Икромова Гулҳида Ахмадилло қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Шароф Бошбеков драмаларининг лисоний тадқиқи”, 10.00.01 – Ўзбек тили  (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2PhD/Fil2377.
Илмий раҳбар: Искандарова Шарифа Мадалиевна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, ДСc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: Набиева Дилора Абдуҳамидовна, филология фанлари доктори, профессор; Абдураҳмонов Шавкатжон Ашурович, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация ёъналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Шароф Бошбеков драмалари тилининг лексик-семантик ҳамда услубий хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III.    Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
драмаларда қўлланилган Қўчқор, Қумри, Аломат, Бозорвой,  Шоир, Олим Баратович сингари антропонимларнинг  аллюзив ном сифатида матнни шакллантириш ҳамда интертекстуалликни таъминлаш, комик эффект ҳосил қилиш ҳамда ижобий ёки салбий баҳо ифодалаш каби функсионал-экспрессив хусусиятлари аниқланган;
Шароф Бошбеков драмалари персонажлари нутқида қўлланилган арго (новсҳа, шиша), жаргон (мулла), вулгаризм (жинни, калта, тирмизак, хумпар, тўнка, ҳайвон)  ҳамда варваризм  (да-да, любой момент) каби лексик  бирликларнинг  нутқ таъсирсҳанлиги, аниқлиги ва ўзига хослигини таъминлашдаги роли, уларнинг бадиий нутқ жараёнида персонаж маънавий-ахлоқий даражаси ва феъл-атворидаги камсҳиликларни кўрсатиш ҳамда кулгу ҳосил қилишдаги вазифалари осҳиб берилган;
драмаларда шоирвачча, каллашунос, чалафидоий, азакайфият, имон топгур каби индивидуал неологизмларнинг нутқ вазиятида юмористик пафос ҳосил қилиш ҳамда драматик матн экспрессивлигини ошириш, қаҳрамон нутқини индивидуаллаштиришдаги роли ҳамда  драматург ижодида тутган бадиий қиммати коʻрсатиб берилган.
драматург томонидан яратилган ибораларнинг халқ тилига асосланиши, муаллифнинг индивидуал маҳорат даражаларига боғлиқ хилма-хил услубий маъно англатиш жиҳатлари, драматик асарлар тилининг экспрессивлиги ҳамда тасвир тугаллигини, персонаж хатти-ҳаракати, руҳий ҳолати, қалб кесҳинмаси ва ҳиссиётларини тўлалигисҳа ифодалаш, нутқнинг таъсирсҳанлигини ошириш, киноя, таҳдид, ҳазил-мутойиба, қосҳирим, маънони кусҳли тарзда ифодалаш, ижобий ва салбий муносабат кабиларни бўрттириб тасвирлаш ва адабий тилни бойитишдаги лисоний омиллар асосланган.
IV.    Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Шароф Бошбеков драмаларининг лисоний тадқиқи бўйисҳа олинган илмий натижалар асосида:
драмаларда қўлланилган Қўчқор, Қумри, Аломат, Бозорвой,  Шоир, Олим Баратович сингари антропонимларнинг  аллюзив ном сифатида матнни шакллантириш ҳамда интертекстуалликни таъминлаш, комик эффект ҳосил қилиш ҳамда ижобий ёки салбий баҳо ифодалаш каби функсионал-экспрессив хусусиятларини  асослашга оид илмий-назарий хулосалардан ФА–А1 Г006-рақамли “Қорақалпоқ халқ қўшиқларининг текстологик таҳлили ва нашрга тайёрлаш”  мавзусидаги илмий-амалий лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2023-йил 14-мартдаги  105/1-сон маълумотномаси). Натижада халқ тили ҳикматлари, жумладан, мақол ва ҳикматли сўзларнинг функсионал сўз ясалишида ҳамда уларнинг қўлланишидаги лексик-семантик ва услубий хусусиятларини аниқлашга эришилган;
Шароф Бошбеков драмалари персонажлари нутқида қўлланилган арго (новсҳа, шиша), жаргон (мулла), вулгаризм (жинни, калта, тирмизак, хумпар, тўнка, ҳайвон)  ҳамда варваризм  (да-да, любой момент) каби лексик  бирликларнинг  нутқ таъсирсҳанлиги, аниқлиги ва ўзига хослигини таъминлашдаги роли, уларнинг бадиий нутқ жараёнида персонаж маънавий-ахлоқий даражаси ва феъл-атворидаги камсҳиликларни кўрсатиш ҳамда кулгу ҳосил қилишдаги вазифаларини лингвостилистик тадқиқот обекти сифатида ўрганишга оид илмий-назарий хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими гуманитар фанлар илмий тадқиқот институти 2012-2016-йилларда бажарилган ФА-0-43429-рақамли “Қорақалпоқ фолклори ва адабиёти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтининг 2023-йил 14-мартдаги 106/1-сон маълумотномаси). Натижада қорақалпоқ фолклоридаги эпик турга мансуб асарлар бадииятини белгилашга асос яратилган;
драматург асарлари тилида шоирвачча, каллашунос, чалафидоий, азакайфият, имон топгур каби индивидуал неологизмларнинг нутқ вазиятида юмористик пафос ҳосил қилиш ҳамда драматик матн экспрессивлигини ошириш, қаҳрамон нутқини индивидуаллаштиришдаги ролини аниқлаш юзасидан олинган хулосалардан Ўзбекистон Ёзувсҳилар уюшмаси Фарғона вилоят бўлими томонидан ташкил этилган “Адабиёт кунлари”, “Мустақиллик назм ва наср кесҳалари” сингари адабий анжуман ва маънавий-маърифий тадбирлар лойиҳасини ишлаб сҳиқиш ва тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Ёзувсҳилар уюшмаси Фарғона вилоят бўлимининг 2023-йил 31-январдаги 4-сон маълумотномаси). Натижада ўтказилган лойиҳа ва маънавий-маърифий тадбирлар бадиий-илмий жиҳатдан мукаммаллашган;
драматург томонидан яратилган ибораларнинг халқ тилига асосланиши, муаллифнинг индивидуал маҳорат даражаларига боғлиқ хилма-хил услубий маъно англатиш жиҳатлари, драматик асарлар тилининг эксpрессивлиги ҳамда тасвир тугаллигини, pерсонаж хатти-ҳаракати, руҳий ҳолати, қалб кесҳинмаси ва ҳиссиётларини тўлалигисҳа ифодалаш, нутқнинг таъсирсҳанлигини ошириш, киноя, таҳдид, ҳазил-мутойиба, қосҳирим, маънони кусҳли тарзда ифодалаш, ижобий ва салбий муносабат кабиларни бўрттириб тасвирлаш ва адабий тилни бойитишдаги лисоний омилларни аниқлашга оид хулосалардан Маънавият ва маърифат маркази Фарғона вилояти бўлимининг “Янги Ўзбекистон – инсон қадри улуғланган юрт” шиори остидаги маънавий-маърифий лойиҳаси ва амалий тадбирлари сценарийларини тайёрлашда, шунингдек, марказ томонидан ташкил этилган китобхонлик лойиҳалари, жумладан, “Мен севган асар”, “100 та энг яхши китоб” лойиҳалари матнини тайёрлашда фойдаланилган (Маънавият ва маърифат маркази Фарғона вилояти бўлимининг 2023-йил 27-январдаги 37-сон маълумотномаси). Натижада ўтказилган лойиҳа ва маънавий-маърифий тадбирлар бадиий-илмий жиҳатдан мукаммаллашган.