Шамшиметов Дилшод Файзахматовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Катта болдир суяги дўнгликлари эскирган бўгим ичи синишларини ташхислаш ва даволашни оптималлаштириш”, 14.00.22–Травматология ва ортопедия (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/ Tib1266.
Илмий раҳбар: Ирисметов Муроджон Эргашевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий тиббиёт маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.12.2019.Tib.62.01.
Расмий оппонентлар: Хужаназаров Илхом Эшкулович, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Акрамов Вохиджон Рустамович, тиббиёт фанлари доктори.
Йетакчи ташкилот: Самарқанд давлат тиббиёт университети. 
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади катта болдир суяги дўнгликлари  эскирган бўғим ичи синишларини хирургик даволаш усулини артроскоп қўллаш орқали оптималлаштиришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
артроскоп ёрдами билан катта болдир суяги дўнглиги эскирган компрессион синишларини нотўғри битган суяк бўлакларини остеотомия қилиш, гиалин тоғай каватини субхондрал суяк билан кўтариш, дўнглик бўғим юзасини тиклаш, жарохатланган менискни ва чандиқ тўқималарни олиб ташлаш, пластина ва винтлар билан остеосинтез қилиш орқали амалга ошириладиган жаррохлик амалиёти усули ишлаб чиқилган.
нотўғри битган ёки битаётган катта болдир суяги синишларини артроскоп ёрдамида бўғим юзасидан 45° бурчак остида яримойсимон остеотомияси такомиллаштирилган, бу усул орқали бўғим юзаси бўлакларини артроскопик репозиция қилиш амалга оширилиб, бўғимнинг таянч юзасини кенгайтириш ва бўғим харакатини енгиллаштириш асосланган;
катта болдир суяги дўнглиги эскирган бўғим ичи синишларини хирургик даволашнинг оптималлаштирилган стабил миниинвазив усулини танлаш тактикаси кенг кўламли диагностика текширувлари натижалари бўйича ишлаб чиқилган балл тизимига асосланган, бунда артроскоп ёрдами билан бажарилган остеотомия ва остеосинтез муолажалари 15 баллдан юқори бўлиши муҳимлиги исботланган.
бўғим юзасининг 4 ммдан ортиқ бўлган қолдиқ импрессияси, катта болдир суяги дўнглигининг 1/2гача деформацияси ва тизза бўғими суяклари ўқининг варус/валгусли оғиши оператив муолажа учун кўрсатма эканлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий маркази Эксперт кенгашининг 2023 йил 23 мартидаги 03/5-сон хулосасига кўра (илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғликни сақлаш вазирлигига Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий марказининг 2023 йил 20 январдаги 03/80а-сон хати юборилган):
катта болдир суяги дўнглиги эскирган бўғим ичи синишларини даволаш учун тавсия этилган усули жарроҳлик вақтини камайтириши, эрта реабилитацияни бошлаш имконини бериши ва тизза бўғими функциясининг тўлиқ тикланинишга имкон берди (Интеллектуал мулк агентлигининг патенти IAP 05726, 25.12.2018). Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий маркази (11.08.2020 й.; №109а), Бухоро (13.08.2020 й.; №42) ва Самарқанд (13.08.2020 й.; №23) вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази клиникалари амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: • жарроҳлик даволаш усулини ишлаб чиқиш оёқ ўқини текислаши, жарроҳлик аралашуви вақтини қисқартириши, эрта реабилитация бошлаш ва тизза бўғимлари функциясини тўлиқ тиклаш имконияти туфайли қониқарсиз натижалар улушини 7,1% гача камайтиришга имкон беради; • юмшоқ тўқималарга кам жарохат етказиш, асоратларнинг камайиши, стационар даво муддатининг қисқариши, реабилитация муддатларининг камайиши,  83,9% холларда яхши натижалар олиш имконини беради; • таклиф этилган жарроҳлик даволаш усулидан фойдаланиш катта болдир суяги дўнглиги эскирган бўғим ичи синишларини ташхислаш ва даволаш сифатини яхшилади. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: 1) беморнинг шифохонадаги даври учун: - беморнинг шифохонада қолиш муддатини 12 кундан 5 кунгача қисқартиртириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори тахминан 2065000 сўмга камайтирди (шифохонада 1 кун қолиш 295000 сўмни ташкил қилади); - эндопротезлаш операцияси билан таклдиф этилган жарроҳлик муолажасининг фарқи 1400000 сўм иқтисод қилишга имкон беради; - эндопротез имплантларини ишлатмаслик эса ўз навбатида яна ишлатилаётган металл мосламалар билан фарқини 19000000 сўмни ташкил этади; 2) юқоридаги кўрсатмалар бўйича даволанган беморларнинг эрта реабилитациясини бошлаш уларнинг вертикализацияси тезлаштиради ва кейинчалик ногиронлик сабабларини бартараф этиш имконини беради. Хулоса: артроскоп ёрдами билан катта болдир суяги дўнглиги эскирган компрессион синишларини нотўғри битган суяк бўлакларини остеотомия қилиш, гиалин тоғай каватини субхондрал суяк билан кўтариш, дўнглик бўғим юзасини тиклаш, жарохатланган менискни ва чандиқ тўқималарни олиб ташлаш, пластина ва винтлар билан остеосинтез қилиш орқали амалга ошириладиган жаррохлик амалиёти усули 1та бемор учун 22465000 сўм иқтисод қилишга имкон берди. Шамшиметов Дилшод Файзахматовичнинг «Катта болдир суяги дўнглиги эскирган бўғим ичи синишларини ташҳислаш ва даволашни оптималлаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғликни сақлаш вазирлигига Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий марказининг 2023 йил 20 январдаги 03/80а-сон хати юборилган.
нотўғри битган ёки битаётган катта болдир суяги синишларини артроскоп ёрдамида бўғим юзасидан 45° бурчак остида яримойсимон остеотомияси такомиллаштириш катта болдир суяги дўнглиги эскирган бўғим ичи синишларини артротомиясиз артроскоп ёрдамида коррекциялови остеотомия қилиш бўғим юзалари мутаносиблигини тўлиқ тиклашга ёрдам бериши ва жарохатдан кейинги остеоартрознинг олдини олди. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий маркази (11.08.2020 й.; №109а), Бухоро (13.08.2020 й.; №42) ва Самарқанд (13.08.2020 й.; №23) вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази клиникалари амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: • Олинган натижалар катта болдир суяги дўнглиги эскирган синиши бўлган беморларни диагностика ва сифати даволаш самарадорлигини оширишга ва эндопротезлашга бўлган талабни 10% га камайтириш имконини берган шу билан бирга даволаш сифатини яхшилади. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: беморнинг шифохонадаги даври учун: - беморнинг шифохонада қолиш муддатини 12 кундан 5 кунгача қисқартиртириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори тахминан 2065000 сўмга камайтирди (шифохонада 1 кун қолиш 295.000 сўмни ташкил қилади); - эндопротезлаш операцияси билан таклдиф этилган жарроҳлик муолажасининг фарқи 1400000 сўм иқтисод қилишга имкон беради; - эндопротез имплантларини ишлатмаслик эса ўз навбатида яна ишлатилаётган металл мосламалар билан фарқини 19000000 сўмни ташкил этади. Хулоса: нотўғри битган ёки битаётган катта болдир суяги синишларини артроскоп ёрдамида бўғим юзасидан 45° бурчак остида яримойсимон остеотомияси такомиллаштириш 1та бемор учун 22465000 сўм иқтисод қилишга имкон берди. Шамшиметов Дилшод Файзахматовичнинг «Катта болдир суяги дўнглиги эскирган бўғим ичи синишларини ташҳислаш ва даволашни оптималлаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғликни сақлаш вазирлигига Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий марказининг 2023 йил 20 январдаги 03/80а-сон хати юборилган.
клиник-рентгенологик, МРТ ва МСКТ маълумотларини таҳлил қилиш асосида катта болдир суяги дўнглиги эскирган бўғим ичи синишларини даволаш учун ишлаб чиқилган алгоритм функционал ва анатомик натижаларни яхшилашга ва даволаниш вақтини қисқартиришга имкон беради. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий маркази (11.08.2020 й.; №109а), Бухоро (13.08.2020 й.; №42) ва Самарқанд (13.08.2020 й.; №23) вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази клиникалари амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: • клиник ва рентгенологик, МРТ ва МСКТ маълумотларини таҳлил қилиш асосида ишлаб чиқилган алгоритмдан фойдаланиб, катта болдир суяги дўнглиги эскирган бўғим ичи синишларини даволашнинг функционал ва анатомик натижаларини яхшилади, жарроҳлик ва умумий даволаниш вақтини қисқартирди, эрта реабилитацияни бошлаш ва бўғим функциясини тўлиқ тиклаш имконини берди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: катта болдир суяги дўнглиги эски бўғим ичи синишлари диагностикаси коплексли бўлиши ва унинг физикал ва рентген текширувларга асосланиб қабул қилинган алгоритмини МСКТ, МРТ ва артроскопия билан тўлдириш тавсия этилиши, рентгенологик, МСКТ, МРТ ва артроскопик текширувларга кўра, катта болдир суяги дўнглиги эски бўғим ичи синишлари бўлган беморларни жарроҳлик даволаш усулини танлаш учун ишлаб чиқилган алгоритм травмадан кейинги асоратларни олдини олиш учун тўғри жарроҳлик даволаш тактикасини танлашга имкон бериш натижасида ногиронлик даражасини пасайтириш иқтисод қилиш имконини берди. Хулоса: катта болдир суяги дўнглиги эскирган бўғим ичи синишларини хирургик даволашнинг оптималлаштирилган стабил миниинвазив усулини танлаш тактикасини қўллаш нотўғри ва қиммат даво турларини қўлламаслик ҳисобига маблағларни иқтисод қилишга имкон берди. Шамшиметов Дилшод Файзахматовичнинг «Катта болдир суяги дўнглиги эскирган бўғим ичи синишларини ташҳислаш ва даволашни оптималлаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғликни сақлаш вазирлигига Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий марказининг 2023 йил 20 январдаги 03/80а-сон хати юборилган.
бўғим юзасининг 4 ммдан ортиқ бўлган қолдиқ импрессияси, катта болдир суяги дўнглигининг 1/2гача деформацияси ва тизза бўғими суяклари ўқининг варус/валгусли оғиши оператив муолажа учун кўрсатмадан фойдаланиш оёқ ўқини текислаши, жарроҳлик аралашуви вақтини қисқартириши, эрта реабилитация бошлаш ва тизза бўғимлари функциясини тўлиқ тиклаш имконияти туфайли қониқарсиз натижалар улушини 7,1% гача камайтирди. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий маркази (11.08.2020 й.; №109а), Бухоро (13.08.2020 й.; №42) ва Самарқанд (13.08.2020 й.; №23) вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази клиникалари амалиётига жорий этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: • артроскопик ёрдамдан фойдаланиш катта болдир суяги дўнглиги эски бўғим ичи синишлари бўлган беморларнинг жарроҳлик усулида даволаш кўрсаткичларини кенгайтиради ва 83,9% ҳолларда яхши натижаларга эришишга имкон беради, бу эса жаррохлик амалиёти вақтида тўқималарнинг камроқ шикастланиши, минимал асоратлар, стационар даволанишнинг қисқа муддати ва тизза бўғимининг функционал тикланиш вақтини қисқартириш билан даволаш сифатини яхшилади. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: 1) беморнинг шифохонадаги даври учун: - беморнинг шифохонада қолиш муддатини 12 кундан 5 кунгача қисқартиртириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори тахминан 2065000 сўмга камайтирди (шифохонада 1 кун 295000 сўмни ташкил қилади); - эндопротезлаш операцияси билан таклдиф этилган жарроҳлик муолажасининг фарқи 1400000 сўм иқтисод қилишга имкон беради; - эндопротез имплантларини ишлатмаслик эса ўз навбатида яна ишлатилаётган металл мосламалар билан фарқини 19000000 сўмни ташкил этади; 2) юқоридаги кўрсатмалар бўйича даволанган беморларнинг эрта реабилитациясини бошлаш уларнинг вертикализацияси тезлаштиради ва кейинчалик ногиронлик сабабларини бартараф этиш имконини беради. Хулоса: артроскоп ёрдами билан катта болдир суяги дўнглиги эскирган компрессион синишларини нотўғри битган суяк бўлакларини остеотомия қилиш, гиалин тоғай каватини субхондрал суяк билан кўтариш, дўнглик бўғим юзасини тиклаш, жарохатланган менискни ва чандиқ тўқималарни олиб ташлаш, пластина ва винтлар билан остеосинтез қилиш орқали амалга ошириладиган жаррохлик амалиёти усули 1та бемор учун 22465000 сўм иқтисод қилишга имкон берди. Шамшиметов Дилшод Файзахматовичнинг «Катта болдир суяги дўнглиги эскирган бўғим ичи синишларини ташҳислаш ва даволашни оптималлаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғликни сақлаш вазирлигига Республика ихтисослаштирилган травматология ва ортопедия илмий-амалий марказининг 2023 йил 20 январдаги 03/80а-сон хати юборилган.