Дурходжаев Шавкат Файзуллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
 

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Патисcонни (Cucurbita pepo var. patisson) серҳосил нав ва дурагайларини танлаш, уларни энг қулай экиш муддатларини аниқлаш”, 06.01.06 – Сабзавотчилик (Қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Qx565
Илмий раҳбар: Исламов Сохиб Яхшибекович, қишлоқ хўжaлиги фaнлaри доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/29.04.2022.Qx.13.04.
Расмий оппонентлар: Дустмуротова Саодат Исмаиловна, қишлоқ хўжaлиги фaнлaри доктори, профессор; Арипова Шахноза Рахмановна, қишлоқ хўжалиги фалсафа фанлари доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади асосий ва такрорий экин шароитида патиссон нав намуналарининг қимматли хўжалик белгиларини ўрганиш, истиқболли навларни танлаш ҳамда мақбул экиш муддатларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Тошкент вилояти шароитида асосий ва такрорий экинлар шароитида патиссоннинг 18 та нав ва дурагайларининг қимматли хўжалик белгилари аниқланган;
патиссондан асосий ва такрорий экинлар шароитида эрта маҳсулот олишда эртапишар “Копейка” ва “Грошик” (36-37 кун) ҳамда тик ўсувчи ва калта пояли “Пятачок” ва “Золотой медальон” (46,8...58,5 см) ва ихчам поя кенглиги “Пятачок” ва “Грошик” (61,4...70,5 см) навлари эканлини аниқланган;
асосий ва такрорий экинлар шароитида етиштиришда юқори ҳосилдорлик кўрсаткичига эга бўлган оқ мевали Летающая тарелка (12,2 ва 9,8 т/га); яшил мевали Фонарик (15,1 ва 12,0 т/га); сариқ мевали Солнышко (19,1 ва 15,2 т/га) навлари эканлиги аниқланган;
асосий ва такрорий экинлар шароитида патиссон навларини апрел ва июн ойининг I- ва II-декадасигача экиш юқори натижа берганлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Патисоннинг серҳосил нав ва дурагайларини танлаш, уларни энг қулай экиш муддатларини аниқлаш бўйича тадқиқотлар натижасида:
«Асосий ва такрорий экин сифатида патиссон (Cucurbita pepo var. patisson) етиштириш технологияси бўйича тавсиянома» тасдиқланган. (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 13 декабрдаги 07/23-9324-сонли маълумотномаси). Натижада ушбу тавсиялар бугунги кунда фермер ва деҳқон хўжаликлари ҳамда томорқа ер эгалари экин майдонларида патиссон етиштириш ва ундан юқори ҳосил олишда қўлланма сифатида фойдаланилмоқда;
танлаб олинган патиссоннинг серҳосил навлари Тошкент вилояти Қибрай ва Қуйи Чирчиқ туманидаги “Qibray Durxodjayev Agro Fayz” ва “Abduqodir Abduvahob Fayz” фермер хўжаликларида, “TCT FISH CLUSTER” МЧЖ кластерида 1,7 гектар, Сурхондарё вилояти Қумқўрғон тумани “Qorsoqli” фермер хўжалигида 1 гектар майдонга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 13 декабрдаги 07/23-9324-сонли маълумотномаси). Натижада ҳар бир фермер хўжалигида “Солнышко” навидан асосий экинда 13,5 т/га, такрорий экинда 9,7 т/га ҳосил олинган;
Андижон вилояти Избоскан ва Андижон тумани “Karimov Ilxomjon serhosil yeri” ва “Xosildor G‘olib” фермер хўжаликларида 2 гектар, Хоразм вилояти Гурлан тумани “Sirojbek bog‘bon” фермер хўжалигида 1 гектар майдонга жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 13 декабрдаги 07/23-9324-сонли маълумотномаси). Натижада ҳар бир фермер хўжалигида патиссоннинг “Солнышко” навидан асосий экинда 15,2 т/га, такрорий экинда 12,5 т/га ҳосил олинган, бир гектар майдондан 28300 минг сўм соф даромад олинган ва рентабеллик 84,4 фоизни ташкил этган.