Жонгиров Собир Абдухошимовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Гленоиднинг суяк нуқсони билан кечувчи елканинг суринкали ностабилликларини комплекс жаррохлик усулида даволаш», 14.00.22 – Травматология ва оатопедия (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.2.PhD/Tib1955.
Илмий раҳбар: Ирисметов Муроджон Эргашевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат тиббиёт университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Республика ихтисослашган травматология ортопедия илмий амалий тиббий маркази Самарқанд филиали, DSc.04/30.12.2019.Tib.62.01.
Расмий оппонентлар: Ткаченко Александр Николаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Россия Федерацияси); Умаров Файзулла Хабибуллаевич, тиббиёт фанлари доктори 
Йетакчи ташкилот номи: Тошкент тиббиёт академияси
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: елка бўғими ностабиллигини жаррохлик усулида даволаш усулини мукаммалаштириш асосида натижалар самарадорлигини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
елка бўғими сурункали  ностабиллигини жаррохлик йўли билан даволашда Латарже услубига асосланган мукаммал услуб ишлаб чиқилган, бунда тумшуқсимон ўсиқ кўндаланг юзаси гленоид нуқсони катталигига қараб қисман остеотомия ўтказилиши орқали тумшуқсимон ўсиқнинг 1/2 ёки 1/3 кўндаланг қисми ва кичик кўкрак мушаги бутунлиги сақланиб қолиши исботланган;
гленоид суяк нуқсони билан кечувчи елканинг сурункали  ностабилликларида модификацияланган жаррохлик услуби ишлаб чиқилган, унда икки бошли мушакнинг калта бошчасидан озиқлантирувчи оёқчали қуроқ олиниб, елка суяги кичик дўмбоғига махкамланади ва елка-курак боғлами ҳосил қилинади, янги боғлам елка бўғими стабиллигини мустахкамлашга имкон бериши исботланган;
ишлаб чиқилган ортез жаррохлик амалиёти ўтказилган қўлни керакли 150  ички ротация ва 450да танадан қочирилган холат яратилиб, суякли аутотрансплантантга юк тушиши камайтирилади, бу холат трансплантатга оптимал битиш  учун шароит яратиши исботланган;
елка бўғимида сурункали  ностабиллиги  бўлган беморларни ISIS индекси баллари ва МРТ/МСКТ текшириш усуллари ёрдамида суяк ёки юмшоқ тўқима жарохатлари критерийларини аниқлаш асосида ишончли жаррохлик тактикасини танлаш имкониятини бериши исботланган, шунингдек қандай патологияда артроскопик ва қандай патологияда очиқ амалиёт бажариш кераклиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Самарқанд давлат тиббиёт университети Эксперт комиссиясининг  2023 йил 24 майдаги 8-сон хулосасига кўра (илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 6 майдаги 8н-з/218-сон хулосаси асосида.):
елканинг гленоид нуқсони катталигига қараб тумшуқсимон ўсиқнинг кўндаланг қисмининг 1/2 ёки 2/3 латерал қисмини остеотомия қилиш орқали тумшуқсимон ўсиқнинг 1/2 ёки 1/3 кўндаланг қисми ва кичик кўкрак мушаги ва тумшуқсимон елка мушаларининг бутунлиги сақланиб қолиниши ,хамда  жарроҳлик вақтини ва травмасининг камайтириши, эрта реабилитацияни бошлаш имконини бериши ва елка бўғими функциясининг тўлиқ тикланинишга имкон берди (Интеллектуал мулк агентлигининг патенти FAP 01729, 25.09.2020). Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази (30.07.2022й; №12) ва Қашқадарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази (22.07.2021й; №07) амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: • жарроҳлик даволаш усулини ишлаб чиқиш елка бўғимининг стабиллигини ошириш, жарроҳлик аралашуви вақтини қисқартириши, эрта реабилитация бошлаш ва елка бўғимлари функциясини ананавий Латарже усулига нисбатан 8,1%га оширишга; • юмшоқ тўқималарга кам жарохат етказиш, асоратларнинг камайиши, стационар даво муддатининг қисқариши, реабилитация муддатларининг камайиши,  94,6% холларда яхши натижалар олиш имконини беради; • таклиф этилган жарроҳлик даволаш усулидан фойдаланиш елканинг гленоид нуқсонли ностабилликларини жаррохлик усулида даволаш сифатини яхшилади. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: – беморнинг беморнинг шифохонада қолиш муддатини 9 кундан 6 кунгача қисқартиртириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори тахминан 453000 сум сўмга камайтирди (шифохонада 1 кун қолиш 94.000 сўм, овқатланиш 22000, дори дармонга 35000ни ташкил қилади. Умумий бир кунлик сарф-харажати 151000 сум); - юқоридаги кўрсатмалар бўйича даволанган беморларнинг эрта реабилитациясини бошлаш уларнинг вертикализацияси тезлаштиради ва кейинчалик ногиронлик сабабларини бартараф этиш имконини беради. Хулоса: Елканинг гленоид нуқсони катталигига қараб тумшуқсимон ўсиқнинг кўндаланг қисмининг 1/2 ёки 2/3 латерал қисмини остеотомия қилиш орқали тумшуқсимон ўсиқнинг 1/2 ёки 1/3 кўндаланг қисми ва кичик кўкрак мушаги ва тумшуқсимон елка мушаларининг бутунлиги сақланиб қолиниши 1та бемор учун 453000 сўм иқтисод қилишга имкон берди. Жонгиров Собир Абдухошимовичнинг  «Гленоиднинг суяк нуқсони билан кечувчи елканинг суринкали ностабилликларини комплекс жаррохлик усулида даволаш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Самарқанд давлат тиббиёт университетининг 2022 йил 1 мартдаги 680-сон хати юборилган.
модификацияланган жаррохлик услуби ишлаб чиқилган, унда икки бошли мушакнинг калта бошчасидан озиқлантирувчи оёқчали қуроқ олиниб, елка суяги кичик дўмбоғига махкамланади ва елка-курак боғлами ҳосил қилинади .Хосил қилинган боғлама елка бўғимининг стабиллигини оширишга имкон беради. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази (30.07.2022й; №12) ва Қашқадарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази (22.07.2021й; №07) амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: • Олинган натижалар гленоид суяк нуқсони билан кечувчи елканинг сурункали  ностабилликлари бўлган беморларни жаррохлик усулида даволаш самарадорлигини оширишга ва олинган натижалар елка бўғимининг стабиллигини ананавий Латержи усулига нисбатан 7,6% га ошириши билан даволаш сифатини яхшилади. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: беморнинг шифохонадаги даври учун: - беморнинг шифохонада қолиш муддатини 9 кундан 6 кунгача қисқартиртириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори тахминан 453000 сум сўмга камайтирилди (РИТОИАТМСФ прейскурантига кўра шифохонада 1 кун қолиш 94.000 сўм,овқатланиш 22000,дори дармонга 35000ни ташкил қилади.Умумий бир кунлик расход 151000 сум); Хулоса: Елканинг суринкали ностабиллигида модификациялашган усулни қўллаш елка бўғимининг стабиллигини 7,6% га оширишга ва 1та бемор учун 453000 сўм иқтисод қилишга имкон берди. Жонгиров Собир Абдухошимовичнинг  «Гленоиднинг суяк нуқсони билан кечувчи елканинг суринкали ностабилликларини комплекс жаррохлик усулида даволаш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Самарқанд давлат тиббиёт университетининг 2022 йил 1 мартдаги 680-сон хати юборилган.
жаррохлик амалиёти ўтказилган қўлга керакли бурчак асосида холат берувчи «Елка ва қўл учун ортез» ишлаб чиқилган ва Интеллектуал мулк агентлигининг патенти олинган (№ FAP 2021 02081-сон патент, 29.01.2021 й.). Олинган натижалар елка бошчасини қўйилган суякли аутотрансплантантдан узоқлаштириши ва унга зўриқиш бермаслиги учун имкон берган, суяк аутотрансплантантини 31,8% га яхши битишига имкон яратган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази (30.07.2022й; №12) ва Қашқадарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази (22.07.2021й; №07) амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: • Таклиф қилинаётган ортез жаррохлик амалиёти ўтказилган қўлгакеракли 150  ички ротация ва 450да танадан қочирилган холат яратилиб, суякли аутотрансплантантга юк тушиши камайтирилади, бу холат трансплантатга оптимал битиш  учун шароит яратиши ва эрта реабилитацияни бошлаш ва бўғим функциясини тўлиқ тиклаш имконини беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Жаррохлик амалиётидан кейин қўлга таклиф қилинаётган ортез билан иммобилизация қилиш традицион усулларга нисбатан операциядан кейинги асоротларни камайтиришга ва беморнинг стационарда бўлиш муддатини 48-72 соатга камайтиришга олиб келди, шифохонада қолиш тўлов миқдори тахминан 453000 сўмга иқтисод қилинди (РИТОИАТМСФ прейскурантига кўра шифохонада 1 кун қолиш 94.000 сўм,овқатланиш 22000,дори дармонга 35000ни ташкил қилади.Умумий бир кунлик расход 151000 сум); Хулоса: ишлаб чиқилган ортез жаррохлик амалиёти ўтказилган қўлни керакли 150  ички ротация ва 450да танадан қочирилган холат яратилиб, суякли аутотрансплантантга юк тушиши камайтирилади, бу холат трансплантатга оптимал битишга имкон бериб реабелитация муддатини қисқартирди. Жонгиров Собир Абдухошимовичнинг  «Гленоиднинг суяк нуқсони билан кечувчи елканинг суринкали ностабилликларини комплекс жаррохлик усулида даволаш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Самарқанд давлат тиббиёт университетининг 2022 йил 1 мартдаги 680-сон хати юборилган. 
клиник-рентгенологик, МРТ ва МСКТ маълумотларини таҳлил қилиш асосида елка бўғими ностабилликларини даволаш ва ташхислаш учун ишлаб чиқилган алгоритм функционал ва анатомик натижаларни яхшилашга ва даволаниш ва ташхислаш вақтини қисқартиришга имкон беради (Интеллектуал мулк агентлигининг патенти №DGU 09713, 19.11.2020).  Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази (30.07.2022й; №12) ва Қашқадарё вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази (22.07.2021й; №07) амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: • клиник ва рентгенологик, ISIS индекси баллари, МРТ ва МСКТ маълумотларини таҳлил қилиш асосида ишлаб чиқилган алгоритмдан фойдаланиб, елка бўғими сурункали ностабилликларини даволашнинг функционал ва анатомик натижаларини яхшилади, жарроҳлик ва умумий даволаниш вақтини қисқартирди, эрта реабилитацияни бошлаш ва бўғим функциясини тўлиқ тиклаш имконини берди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Елканинг сурункали ностабилликларини диагностикасида дастлаб ISIS индекси бўйича балл берилади, агар бемор 3 баллдан кам олса, МРТга, 3 баллдан кўп олса, МСКТ текширувига юборилади. Натижаларга қараб, гленоид нуқсони математик хисобланади. Гленоид нуқсони кичик бўлса, тумшуқсимон ўсиқнинг ½ латерал қисми остеотомия қилинади ,Агар гленоид нуқсони ўртача катталикда бўлса тумшуқсимон ўсиқнинг 2/3 қисми остеотомия қилинади,агар гленоид нуқсони катта бўлса тумшуқсимон ўсиқ тўлиқ остеотомия қилинади. Шундай қилиб, гленоид нуқсони катта киччиклигига қараб тумшуқсимон ўсиқ остеотомиясига диференциал ёндашинилади. Бу ўз навбатида жарохат вақтини ва травмасини камайтиришга операциядан кейинги асоратларни олдини олиш учун тўғри жарроҳлик даволаш тактикасини танлашга имкон бериш натижасида ногиронлик даражасини пасайтириш иқтисод қилиш имконини берди. Беморларни ISIS индекси бўйича балларига қараб МРТ ёки МСКТ текширувига юбориш ортиқча қимматбахо текширувлардан қочишга имкон берди. Масалан бир беморга хам МРТ(345 000сум) хам МСКТ(255 000 сум) текшируви ўтқазилса бемор умумий хисобда 600 000 сум сарфлайди. Алгоритм бўйича бемор МРТ ёки МСКТ қилиши эвазига 255 ёки 345 000 сум иқтисод қилади. Хулоса: Елканинг суринкали ностабиллигини жаррохлик усулида даволаш тактикасини танлаш дастурини қўллаш нотўғри ва қиммат даво турларини қўлламаслик ҳисобига маблағларни иқтисод қилишга имкон берди. Жонгиров Собир Абдухошимовичнинг  «Гленоиднинг суяк нуқсони билан кечувчи елканинг суринкали ностабилликларини комплекс жаррохлик усулида даволаш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Самарқанд давлат тиббиёт университетининг 2022 йил 1 мартдаги 680-сон хати юборилган.