Murtazaeva Gulnoza Raxmat qizining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): Bir tomonda tuproq uyumi hosil qiladigan ariq ochgichning texnologik ish jarayoni va parametrlarini asoslash” (Nishablikdagi bog‘lar misolida), 05.07.01 – Qishloq xo‘jaligi va melioratsiya mashinalari. Qishloq xo‘jaligi va melioratsiya ishlarini mexanizatsiyalash, ixtisosligi (texnika fanlari bo‘yicha).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.3.PhD/T3552 Ilmiy rahbar: t.f.d., professor. B.S.Mirzaev.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: “Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti” Milliy tadqiqot universiteti.
Ilmiy Kengash faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, Ilmiy Kengash raqami: “Toshkent irrigatsiya va qishloq xo‘jaligini mexanizatsiyalash muhandislari instituti” Milliy tadqiqot universiteti, DSc.03/30.12.2019.T.10.01
Rasmiy opponentlar: Ergashev Ismoil Toshkentovich, texnika fanlari doktori, professor; Abdillaev Tulegen texnika fanlari nomzodi, dots.nt.
Etakchi tashkilot: “BMKB-Agromash” AJ
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: nishabli dalalarda joylashgan intensiv bog‘ tuprog‘ini suv eroziyasidan himoyalaydigan qurilmaning ariq ochadigan va tuproq uyumi hosil qiladigan ishchi qismi parametrlarini asoslashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
nishabli dalalarda joylashgan intensiv bog‘ qator orasida ariq ochadigan va nishablikning doimo enish tomonida tuproq uyumi hosil qiladigan texnologiya yaratilgan;
intensiv bog‘ qator orasida ariq ochish va nishablikning doimo enish tomonida tuproq uyumi hosil qilish uchun ishchi qism va to‘ntarma mexanizmdan tashkil topgan qurilmaning konstruksiyasi ishlab chiqilgan va uning texnologik ish jarayoni asoslangan;
tuproqni ariqdan chiqarilishi va dala yuzasida tuproq uyumi hosil qilinishi ishchi qism asosi ishchi sirti yasovchi chiziqlarining qonuniyatini ishlab chiqish hisobiga asoslangan;
ishchi qismni ishlov berish chuqurligi hosil bo‘ladigan tuproq uyumi balandligini ta’minlanishi shartidan kelib chiqqan holda asoslangan;
intensiv bog‘ qator orasida ariq ochib, nishablikning doimo enish tomonida tuproq uyumi hosil qilish qurilmani to‘ntarma mexanizm bilan jihozlanganligi hisobiga asoslangan;
ishchi qismning sifat ko‘rsatkichlarini uning parametrlari va harakat tezligiga bog‘liq ravishda o‘zgarish qonuniyatlari aniqlangan.
IV.Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Nishabli dalalarda joylashgan intensiv bog‘ qator oralarida ariq ochish va tuproq uyumi hosil qilish qurilmasining ishchi qismi parametrlarini asoslash bo‘yicha olingan natijalar asosida:
nishabliklardagi intensiv bog‘ tuprog‘iga ishlov beradigan to‘ntarma mexanizmli qurilma Toshkent viloyati Yangiyo‘l tumanidagi fermer xo‘jaliklarida joriy etilgan (Qishloq xo‘jaligi vazirligining 2023 yil 16 yanvardagi 07/22-05/156-son ma’lumotnomasi). Natijada intensiv bog‘ qator oralarida ariq ochish va tuproq uyumi hosil qilishning bevosita xarajatlari 30,6% ga kamaygan;
nishabli dalalardagi intensiv bog‘ qator oralariga ishlov beradigan qurilma (dastlabki talablar va texnik topshiriq ishlab chiqilgan) bo‘yicha loyiha konstruktorlik hujjatlari «BMKB-Agromash» AJ da loyihalash jarayoniga joriy etilgan (Qishloq xo‘jaligi vazirligining 2023 yil 16 yanvardagi 07/22-05/156-son ma’lumotnomasi). Natijada ishchi qism parametrlari asoslanib, to‘ntarma mexanizmli qurilma konstruksiyasini ishlab chiqish imkoni yaratilgan.