Шамсиева Малика Шухратовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси химояси хақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Оптимизация тактики ведения женщин с воспалительными заболеваниями, возникшими на фоне пролапса гениталий», 14.00.01 – Акушерлик ва гинекология (тиббиёт фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:  В2020.4.PhD/Tib1477.
Илмий рахбар: Негмаджанов Баходур Болтаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
Ик фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат тиббиёт университети, PhD.04/30.12.2019.Tib.102.01. 
Расмий оппонентлар: Закирова Надира Исламовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Султанов Саидазим Насирович, тиббиёт фанлари доктори, профессор;
Йетакчи ташкилот: Республика ихтисослаштирилган акушерлик ва гинекология илмий-амалий тиббиёт маркази.
II. Тадқиқотнинг мақсади генитал пролапси фонида  жинсий аъзоларининг яллиғланиш касалликлари мавжуд бўлган аёлларни олиб бориш тактикасини оптималлаштириш ва унинг самарадорлигини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор генитал пролапси фонида жинсий аъзоларнинг яллиғланиш касалликлари мавжуд бўлган аёлларда  фемофлор-16 тести ёрдамида бактериал вагиноз лактобактерияларнинг камайиши натижасида анаэроб бактериялар гуруҳларининг ўсиши  сабабли ривожланиши асосланган;
жинсий аъзолар пролапси фонида жинсий аъзоларнинг яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларда қин ва ичак микрофлорасининг номутаносиблиги ва унинг операциядан кейинги асоратларни ривожланишига тўғридан-тўғри  таъсири аниқланган; 
қин микробиоценозида гормонал ҳолатнинг бузилиши, цитокин статусини ўзгариши ва унинг жинсий аъзолар пролапси мавжуд аёлларда яллиғланиш касалликларини ривожланишига сабаб бўлиши исботланган;
илк бор генитал пролапси фонида жинсий аъзоларни яллиғланиш касалликлари мавжуд бўлган аёлларни жарроҳлик амалиётидан олдин ва кейинги даврларда олиб бориш тактикаси перорал ва маҳаллий пробиотиклар, энзимотерапияни биргаликда қўллаш орқали  такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларини жорий қилиниши. 
Самарқанд давлат тиббиёт университети эксперт кенгашининг 2023 йил 24 майдаги 1-сон хулосасига кўра (илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига СамДТУ проректори томонидан 2022 йил 7 октябрдаги №3398-сонли хати юборилган):
жинсий аъзолар пролапси бўлган аёлларда инфекцион ва яллиғланиш касалликларининг асоратларини ва частотасини камайтириш учун қин микрофлорасини ўрганиш зарурлиги кўрсатилган; жарроҳлик амалиётидан олдин ва кейинги даврларда натижада кузатилиши мумкин бўлган асоратларни камайтирган ва шифо жараёнини тезлаштирган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Самарқанд шаҳар 2-сон ва 3-сон туғруқ мажмуалари бўйича буйруқ (03.11.2022 й. №84/1 ҳамда 15.11.2022 й. №117/1) билан амалиётига жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: генитал пролапси фонида ривожланган яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларни олиб бориш тактикаси учун ишлаб чиқилган даволаш-профилактик алгоритмини қўллаш орқали аёлларни операциядан кейинги йирингли-яллиғланиш асоратларни олдини олиш, даволаш ва ҳаёт сифати яхшиланган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: генитал пролапси фонида жинсий аъзоларнинг яллиғланиш касалликлари мавжуд бўлган аёлларда фемофлор-16 тести ёрдамида бактериал вагиноз 99% сезгирлик ва 93% ўзига хослиги билан аниқланган. Натижада бошқа қўшимча текширувлардан фойдаланмаслик ҳисобига харажат камайиб, 1 нафар бемор учун ўртача 52 000 сўм иқтисод қилинган бўлиб, йилига 9 та бемор учун ўртача 468 000 сўм иқтисод қилинган. Хулоса: фемофлор-16 тести ёрдамида диагностика қилишни амалиётга жорий қилиш натижасида бошқа қўшимча текширувлардан фойдаланмаслик ҳисобига харажат камайиб, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини ўртача 32 000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни ўртача 20 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланилиши:  «Генитал пролапси фонида ривожланган яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларни олиб бориш тактикасини оптималлаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига СамДТУ проректори томонидан 2022 йил 7 октябрдаги №3398-сонли хати юборилган.
