Да Зҳенхиннинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

 I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):  “Ўзбекча ва хитойча мақолларнинг лингвистик тадқиқи”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2023.1.PhD Фил/3144.
Илмий раҳбар: Муҳамедова Саодат Худойбердиевна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Фил.19.01 (бир марталик илмий кенгаш). 
Расмий оппонентлар:  Ҳошимова Сабоҳат Абдуллаевна, филология фанлари доктори, доцент; Жўраева Бибиш Муҳсиновна, филология фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот:   Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
Диссертация йўналиши:  назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади  ўзбекча ва  хитойча  мақолларнинг чоғиштирма  лингвистик жиҳатларини илмий асослашда иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек ва  хитой  тилларидаги мақолларнинг лексик-грамматик мақомини аниқлаш мезонлари уларнинг тузилиши, семантикаси, образлилиги, дидактиклиги каби ўзаро фарқловчи хусусиятлар таркибини аниқлаштириш асосида далилланган; 
ўзбекча ва хитойча  мақолларнинг фонетик хусусиятлари аниқланиб, уларни чоғиштириш натижасида фонетика нуқтайи назаридан хитойча мақоллар асосан мақолларнинг семантикасини оҳанг, урғу, қофиялар орқали ифодалаши, ўзбек мақолларида асосан  урғу ва қофия ишлатилиши  очиб берилган; 
 ўзбекча ва хитойча  мақоллардаги синонимия, антонимия, градуномия, мақолларда сўз танлаш, қўллашнинг ўзига хос  йўллари аниқланиб, мақолларнинг  ўзига хос  семантик  хусусиятлари  кўрсатилган, грамматика нуқтайи назаридан, ўзбек  ва хитой мақоллари содда ва қўшма гаплардан тузилган бўлса-да,  хитой мақолларида мураккаброқ жумлалар кўп  ишлатилиши, гап тузилиши нуқтайи назаридан хитой мақоллари мураккаб бўлса-да,  уйғун интонацияга эгалиги, ўъзбек мақолларида ҳам содда гаплардан кўра қўшма гаплар кўп учраши  аниқланган; 
ўзбекча ва хитойча мақоллари ўртасидаги лисоний-маданий номувофиқликлар  мазмуни икки халқ тарихи, менталитети, маданияти, ҳар хил динлар, географик жойлашуви билан боғлиқлиги каби лисоний-маданий номувофиқликларни белгилаш асосида очиб берилиб, ўзбекча ва хитойча мақоллар ўртасидаги универсалиялар аниқланиб, улар семантик-структур жиҳатдан чоғиштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекча ва хитойча мақолларни чоғиштириш бўйича олинган илмий ва амалий натижалар асосида:
номлар захирасини яратиш учун ўзбек халқ мақолларида ифодаланган лексемалар халқимиз ҳаётида муҳим озиқ-овқат маҳсулоти, кийим-кечак манбайи сифатида катта рол ўйнагани сабабли кундалик яшаш тарзи, ҳаёт кечириши, урф-одат, маросимлари шаклланишига маълум даражада асос бўлганлиги, мазкур мақолларда бугунги кунда унутилган ёки унутилаётган миллий ўйин, удум, анъананларимиз сақланиб келаётганлиги таҳлилига доир илмий хулосалардан  Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2019–2022-йилларда бажарилган А-ОТ-2019-10 рақамли “Ўзбек тилида неймнинг: меъёрий-ҳуқуқий асосларини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 3 -мартдаги 01/4-472-сон маʼлумотномаси). Натижада лойиҳа мақолларда бугунги кунда унутилган ёки унутилаётган миллий ўйин, удум, анъананларимизга доир таҳлилий материяллар билан бойитилган;
    ўзбек ва хитой тилларидаги мақолларда одамнинг ижобий ёки салбий баҳо кўрсаткичи бўлиб хизмат қиладиган ва адресатга хос ҳаракатлар, фикрлаш ёки баҳолаш категориялари доирасидаги маъно маркерлари; мақолларда инсонни фазилатлари ва фаолият образининг мезонига кўра баҳолаш, хусусан, маънонинг икки томонлилиги хусусиятига эга бўлган ахлоқий, эстетик, интеллектуал, прагматик баҳолаш турларига ажратилган терминларга оид илмий маълумотлардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва  адабиёти университетида  2017–2018-йилларда бажарилган ОТ-А1-018 рақамли “Ўзбек тили ва унинг таржимаси билан боғлиқ электрон ва банк-молия терминларининг кўп тилли луғатларини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 3-мартдаги 01/4-473-сон маʼлумотномаси). Натижада мақоллар у ёки бу халқнинг миллий-маданий хусусиятларини ва оламнинг лисоний манзарасини акс эттирувчи асосий намуналарини қўллаш орқали халқ менталитетини акс эттириши масалалари ўз ечимини топган.