Тилаволдийев Нодир Хокимовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистон капитал бозорида институционал инвесторлар тизимини ривожлантириш”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.ПҳД/Иқт1707
Илмий раҳбар: Жумайев Нодир Хосиятович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси ДСc.09/31.08.2022.И.151.01.
Расмий оппонентлар: иқтисодиёт фанлари доктори, профессор Бердияров Бахриддин Тавашарович; иқтисодиёт фанлари доктори, профессор Ташмурадова Бувсара Егамовна
Йетакчи ташкилот: Г.В.Плеханов номидаги Россия иқтисодиёт университетининг Тошкент шаҳридаги филиали.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон капитал бозорида институционал инвесторлар фаолиятини такомиллаштиришга қаратилган илмий-назарий, амалий ва услубий таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
устав капиталида давлат улуши 50 фоиз ва ундан ортиқ бўлган аксиядорлик жамиятларининг аксия пакетларини бирламчи (ИПО) ва иккиламчи (СПО) оммавий таклиф етиш орқали хусусийлаштириш таклиф етилган;
ўз аъзоларининг манфаатларини ифода етувчи капитал бозори профессионал иштирокчиларининг ўзини-ўзи бошқарувчи нодавлат бирлашмасини ташкил етиш асосланган;
суғурта ташкилотларининг капитал бозорида институционал инвестор сифатида фаол иштирокини таъминлаш мақсадида республикамизда фаолият юритаётган ва янгидан ташкил етилаётган суғурта ташкилотларининг ташкилий-ҳуқуқий шакли аксиядорлик жамиятлари шаклида ташкил етиш (қайта ташкил етиш) таклиф етилган;
давлат улуши мавжуд бўлган ташкилот аксияларини хусусий, шу жумладан, хорижий институционал инвесторларга сотиш шарти билан қўшимча емиссия қилиш орқали уларнинг устав капиталини ошириши исботланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
устав капиталида давлат улуши 50 фоиз ва ундан ортиқ бўлган аксиядорлик жамиятларининг аксия пакетларини бирламчи (ИПО) ва иккиламчи (СПО) оммавий таклиф етиш орқали хусусийлаштириш бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021-йил 13-апрелдаги “Капитал бозорини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида” ПФ-6207-сон Фармонида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2023 йил 17 январдаги 06/46-35-/52-сон маълумотномаси). Натижада 20 дан ортиқ давлат улуши бўлган аксиядорлик жамиятларининг аксияларини фонд бозорида бирламчи ва иккиламчи оммавий жойлаштириш тўғрисида Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022-йил 15-августдаги 446-сонли қарори қабул қилинди ва “йўл харитаси” тасдиқланди;
ўз аъзоларининг манфаатларини ифода етувчи капитал бозори профессионал иштирокчиларининг ўзини-ўзи бошқарувчи нодавлат бирлашмасини ташкил етиш бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021-йил 13-апрелдаги “Капитал бозорини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида” ПФ-6207-сон Фармонида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2023-йил 17-январдаги 06/46-35-/52-сон маълумотномаси). Бунда институционал инвесторлар ҳуқуқларини ҳар томонлама ишончли ҳимоя қилиш, капитал бозори инфратузилмасини такомиллаштириш орқали Ўзбекистонга институционал инвесторлар томонидан киритиладиган узоқ муддатли хорижий инвестициялар миқдорини сезиларли даражада ошириш имконини беради;
суғурта ташкилотларининг капитал бозорида институционал инвестор сифатида фаол иштирокини таъминлаш мақсадида республикамизда фаолият юритаётган ва янгидан ташкил етилаётган суғурта ташкилотларининг ташкилий-ҳуқуқий шакли аксиядорлик жамиятлари шаклида ташкил етиш (қайта ташкил етиш) бўйича таклифи Ўзбекистон Республикасининг 2021-йил 23-ноябрдаги “Суғурта фаолияти тўғрисида” ЎРҚ-730-сон Қонунида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг 2023-йил 14-апрелдаги 02/2-05-493-сон ва Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2023-йил 17-январдаги 06/46-35-/52-сон маълумотномалари). Бунинг натижасида Ўзбекистонда фаолият кўрсатаётган 41 та суғурта компаниялари фаолияти аксиядорлик жамиятлари шаклида ташкил (қайта ташкил) етилди ҳамда капитал бозорида институционал инвестор сифатида фаол иштироки таъминланди;
давлат улуши мавжуд бўлган ташкилот аксияларини хусусий, шу жумладан, хорижий институционал инвесторларга сотиш шарти билан қўшимча емиссия қилиш орқали уларнинг устав капиталларини ошириш бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019-йил 2-августдаги “Ўзбекистон Республикаси суғурта бозорини ислоҳ қилиш ва унинг жадал ривожланишини таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида” ПҚ-4412-сон Қарорида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг 2023-йил 14-апрелдаги 02/2-05-493-сон ва Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлигининг 2023-йил 17-январдаги 06/46-35-/52-сон маълумотномалари). Натижада 1115 та корхонадаги давлат аксия пакетлари (улушлари) хусусий секторга тўлиқ сотилиши белгиланди ва капитал бозорига узоқ муддатли молиявий ресурсларга ега йирик институционал инвесторларни жалб қилишга еришилди.