Тошпўлатов Муродулла Собиржон ўғлининг
фан доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “оилавий бизнес молиясини ривожлантириш”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Iqt2211.
Илмий раҳбар: Абдикаримова Динара Рустамхановна, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент молия институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси DSc.09/31.08.2022.I.151.01.
Расмий оппонентлар: Бердияров Бахриддин Тавашарович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Алиқулов Азамат Туйғунович, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Бизнес ва тадбиркорлик олий мактаби.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади оилавий бизнес молиясини ривожлантириш механизмларини такомиллаштириш бўйича илмий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тадбиркорлик субектларининг маҳаллаларда, шу жумладан ташкил этилган микромарказларда ишлаб чиқаришни, хизмат кўрсатиш соҳасини ва ҳунармандчиликни ҳамда аҳоли билан кооперация ва касаначиликни кенгайтиришга имтиёзли кредитлар миқдорининг юқори даражасини белгилаш асосланган;
тадбиркорлик фаолиятини ташкил этиш истагида бўлган аҳолига якка тартибдаги тадбиркор, оилавий корхона ёки юридик шахс сифатида давлат рўйхатидан ўтгандан сўнг бир йил давомида ҳоким ёрдамчисининг тавсияномаси асосида маълум чегараланган миқдордаги имтиёзли кредитларнинг гаровсиз ажратилиш тартиби таклиф этилган;
оилавий бизнес вакилларига ажратиладиган имтиёзли кредитларга гаров сифатида суғурта полисларини қабул қилиш орқали кредит таъминотини диверсификатсиялаш ва молиялаштиришни кенгайтириш таклиф этилган;
тижорат банклари томонидан оилавий корхоналар учун ажратилган имтиёзли кредитларнинг қайтмаслик хатари суғурталанганда суғурта тўловини 4 фоиздан ортиқ бўлмаган миқдорда белгилаш ҳамда суғурталаш шартларини енгиллаштириш таклифи этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Оилавий тадбиркорлик молиясини  ривожлантиришнинг иқтисодий механизмини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
кичик бизнес субектлари, оилавий корхоналарнинг кичик ишлаб чиқариш ва хизматлар кўрсатиш лойиҳаларини амалга ошириш учун ажратиладиган имтиёзли кредитлар миқдорининг юқори даражаси белгилаш бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023-йил 31-январдаги “Оилавий тадбиркорликни ривожлантириш дастурлари доирасида аҳолининг бизнес ташаббусларини қўллаб-қувватлашни янги босқичга олиб чиқишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-39-сон қарорида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг 2023-йил 27-февралдаги 37-02/03–01483–сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг жорий қилиниши натижасида 2023 йил 1 февралдан тадбиркорлик субъектларининг маҳаллаларда, шу жумладан ташкил этилган микромарказларда ишлаб чиқаришни, хизмат кўрсатиш соҳасини ва ҳунармандчиликни ҳамда аҳоли билан кооперация ва касаначиликни кенгайтиришга йўналтирилган лойиҳалари учун ҳоким ёрдамчиларининг тавсияномаси асосида ажратиладиган кредитлар миқдори амалдаги 225 миллион сўмдан 300 миллион сўмгача оширилди;
тадбиркорлик фаолиятини ташкил этиш истагида бўлган аҳолига якка тартибдаги тадбиркор, оилавий корхона ёки юридик шахс сифатида давлат рўйхатидан ўтгандан сўнг бир йил давомида ҳоким ёрдамчисининг тавсияномаси асосида маълум чегараланган миқдордаги имтиёзли кредитларнинг гаровсиз ажратилишига рухсат бериш тартибини жорий қилиш бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023-йил 31-январдаги “Оилавий тадбиркорликни ривожлантириш дастурлари доирасида аҳолининг бизнес ташаббусларини қўллаб-қувватлашни янги босқичга олиб чиқишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-39-сон қарорида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва молия вазирлигининг  2023-йил 27-февралдаги 37-02/03–01483–сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг жорий қилиниши натижасида 2023 йил 1 февралдан якка тартибдаги тадбиркор, оилавий корхона ёки юридик шахс сифатида давлат рўйхатидан ўтган корхоналарга 50 миллион сўмгача имтиёзли кредитларнинг гаровсиз ажратилиш амалиёти йўлга қўйилган. Бу эса Ўзбекистонда кичик бизнес ва оилавий корхоналарни молиялаштиришда диверсификатсиялаш имконияти юзага келган;
оилавий бизнес вакилларига ажратиладиган имтиёзли кредитларга гаров сифатида суғурта полисларини қабул қилиш орқали кредит таъминотини диверсификатсиялаш ва молиялаштиришни кенгайтириш таклифи “TRUST-INSURANCE” АЖ суғурта компанияси томонидан амалиётга жорий этилган (“TRUST-INSURANCE” АЖ суғурта компаниясининг 2023-йил 24-мартдаги 01/01-113-сон маълумотномаси). Мазкур таклиф асосида суғурта компаниясида оилавий бизнес вакилларига ажратиладиган имтиёзли кредитларга гаров сифатида суғурта полислари 2022 йил 1 июлдан жорий қилинди. Натижада оилавий корхоналарнинг 9 та лойиҳаларига тижорат банклари томонидан ажратилган 1 050 миллион сўмлик кредитларига гаров таъминоти сифатида суғурта компанияси томонидан суғурта полислари берилган;  
тижорат банклари томонидан оилавий корхоналар учун ажратилган имтиёзли кредитларнинг қайтмаслик хатари суғурталанганда суғурта тўловини 4 фоиздан ортиқ бўлмаган миқдорда белгилаш ҳамда суғурталаш шартларини енгиллаштириш таклифи “TRUST-INSURANCE” АЖ суғурта компанияси томонидан амалиётга жорий этилган (“TRUST-INSURANCE” АЖ суғурта компаниясининг 2023-йил 24-мартдаги 01/01-113-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг суғурта компанияси томонидан 2022 йил 1 июлдан амалиётга жорий этилиши натижасида компания томонидан оилавий бизнес учун қулай табақалаштирилган тарифлар ишлаб чиқилди ва оилавий бизнесни кредитлаш билан боғлиқ рискларни бошқариш имконияти пайдо бўлди.