Эрматова Гулноз Пиримовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Мактабгача таълим ташкилоти тарбиячиларида ижтимоий интеллект шаклланишининг психологик омиллари», 19.00.05 –Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйҳатга олинган рақам: Б.2019.3.PhD/P126.
Илмий раҳбар: Абдуллаева Барно Сайфутдиновна, психология фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Қодиров Умарали Дўстқобилович, психология фанлари доктори, профессор; Ганжиев Феруз Фурқатович, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади мактабгача таълим ташкилоти тарбиячиларида ижтимоий интеллект шаклланишининг ўзига хос психологик омилларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мактабгача таълим ташкилоти тарбиячиларида ижтимоий интеллектнинг шаклланиши мулоқотда шахс ҳиссиётини, новербал ва вербал ҳаракатларни тушунишнинг эмпатияга боғлиқ равишда хулқ-атворда когнитив даражада намоён бўлиши туфайли гносеологик, аккумулятив, коммуникатив функсияларнинг интегратив фаоллашувига идентив эканлиги далилланган;
мактабгача таълим ташкилоти тарбиячиларида ижтимоий интеллектнинг дифференциал ривожланиши мулоқотга мойиллик, ижтимоий етуклик ва дадиллик, мустақиллик сифатларининг хулқда проексияланиши новербал нутқни тушуниш кўникмасини устуворлигини таъминлаганлиги туфайли шахс коммуникатив хусусиятларига интегратив шаклланиши исботланган;
мактабгача таълим ташкилоти тарбиячиларида интеллект типларининг намоён бўлиши мулоқотда ҳиссиётни, новербал ва вербал ҳаракатларни тушуниш мантиқий-математик, фазовий, шахсий интеллектни устувор шаклланишини рефлексив даражада таъминлаганлиги туфайли ижтимоий интеллектнинг ривожланишига тўғри пропорсионал эканлиги асосланган;
мактабгача таълим ташкилоти тарбиячиларида касбий фаолият самарадорлигига эришиш учун ижтимоий интеллект омилларидан ижтимоий идентификатсия, ижтимоий персепсия, ижтимоий рефлекция, ижтимоий адаптатсия, алтруизмни адекват баҳолаш муҳимлигига кўра сотсиал-психологик, вербал, Эго компетентликларни интегратив ривожланишига адаптив таъсир этишнинг психотехнологиялари асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Мактабгача таълим ташкилоти тарбиячиларида ижтимоий интеллект шаклланишининг психологик омилларига оид муаммони тадқиқ этиш натижасида:
мактабгача таълим ташкилоти тарбиячиларида ижтимоий интеллектнинг шаклланиши мулоқотда шахс ҳиссиётини, новербал ва вербал ҳаракатларни тушунишнинг эмратияга боғлиқ равишда хулқ-атворда когнитив даражада намоён бўлиши туфайли гносеологик, аккумулятив, коммуникатив функсияларнинг интегратив фаоллашувига идентив эканлиги далилланганганлигига доир таклифлардан Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 15-сентябрдаги 9-сонли Кенгаш буйруғига асосан “Ижтимоий психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 24-декабрдаги П-М-84а-сон маълумотномаси). Натижада ижтимоий интеллектнинг мактабгача таълим ташкилоти тарбиячилари касбий фаолияти самарадорлигига таъсир этувчи психологик омиллар ва шахс хулқ-атвори билан боғлиқ функсияларнинг интегратив фаоллашуви далилланган ҳамда имкониятлари кенгайтирилган;
мактабгача таълим ташкилоти тарбиячиларида ижтимоий интеллектининг дифференциал ривожланиши мулоқотга мойиллик, ижтимоий етуклик ва дадиллик, мустақиллик сифатларининг хулқда рроексияланиши новербал нутқни тушуниш кўникмасини устуворлигини таъминлаганлиги туфайли шахс коммуникатив хусусиятларига интегратив шаклланиши исботланишга оид маълумотлар Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 15-сентябрдаги 9-сонли Кенгаш буйруғига асосан “Умумий психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 24-декабрдаги П-М-84а-сон маълумотномаси). Натижада мактабгача таълим ташкилоти тарбиячилари ижтимоий интеллекти дифференциал ривожланиши таъсир этувчи омиллар шахс коммуникатив хусусиятларига интегратив шаклланиши исботланишга шароит яратилган;
мактабгача таълим ташкилоти тарбиячиларида интеллект тирларининг намоён бўлиши мулоқотда ҳиссиётни, новербал ва вербал ҳаракатларни тушуниш мантиқий-математик, фазовий, шахсий интеллектни устувор шаклланишини рефлексив даражада таъминлаганлиги туфайли ижтимоий интеллектнинг ривожланишига тўғри пропорсионал эканлиги асосланишига оид маълумотлар Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 15-сентябрдаги 9-сонли Кенгаш буйруғига асосан “Умумий психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 24-декабрдаги П - М -84а- сон маълумотномаси). Натижада мактабгача таълим ташкилоти тарбиячилари ижтимоий интеллектини шаклланиши интеллект тирлари шаклланишини рефлексив даражада кўрсаткичлари ошган;
мактабгача таълим ташкилоти тарбиячиларида касбий фаолият самарадорлигига эришиш учун ижтимоий интеллект омилларидан ижтимоий идентификатсия, ижтимоий рерсерсия, ижтимоий рефлекция, ижтимоий адартатсия, алтруизни адекват баҳолаш муҳимлигига кўра сотсиал-рсихологик, вербал, Эго комретентликларни интегратив ривожланишига адартив таъсир этишнинг рсихотехнологиялари асосланганлигига оид таклифлар Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021 йил 15-сентябрдаги 9-сонли Кенгаш буйруғига асосан “Ижтимоий психологик тренинг” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув - илмий марказининг 2021 йил 24-декабрдаги П-М-84а-сон маълумотномаси). Натижада мактабгача таълим ташкилоти тарбиячилари ижтимоий интеллектини шакллантириш ва ривожлантириш имконияти кенгайтирилган ва амалиётга жорий этилиши тизимда фаолият юритаётган тарбиячилар касбий самарадорлигини юксалтиришга, шунингдек болалар билан гуруҳ бўлиб ишлашда ва индивидуал ишлаш самарадорлигини оширишга хизмат қилган.