Василевский Эдуард Александровичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Оёқлар сурункали вена етишмовчилигининг авж олиши ва шаклланишининг клиник-ирсий предикторлари», 14.00.16 – Нормал ва патологик физиология  (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.PhD/Tib2811.
Илмий раҳбар: Алейник Владимир Алексеевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат тиббиёт институти. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академия, DSс.04/30.12.2019.Tib.30.03. 
Расмий оппонентлар: Ирискулов Бахтияр Уктямович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Каримов Ёркин Узуевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: оёқлар сурункали вена етишмовчилиги ривожланиши ва авж олиш хавфини баҳолашнинг прогностик мезонларини клиник ва генетик омилларни баҳолашни такшимллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
сурункали вена етишмовчилиги бўлган беморларда Gln279Arg матриксли металлопротеиназа MMP9 ген полиморфизмининг аллел ва генотипик вариантлари тарқалиши, уларнинг оёқларнинг сурункали вена етишмовчилиги патогенезида тутган ўрни  исботланган;
сурункали вена етишмовчилигида VEGFA гени C936Т полиморфизми ноқулай C/Т ва Т/Т генотипларининг сурункали вена етишмовчилигини ривожланиш хавфидаги прогностик аҳамияти исботланган; 
сурункали вена етишмовчилигида TNF-a гени G308A полиморфизмининг ноқулай гетерозиготали G/A  генотипини олиб ўтиш ва сурункали вена етишмовчилигининг ривожланиш хавфи, шунингдек клиник синфнинг мураккаб шаклларини ривожланиши ўртасида клиник, этиологик, анатомик патогенез таснифига кўра C5-C6 клиник синфи, сезиларли ассоциатив боғлиқликлиги исботланган; 
оёқлар сурункали вена етишмовчилиги шаклланиш ва авж олиш хавфини башорат қилишга индивидуал ёндашув мезонлари ишлаб чиқилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Андижон давлат тиббиёт институти эксперт кенгашининг 2023 йилдаги 31 майдаги 06/13-сон хулосасига кўра (илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Андижон давлат тиббиёт институтининг 2023 йил 31 майдаги 06/13-сонли хати тақдим этилган):
биринчи илмий янгилик: сурункали вена етишмовчилиги бўлган беморларда Gln279Arg матриксли металлопротеиназа MMP9 ген полиморфизмининг аллел ва генотипик вариантлари тарқалиши, уларнинг оёқлар сурункали вена етишмовчилиги патогенезида ўрни исботлангани Aндижон давлат тиббиёт институти шифохонаси бўйича (09.11.2022 й.; № 91/2), Aндижон вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича (14.11.2022 й.; № 34/2), Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Aндижон вилояти филиали бўйича (19.11.2022 й.; № 255/2), Наманган вилояти филиали бўйича (16.11.2022 й.; № 256/14) ҳамда Фарғона вилояти филиали бўйича (19.11.2022 й.; № 257/2) буйруқ билан амалиётига жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ушбу генетик полиморфизмларни генотипи ва аллеллари, хасталикни ўз вақтида олдини олиш ва зарур даволаш чораларини кўриш натижасида юзага келиши мумкин бўлган асоратлар сони камайиши ва сурункали вена етишмовчилиги билан хастланган беморларни даволаш сифати яхшиланган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: хавф гуруҳида бўлган беморларга амбулатор шароитда амалга ошириладиган чора-тадбирлар мажмуи берилиши натижасида беморларни 12,5 кунлик стационар даволашга эҳтиёж қолмаслиги ҳисобига 2 250 000 сўм иқтисод қилишга эришилган (Андижон давлат тиббиёт институти шифохонасининг прейскурантига кўра шифохонада 1 кун даволаниш 180 000 сўмни ташкил қилади). Хулоса: СВЕ ривожланиш хавфи бўлган популяцияда ММP9 генининг Gln279Arg полиморфизмини ўрганиш унинг самарадорлигини ва оёқлар сурункали вена етишмовчилигининг олдини олиш ва даволашнинг башоратли усуллари ишлаб чиқилиб, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларни 1 575 000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 675 000 сўмга сўмга иқтисод қилиш имконини берган;
