Бекчанова Мира Рузимовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Халкогенидли яримўтказгичли плёнкаларнинг оптик ва голографик хоссалари”, 01.04.10Яримўтказгичлар физикаси (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/FM476
Илмий раҳбар: Азаматов Закиржан Тахирович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети ҳузуридаги Яримўтказгичлар физикаси ва микроелектроника илмий-тадқиқот институти. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети ҳузуридаги Яримўтказгичлар физикаси ва микроелектроника илмий-тадқиқот институти, DSc.03/30.12.2019.FM/Т.01.12
Расмий оппонентлар: Мамадалимов Абдугафур Тишабоевич, физика-математика фанлари доктори, академик; Юлдашев Носиржон Ҳайдарович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат техника университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади АсхСе1-х, АсхС1-х халкогенидли яримўтказгич плёнкаларининг оптик ва голографик хусусиятларини комплекс тадқиқ қилиш, шунингдек, турли дозалардаги гамма нурланишининг ХШЯ хусусиятларига таъсирини ўрганишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
иситилмаган тагликларда вакуумда (10-5 Торр) термал буғланиш усули билан ётқизилган, юпқа плёнкалар кўринишидаги АсхСе1-х, АсхС1-х туридаги ХШЯ материалларининг голографик хусусиятларини ўрганиш учун оптик қурилма  ишлаб чиқилган;
барча намуналарнинг структурага сезгир параметрлари бошланғич материалнинг иссиқлик билан ишлов бериш ҳароратига боғлиқ бўлиб, АсхСе1-х ва АсхС1-х плёнкаларининг дифракция самарадорлиги Т≈490оC да максимал қийматга эга эканлиги аниқланган;
Ҳе-Не лазери билан нурланишдан олдин ва кейин максимал қорайишгача фундаментал ютилиш чегараси ҳудудида плёнкаларнинг оптик ўтказувчанлигининг спектрал боғлиқлигини ўрганиш натижасида нурланишдан кейин узун тўлқин соҳаси томон силжиши аниқланган;
АсхСе1-х ва АсхС1-х турдаги ХШЯ материаллари голограммаларнинг дифраксион самарадорлиги мишяк миқдори 65 ат.% бўлган плёнкалар учун максимал (η=12%) қийматга эга эканлиги аниқланган;
илк бор  АсхСе1-х ва АсхС1-х  халкогенид плёнкаларининг оптик ва голографик хусусиятларига γ-нурланишнинг 103÷109 (Рентген) қийматида та'сир этганда ХШЯ плёнкаларининг нурланишга чидамли эканлиги аниқланди;
АсхСе1-х ва АсхС1-х халкогенид шишасимон яримўтказгич плёнкаларида экспериментал равишда голографик маълумотларнинг сақлаш муддати 15 йил ва ундан кўпроқ эканлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Олинган илмий натижалар асосида АсхСе1-х ва АсхС1-х халкогенид юпқа қатламларининг структуравий, электрофизик ва оптик хусусиятлари аниқланди:
халкогенидли шишасимон яримўтказгичларга ахборотларни ёзиш, ўчириш ва сақлаш бўйича олинган илмий натижалар Қиргʻизистон Республикаси Миллий Фанлар академиясининг Жеенбаев номидаги Физика институтининг “Космос ва ахборот технологиялари ва рақамли ер” лабораториясида бажарилган “Қирғизистон Республикаси халқ хо'жалиги учун технологик муаммоларни масофадан зондлаш, сақлаш ва ҳал қилишда оптика ва нанотехнологияларнинг янги назарий ёндашувлари, усуллари ва алгоритмларини ишлаб чиқиш” мавзусидаги лойиҳаси доирасида голографик сақлаш қурилмаларида хотира элементларини яратишга қаратилган илмий муаммоларни ҳал қилишда ва тадқиқот ишларини олиб боришда фойдаланилган (Қиргʻизистон Республикаси Миллий Фанлар Академияси Академик Жеенбаев номидаги Физика институтининг 2022 йил 12 декабрдаги 10/06-01/83 маълумотномаси). Илмий натижалардан фойдаланиш голограмма сақлаш қурилмаларида хотира элементларини яратиш имконини берган.
Диссертация натижаларидан 2021-2022 йилларда ЎзР ФА Физика-техника институтида бажарилган “Янги турдаги халкогенид материаллари асосидаги юпқа қатлам қуёш элементларини комплекс тадқиқот қилиш ва ишлаб чиқиш” номли лойиҳанинг илмий-техникавий вазифаларини бажаришда, жумладан, кимёвий молекулалар дасталаридан олиш усули билан турли таркибдаги Сб2Се3 юпқа қатламлари ўстириш, уларнинг структуравий, оптик ва электрофизик хоссалари тадқиқ этишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2023-йил 7-февралдаги 2/1255-275-сон маълумотномаси). Илмий натижалардан фойдаланиш кимёвий молекулалар дасталаридан олиш усули билан оҳак-натрийли шиша (СЛГ) сиртига юқори сифатли турли таркибли Сб2Се3 юпқа қатламларини ўстиришнинг оптимал технологик шароитларни аниқлаш имконини берган.