ қошидаги МКТП, Сирдарё вилояти Гулистон ш. БТСЁ 4-сонли оилавий экспериментал поликлиникаси, РИЭМЮПКИАТМ Фарғона филиали (Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт марказининг Вирусология илмий-тадқиқот институти эксперт кенгашининг 2023 йил 13 июндаги №1 н-з/13- сонли хулосаси) амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: - ВГВ ва ВГС учун скрининг олиб боришда сезгирлиги ва спецификлиги юқори бўлган тезкор тестлардан фойдаланиш, вирусли юкни ташхислаш учун таннархи юқори бўлган ПЗР текшириш ўрнига ИХЛА усулидан фойдаланиш тартибининг самарадорлиги яхшиланди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: аҳолини HBsAg ва анти HCV тезкор тестлар билан скринингдан ўтказиш 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини ҳар бир ўтказилган текшириш учун 1050 сўмга иқтисод қилиш имконини берган (битта тезкор тест нархи 5450 сўм, гепатит В ва С лар учун 1 та ИФА тест тизими нархи 6500 сўм). ВГВ учун 57502 киши ВГС учун 57497 киши текширилган бўлиб умумий 114 999 та текширишлардан 120 748 950 минг сўм иқтисод қилишга имкон яратган. Тезкор тест ўтказишга ходим 30 минут вақт, ИФА усули учун эса 2 кун сарфлаган, бу эса лаборатория ходимлари иш вақтини иқтисод қилишга имкон яратди. Сурункали В гепатит ва С гепатитни шифохонада 9 кун даволаш бюджет маблағларидан 3087000 сўмни талаб этади, ҳар бир бемор йилига 2 марта даволанади. ВГВ ва ВГС ташувчилар уларда сурункали гепатит ривожланмасидан олдин амбулатор шароитда дори воситаларини қабул қилиши ҳар бир бемор учун шифохонада 1 кун даволанишга бюджет маблағларидан сарф қилинадиган 343000 сўмни иқтисод қилишга имкон берган. Жигар циррози мавжуд беморни шифохонада 9 кун даволаниши учун бюджет маблағларидан 6300000 сўм сарф қилинади, ВГВ ли беморни амбулатор шароитда барвақт даволаш ҳар бир бемор учун шифохонада 1 кун даволанишга бюджет маблағларидан сарф қилинадиган 700 000 сўмни иқтисод қилишга имкон яратди. Хулоса: аҳолини HBsAg ва анти HCV тезкор тестлар билан скринингдан ўтказиш вирусли гепатитларни ташхислаш учун махсус клиник лабораторияни ва асбоб-ускуналарни кераги йўқлиги исботланиб, ортиқча сарф харажатлар шарт эмаслиги ҳисобига умумий 114 999 та текширишлардан 120 748 950 минг сўм иқтисод қилишга, сурункали В ва С гепатитда шифохонада 1 кун даволанишига сарфланадиган 343000 сўмни, жигар циррозида эса 700 000 сўмни иқтисод қилишга имкон берди. Садирова Шахло Собировнанинг “Ўзбекистон Республикасида сурункали вирусли В ва С гепатитларини бартараф қилиш дастури доирасида турли диагностика ва терапевтик ёндашувларни қиёсий баҳолаш” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт марказининг Вирусология илмий-тадқиқот институти эксперт кенгашининг 2023 йил 13 июндаги №1 н-з/13- сонли хулосаси олинган.