иккинчи илмий янгилик: сурункали вена етишмовчилигида VEGFA гени C936Т полиморфизми ноқулай C/Т ва Т/Т генотипларининг сурункали вена етишмовчилигини ривожланиш хавфидаги прогностик аҳамияти исботлангани Aндижон давлат тиббиёт институти шифохонаси бўйича бўйича (09.11.2022 й.; № 91/2), Aндижон вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича (14.11.2022 й.; № 34/2), Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Aндижон вилояти филиали бўйича (19.11.2022 й.; № 255/2), Наманган вилояти филиали бўйича (16.11.2022 й.; № 256/14) ҳамда Фарғона вилояти филиали бўйича (19.11.2022 й.; № 257/2) буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: таклиф этилган генотипларининг сурункали вена етишмовчилигини ривожланиш хавфидаги прогностик аҳамиятини аниқлаш натижасида касалликнинг шаклланиш ва ривожланиш хавфини ошириш имконини берган ва ташхислаш сифати оширилган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: беморнинг шифохонада бўлиш вақтини 12,5 кундан 10 кунга қисқартириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори 450 минг сўмга камайтирган (Aндижон давлат тиббиёт институти шифохонасининг прейскурантига кўра шифохонада 1 кун қолиш 180 000 сўмни ташкил қилади); шифохонада бўлиш даврининг бир неча кунга қисқарилиши ҳисобига дори-дармон кам талаб этади (1 кунга ўртача 110 000 сўм дори воситалари сарфланади); реабилитация харажатлари камаяди (1 кунга ўртача 35 000 сўм дори воситалари сарфланади). Хулоса: сурункали вена етишмовчилиги булган беморларда оғир яллиғланиш жараёнларини ривожланиш хавфининг, касалликнинг оғир шаклларга ўтиши беморларнинг ҳаёт сифатининг пасайишига олиб келишини олдини олиниб, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 568 750 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 243 750 сўмга иқтисод қилиш имконини берган;
учинчи илмий янгилик: сурункали вена етишмовчилигида TNF-a гени G308A полиморфизмининг ноқулай гетерозиготали G/A генотипини олиб ўтиш ва сурункали вена етишмовчилигининг ривожланиш хавфи, шунингдек клиник синфнинг мураккаб шаклларини ривожланиши ўртасида клиник, этиологик, анатомик патогенез таснифига кўра C5-C6 клиник синфи, сезиларли ассоциатив боғлиқликлиги исботлангани Aндижон давлат тиббиёт институти шифохонаси бўйича бўйича (09.11.2022 й.; № 91/2), Aндижон вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича (14.11.2022 й.; № 34/2), Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Aндижон вилояти филиали бўйича (19.11.2022 й.; № 255/2), Наманган вилояти филиали бўйича (16.11.2022 й.; № 256/14) ҳамда Фарғона вилояти филиали бўйича (19.11.2022 й.; № 257/2) буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ТNF-а гени G308A полиморфизмининг ташхислаш  усулининг сезгирлиги 50,3%, ўзига хослиги 28,6%ни, башоратли қиймати 79,8%ни, салбий натижанинг башоратли қиймати 9,3%ни, ижобий натижанинг эҳтимоллик нисбати 0,7%ни, салбий натижа эҳтимоли нисбати 1,6 га тенглигини башоратлаш натижасида даволаш ва беморларнинг ҳаёт сифати яхшиланган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: сурункали вена етишмовчилиги оғир шаклларининг камайиши, беморларни шифохонада бўлиш вақтини 12,5 кундан 10 кунгача қисқартириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори 450 000 сўмга камайтирган (Андижон давлат тиббиёт институти шифохонасининг прейскурантига кўра шифохонада 1 кун қолиш 180 000 сўмни ташкил қилади). Хулоса: сурункали вена етишмовчилигининг ривожланиши, диагностикаси ва ривожланишини молекуляр генетик тадқиқотлар орқали башорат қилишнинг усули ўз вақтида ва ишончли қўлланилиб, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 315 000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 135 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган;
тўртинчи илмий янгилик: оёқлар сурункали вена етишмовчилиги шаклланиш ва авж олиш хавфини башорат қилишга индивидуал ёндашув мезонлари ишлаб чиқилгани Aндижон давлат тиббиёт институти шифохонаси бўйича (09.11.2022 й.; № 91/2), Aндижон вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича (14.11.2022 й.; № 34/2), Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Aндижон вилояти филиали бўйича (19.11.2022 й.; № 255/2), Наманган вилояти филиали бўйича (16.11.2022 й.; № 256/14) ҳамда Фарғона вилояти филиали бўйича (19.11.2022 й.; № 257/2) буйруқ билан амалиётига жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: таклиф этилган комплекс ёндашувдан фойдаланиш сурункали вена етишмовчилиги билан хасталанган беморларни ташхислаш ва даволаш сифати яхшиланган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: касалликнинг ривожланиши ва сурункали вена етишмовчилиги ривожланишини клиник-генетик тадқиқотлар орқали башорат қилиш натижасида беморларни 12,5 кунлик стационар даволашга эҳтиёж қолмаслиги ҳисобига 2 млн. 250 минг сўм иқтисод қилишга эришилган (Андижон давлат тиббиёт институти шифохонасининг прейскурантига кўра шифохонада 1 кун қолиш 180 000 сўмни ташкил қилади). Хулоса: сурункали вена етишмовчилигини ривожланиш хавфи бўлган аҳолида юқорида келтирилган текширув усулларидан фойдаланиб, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 1 575 000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 675 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.