Ёрматова Ёқутхон Нурматовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Тилнинг интонацион системаси ва интерференсия”, 10.00.11 – Тил назарияси. Амалий ва компютер лингвистикаси (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/Fil2023.    
Илмий раҳбар: Ҳакимов Муҳаммадхон Хўжахонович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: Ҳошимов Ғанижон Мирзааҳмедович, филология фанлари доктори, профессор; Зияев Авазхон Ихтиярович, филология фанлари доктори (DSc), профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат чет тиллари институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади инглиз тилини хорижий тил сифатида ўрганаётган ўзбек тили эгалари нутқини фонетик - экспериментал жиҳатдан аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек-инглиз тилларида гиподеференсицация, гипердеференсиация, фонетик субституция, фонетик реинтерпретация ҳодисалари нутқ жараёнида фонетик интерференсия ҳамда аксентга олиб келиши асосланган;
турли тизимга оид тил эгаларининг тил билимлари талаффуз жарайонида оҳанг тебранишига катта таъсир коърсатиши, матн мазмунини англаган ҳолатдагина фонетик бирликлар – нутқ темпи, баландлик, пастлик ва бошқа турли эмоционал бирликлар ҳақиқий маънода аҳамийат касб этиши аниқланган;
инглиз тилини хорижий тил сифатида ўрганувчи тил эгаларининг ўзга тилни ўрганиш ва талаффуз қилиш кўникмалари матн мазмуни тушунмаган ҳолда оъқилганда интонацион бирликларни нотоъғи қоъллаб, фақат, ҳарфларни таниш орқали оъқилганлиги фонетик тажрибалар асосида далилланган;
инглиз тилини хорижий тил сифатида ўрганувчи ўзбек тили эгалари нутқида билингвизм ва интерференсия ҳодисалари фонетик-экспериментал аудиал ёзувлар асосида исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Интонация, интерференсия, билингвизм масалаларининг тадқиқи юзасидан олинган илмий натижалар асосида:
    ўзбек-инглиз тилларида гиподеференсицация, гипердеференсиация, фонетик субституция, фонетик реинтерпретация ҳодисалари нутқ жараёнида фонетик интерференсия ҳамда аксентга олиб келиши хусусидаги хулосалар ҳамда тажриба асослари акс этган диаграммалар “Белорус Республикаси Олий таълимини модернизация қилиш” (Филолигия йўналиши: Информацион технологиялар ёрдамида талабаларнинг хорижий тил кўникмаларини ривожлантириш муаммолари) мавзусидаги амалий лойиҳасида фойдаланилган  (Белорус давлат техника университетининг 2022-йил 14-февралдаги 92-сон маълумотномаси). Натижада билингвизм ва сунъий билингвизм феноменларига доир илмий қарашлар ҳамда мазкур тушунчаларга ойдинлик киритувчи мисоллар лойиҳанинг амалий ва илмий кўрсатмалари учун хизмат қилган;
инглиз тилини хорижий тил сифатида ўрганувчи тил эгаларининг ўзга тилни ўрганиш ва талаффуз қилиш кўникмалари матн мазмуни тушунмаган ҳолда оъқилганда интонацион бирликларни нотоъғи қоъллаб, фақат, ҳарфларни таниш орқали оъқилганлиги фонетик тажрибаларга асосланган хулоса ва тавсиялардан Россия Федерацияси Перм давлат миллий тадқиқот университетининг  “СТЕАМ – методлари орқали гуманитар (филология) фанлари бўйича таълим дастурларини такомиллаштириш” мавзусидаги амалий тадқиқотни бажаришда фойдаланилган (Иркуцк давлат техника университетининг 2022-йил 10-февралдаги 618802-EPP-1-2020-1-DE-EPPKA2-CBHE-JP-сон маълумотномаси). Натижада тўпланган аудио ёзув файллари олий таълим муассасалари талабалари нутқидаги интонацион ва фонетик интерференсия ҳодисалари ҳақидаги билимларни бойитишга, шунингдек, мазкур тадқиқотнинг назарий ва амалий натижалари асосида олий таълим муассасаларида маъруза ҳамда семинар машғулотларида фойдаланиладиган материаллар тўлдирилиб, услубий тавсиялар ишлаб чиқилди;
    турли тизимга оид тил эгаларининг тил билимлари талаффуз жарайонида оҳанг тебранишига катта таъсир коърсатиши, матн мазмунини англаган ҳолатдагина фонетик бирликлар – нутқ темпи, баландлик, пастлик ва бошқа турли эмоционал бирликлар ҳақиқий маънода аҳамийат касб этишига доир хулосаларидан Фарғона вилоят телерадиокомпаниясининг “Хайрли кун”, “Адабий муҳит”, “Маънавият сарчашмаси” кўрсатувлари ҳамда “Ёшлар кундалиги” номли радиоешиттиришлар ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Фарғона вилоят телерадиокомпаниясининг 2023-йил 27-мартдаги 01-02/68-сон маълумотномаси). Натижада мазкур кўрсатув ва эшиттиришлар илмий ва амалий жиҳатдан бойиган, ижтимоий хусусиятлари ортган.