учинчи илмий янгилик: гепатитларни аниқлаш учун оммавий скринингни амалга оширишда HCV-corе-Agни ва вируснинг юкламасини аниқлашда иммунохемилюминесцент тахлили полимераз занжир реакциясига муқобил эканлиги исботланганлиги. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Наманган вилояти юқумли касалликлар шифохонаси, Тошкент ш. Шайхонтохур тумани ТТБ қошидаги МКТП, Сирдарё вилояти Гулистон ш. БТСЁ 4-сонли оилавий экспериментал поликлиникаси, РИЭМЮПКИАТМ Фарғона филиали (Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт марказининг Вирусология илмий-тадқиқот институти эксперт кенгашининг 2023 йил 13 июндаги №1 н-з/13- сонли хулосаси) амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: - ВГВ ва ВГС учун скрининг олиб боришда сезгирлиги ва спецификлиги юқори бўлган тезкор тестлардан фойдаланиш, вирусли юкни ташхислаш учун таннархи юқори бўлган ПЗР текшириш ўрнига ИХЛА усулидан фойдаланиш тартибининг самарадорлиги яхшиланди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: сурункали В гепатит ва С гепатитни шифохонада 9 кун даволаш бюджет маблағларидан 3087000 сўмни талаб этади, ҳар бир бемор йилига 2 марта даволанади. ВГВ ва ВГС ташувчилар уларда сурункали гепатит ривожланмасидан олдин амбулатор шароитда дори воситаларини қабул қилиши ҳар бир бемор учун шифохонада 1 кун даволанишга бюджет маблағларидан сарф қилинадиган 343000 сўмни иқтисод қилишга имкон берган. Жигар циррози мавжуд беморни шифохонада 9 кун даволаниши учун бюджет маблағларидан 6300000 сўм сарф қилинади, ВГВ ли беморни амбулатор шароитда барвақт даволаш ҳар бир бемор учун шифохонада 1 кун даволанишга бюджет маблағларидан сарф қилинадиган 700 000 сўмни иқтисод қилишга имкон яратди. Хулоса: таклиф этилган ёндашувга кўра даволаш ВГВда жигар циррози янги ҳолатлари ривожланишини 18% дан 5% гача, ВГС да эса 32% дан 3% гача камайишига олиб келган ва жигар циррозида беморни бир кун шифохонада даволанишига сарфланадиган 700 000 сўм бюджет маблағларини иқтисод қилишга имкон берган. Садирова Шахло Собировнанинг “Ўзбекистон Республикасида сурункали вирусли В ва С гепатитларини бартараф қилиш дастури доирасида турли диагностика ва терапевтик ёндашувларни қиёсий баҳолаш” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт марказининг Вирусология илмий-тадқиқот институти эксперт кенгашининг 2023 йил 13 июндаги №1 н-з/13- сонли хулосаси олинган.
тўртинчи илмий янгилик: HBsAg-ижобий бўлганда, HCV-corе-Ag ва гепатит С вируси РНКси аниқланган беморларга, APRI, FIB4 қийматларига таянмасдан вирусга қарши дори воситаларни қўллаш такомиллаштирилганлиги. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Наманган вилояти юқумли касалликлар шифохонаси, Тошкент ш. Шайхонтохур тумани ТТБ қошидаги МКТП, Сирдарё вилояти Гулистон ш. БТСЁ 4-сонли оилавий экспериментал поликлиникаси, РИЭМЮПКИАТМ Фарғона филиали (Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт марказининг Вирусология илмий-тадқиқот институти эксперт кенгашининг 2023 йил 13 июндаги №1 н-з/13- сонли хулосаси) амалиётига жорий этилди.  Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: таклиф этилган ёндашувга кўра даволаш ВГВда жигар циррози янги ҳолатлари ривожланишини 18% дан 5% гача, ВГС да эса 32% дан 3% гача камайишига имкон яратган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: HBsAg-мусбат ВГВ ҳолатларида APRI, FIB4 кўрсаткичларини аниқлаш лозим эмаслиги ҳар бир FIB4 учун 250000 сўм ва APRI учун 110000 сўм маблағларни иқтисод қилиш имконини берган. Сурункали гепатит В ва гепатит С ни шифохонада 9 кун даволаш бюджет маблағларидан 3087000 сўмни талаб этади, ҳар бир бемор йилига 2 марта даволанади. ВГВ ва ВГС ташувчилар уларда сурункали гепатит ривожланмасидан олдин амбулатор шароитда дори воситаларини қабул қилиши ҳар бир бемор учун шифохонада 1 кун даволанишга бюджет маблағларидан сарф қилинадиган 343000 сўмни иқтисод қилишга имкон берган. Жигар циррози мавжуд беморни шифохонада 9 кун даволаниши учун бюджет маблағларидан 6300000 сўм сарф қилинади, ВГВ ли беморни амбулатор шароитда барвақт даволаш ҳар бир бемор учун шифохонада 1 кун даволанишга бюджет маблағларидан сарф қилинадиган 700 000 сўмни иқтисод қилинган. Хулоса: таклиф этилган ёндашувга кўра даволаш ҳар бир FIB4 учун 250000 сўм ва APRI учун 110000 сўм маблағларни иқтисод қилиш имкониятини яратади. ВГВда жигар циррози янги ҳолатлари ривожланишини 18% дан 5% гача, ВГС да эса 32% дан 3% гача камайишига олиб келган ва жигар циррозида беморни бир кун шифохонада даволанишига сарфланадиган 700 000 сўм бюджет маблағларини иқтисод қилишга имкон берган. Садирова Шахло Собировнанинг “Ўзбекистон Республикасида сурункали вирусли В ва С гепатитларини бартараф қилиш дастури доирасида турли диагностика ва терапевтик ёндашувларни қиёсий баҳолаш” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Республика ихтисослаштирилган эпидемиология, микробиология, юқумли ва паразитар касалликлар илмий-амалий тиббиёт марказининг Вирусология илмий-тадқиқот институти эксперт кенгашининг 2023 йил 13 июндаги №1 н-з/13- сонли хулосаси олинган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish