Дўсанов Элбек Абсаматовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берувчи фан тармоғи номи): “Маҳаллада ўсмирларни виртуал олам таъсиридан ҳимоялашнинг ижтимоий-психологик механизмлари”, 19.00.05-Ижтимоий психология. Этнопсихология психологияси (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.1.PhD/P460.
Илмий раҳбар: Рўзиқулов Фахриддин Расулович, психология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Навоий давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Psi.72.06.
Расмий оппонентлар: Баратов Шариф Рамазанович, психология фанлари доктори, профессор; Абдуллаева Дилбар Убайдуллаевна, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади маҳаллада ўсмирларни виртуал олам таъсиридан ҳимоялашнинг ижтимоий-психологик механизмларини такомиллаштириш юзасидан тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўсмирларни виртуал олам таъсиридан ҳимояланишида иродавий ва мотиватсион жиҳатлар ҳамда ижобий тафаккурнинг дифференциал шаклланганлик даражаси деструктив диний ахборотларга, компютер ва интернетга тобеликка коррексион – адаптив таъсир этиш орқали эмотсияларни назорат қилиши сабабли шахс субектив кечинмалари устувор характерга эга эканлиги асосланган;
ўсмирларни виртуал олам таъсиридан ҳимоялашнинг ижтимоий-психологик механизмлари деструктив ахборотларга нисбатан шахслилик хусусиятлари, эмотсияларини назорат қилиш ва ўзини конструктив ўзгартириш хусусиятлари интернет маълумотларини тушуниш даражасини кучайтирганлиги туфайли психоемотсиоген вазиятларда “енгиб ўтувчи хулқ”ни қўллаш асосида такомиллаштирилган;
маҳаллада ўсмирларни виртуал олам таъсиридан ҳимоялашнинг психологик жиҳатлари гипертим, расмий, қўзғалувчан, эмотив, намойишкорона, циклоид, хавотирланиш, ригид, экзалтр хусусиятларини ўзаро интегратив намоён бўлиши туфайли характер аксентуатсияси типига боғлиқ эканлиги далилланган;
ўсмирларни виртуал олам таъсиридан ҳимоялашнинг ижтимоий-психологик механизмлари интернетдаги ахборотларни конструктив қабул қилиш, вақтни идрок этиш, интернетнинг ижобий ва салбий хусусиятларини англаш ҳамда интернетдаги ахборотларни тушунишнинг рефлексив даражада намоён бўлиши муҳимлиги туфайли шахснинг ахборотга нисбатан ижодий тафаккурини ривожлантириш омиллари асосида далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Маҳаллада ўсмирларни виртуал олам таъсиридан ҳимоялашнинг ижтимоий-психологик механизмларини ўрганиш бўйича амалга оширилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
ўсмирларни виртуал олам таъсиридан ҳимояланишида иродавий ва мотиватсион жиҳатлар ҳамда ижобий тафаккурнинг дифференциал шаклланганлик даражаси деструктив диний ахборотларга, компютер ва интернетга тобеликка коррексион – адаптив таъсир этиш орқали эмотсияларни назорат қилиши сабабли шахс субектив кечинмалари устувор характерга эга эканлиги асосланганлигига доир натижалар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021-йил 26-августдаги ПМ-89-а-сонли буйруғи билан “Умумий психодиагностика” модулига киритилган (Психология ўқув-илмий марказининг 2021-йил 14-апрелдаги 4-сон маълумотномаси). Натижада маҳаллада ўсмирларни виртуал олам таъсиридан ҳимоялашда виртуал таъсирлар (аддиксия)га сабаб бўлувчи омилларни аниқлашга эришилган;
ўсмирларни виртуал олам таъсиридан ҳимоялашнинг ижтимоий-психологик механизмлари деструктив ахборотларга нисбатан шахслилик хусусиятлари, эмотсияларини назорат қилиш ва ўзини конструктив ўзгартириш хусусиятлари интернет маълумотларини тушуниш даражасини кучайтирганлиги туфайли психоемотсиоген вазиятларда “енгиб ўтувчи хулқ”ни қўллаш асосида такомиллаштирилганлигига доир натижалар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021-йил 26-августдаги ПМ-89-а-сонли буйруғи билан “Умумий психодиагностика” модулига киритилган (Психология ўқув-илмий марказининг 2021-йил 14-апрелдаги 4-сон маълумотномаси). Натижада, виртуал олам таъсиридан ҳимоялашга доир психодиагностик методикаларни бойитишга эришилган;
маҳаллада ўсмирларни виртуал олам таъсиридан ҳимоялашнинг психологик жиҳатлари гипертим, расмий, қўзғалувчан, эмотив, намойишкорона, циклоид, хавотирланиш, ригид, экзалтр хусусиятларини ўзаро интегратив намоён бўлиши туфайли характер аксентуатсияси типига боғлиқ эканлиги далилланганлигига доир янгиликлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021-йил 26-августдаги ПМ-89-а-сонли буйруғи билан “Умумий психодиагностика” модулига киритилган (Психология ўқув-илмий марказининг 2021-йил 14-апрелдаги 4-сон маълумотномаси). Натижада, марказ лабораторияларининг илмий-методик таʼминотини янада бойиши таʼминланишига хизмат қилган;
ўсмирларни виртуал олам таъсиридан ҳимоялашнинг ижтимоий-психологик механизмлари интернетдаги ахборотларни конструктив қабул қилиш, вақтни идрок этиш, интернетнинг ижобий ва салбий хусусиятларини англаш ҳамда интернетдаги ахборотларни тушунишнинг рефлексив даражада намоён бўлиши муҳимлиги туфайли шахснинг ахборотга нисбатан ижодий тафаккурини ривожлантириш омиллари асосида далилланганлигига доир натижалар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2021-йил 26-августдаги ПМ-89-а-сонли буйруғи билан “Умумий психодиагностика” модулига киритилган (Психология ўқув-илмий марказининг 2021-йил 14-апрелдаги 4-сон маълумотномаси). Натижада, маҳаллада ўсмир ёшларни виртуал олам таъсиридан ҳимоялашнинг ижтимоий-психологик механизмлари билан боғлиқ илмий-амалий натижаларни бойитилишга эришилган.