жинсий аъзолар пролапси бўлган аёлларда инфекцион ва яллиғланиш касалликларининг асоратларини ва частотасини камайтириш учун қин ва ичак микрофлорасини ўрганиш зарурлиги курсатилган; жарроҳлик амалиётидан олдин ва кейинги даврларда натижада кузатилиши мумкин бўлган асоратларни камайтирган ва шифо жараёнини тезлаштирган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Самарқанд шаҳар 2-сон ва 3-сон туғруқ мажмуалари бўйича буйруқ (03.11.2022 й. №84/1  ҳамда 15.11.2022 й. №117/1) билан амалиётига жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: генитал пролапси фонида ривожланган яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларни  олиб  бориш  тактикаси  учун ишлаб чиқилган даволаш-профилактик   алгоритмини қўллаш орқали аёлларни операциядан кейинги юзага келиши мумкин бўлган йирингли-яллиғланиш асоратларни олдини олади, даволайди ва холатлар сонини минималлаштиради; асоратларнинг частотасини камайтириш орқали беморларнинг жарроҳлик амалиётидан кейинги реабилитацияси тезлашади, ижтимоий ва меҳнат фаолияти тикланади; ушбу касалликга чалинган аёлларнинг ҳаёт сифатини яхшилайди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: даволашнинг якунида пробиотикларни қўллаганда қонга таъсир қилувчи  Е. Cоli концентрацияси касалхонага ётқизишдаги кўрсаткичларга нисбатан 1,8 баравар камайди ва бунинг ҳисобига 1 нафар бемор учун ўртача 135 000 сўм харажат камайиб, 43 та бемор учун жами ўртача 5 805 000 сўм иқтисод қилинади; жарроҳлик амалиётидан кейинги 6-куни беморларнинг ичакларида Candida турига мансуб замбуруғларнинг концентрацияси таққослаш гуруҳига нисбатан 1,7 баравар кам қайд этилди ва бунинг ҳисобига 1 нафар бемор учун ўртача 33 000 сўм харажат камайиб, 43 та бемор учун жами ўртача 1 419 000 сўм иқтисод қилинди (умумий иқтисодий самародорлик 1 бемор учун ўртача 168 000 сўм бўлиб, 43 та бемор учун жами ўртача 7 224 000 сўмни ташкил қилди. Хулоса: ГП фонида жинсий аъзоларнинг яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларда комплексли терапия билан пробиотикларни ва энзимотерапияни қўллаш қин ва ичак микробицинозини тиклашга  ва оператив аралашувдан кейин  асоратларни олдини ҳисобига 1 нафар бемор учун бюджет маблағларини ўртача 100 000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни ўртача 68 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланилиши: «Генитал пролапси фонида ривожланган яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларни олиб бориш тактикасини оптималлаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига СамДТУ проректори томонидан 2022 йил 7 октябрдаги №3398-сонли хати юборилган.
жинсий аъзоларининг яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларда генитал пролапсининг клиник кечишининг патогенетик механизмлари гормонал ва иммунологик статусини, шунингдек, қин ва ичак микробиоценозини ҳисобга олган такомиллаштириш натижасида даволаш самарадорлигини ошириш ва асоратларини олдини олиш билан изоҳланади. Цервикал канал шиллиқидаги цитокин ва гормонлар кўрсаткичидаги  таркибини корреляцион таҳлил қилинган. Натижада, ИЛ-1β, ИЛ-4 ва ИФН-γ ларнинг юқори миқдори эстрадиол, прогестерон ва пролактиннинг паст кўрсаткичлари, шунингдек, ФСГ ва ЛГ нинг юқори кўрсаткичлари билан боғлиқлиги аниқланди. Шундай қилиб, гормонал номутаносиблик ГП фонида жинсий аъзоларнинг яллиғланиш касалликлари билан беморларнинг цитокин статуси кўрсаткичига боғлиқ эканлигини исботланди. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Самарқанд шаҳар 2-сон ва 3-сон туғруқ мажмуалари бўйича буйруқ (03.11.2022 й. №84/1  ҳамда 15.11.2022 й. №117/1) билан амалиётига жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: генитал пролапси фонида ривожланган яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларни олиб бориш тактикаси учун ишлаб чиқилган даволаш-профилактик алгоритмини қўллаш орқали аёлларни операциядан кейинги йирингли-яллиғланиш асоратларни олдини олиш, даволаш ва ҳаёт сифати яхшиланган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: генитал пролапси фонида ривожланган яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларни олиб бориш тактикаси учун ишлаб чиқилган даволаш-профилактик алгоритмини қўллаш натижасида 1 нафар бемор учун ўртача 870 000 сўм иқтисод қилинди, бу эса йилига умумий 43 та беморнинг 20% қисми, яъни 9 нафар бемор учун ўртача 7 830 000 сўмни ташкил қилади.  Хулоса: генитал пролапси фонида ривожланган яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларни операциядан олдинги ва кейинги даврларда  кузатиладиган йирингли-сепсис касалликлари сабабларига олиб келадиган омилларни эрта бартараф этиш чора тадбирлари ишлаб чиқиш ва амалиётда қўллаш 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини ўртача 480 000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни ўртача 390 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланилиши:  «Генитал пролапси фонида ривожланган яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларни олиб бориш тактикасини оптималлаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига СамДТУ проректори томонидан 2022 йил 7 октябрдаги №3398-сонли хати юборилган.
генитал пролапси фонида жинсий аъзоларни яллиғланиш касалликлари мавжуд бўлган аёлларни жарроҳлик амалиётидан олдин ва кейинги даврларда кузатиладиган йирингли-сепсис касалликлари сабабларига олиб келадиган омилларни эрта бартараф этиш операциянинг асоратларини камайтиради, шифо жараёнини тезлаштиради ва ётоқ кунини қисқартиради. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Самарқанд шаҳар 2-сон ва 3-сон туғруқ мажмуалари бўйича буйруқ (03.11.2022 й. №84/1 ҳамда 15.11.2022 й. №117/1) билан амалиётига жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: генитал пролапси фонида жинсий аъзоларнинг яллиғланиш касалликлари бўлган аёллар учун орал ва вагинал пробиотиклар ва энзимотерапия  қулланилиши билан жарроҳлик даволаш учун оптималлаштирилган олиб бориш тактикаси таклиф этилаган; генитал пролапси фонида  жинсий аъзоларининг яллиғланиш касалликлари мавжуд бўлган аёлларни олиб бориш алгоритми ишлаб чиқилган. ГП комбинацияли даволаш усулининг 95.3% ҳолатида юқори таъсир (ифодаланган такомиллаштириш) ва 4.7% ҳолатида   қониқарли (такомиллаштириш)  таъсир кўрсатилди.ГП фонида жинсий аъзоларнинг яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларда комплексли терапия билан пробиотикларни ва энзимотерапияни тайинлаш цитокин ҳолатидаги мувозанатни тиклашга опреатив аралашувдан кейин ёрдам беради деган хулосага келиш мумкин. Таклиф этилган олиб бориш алгоритми ГП фонида яллиғланиш жараёнини нормаллашишга, жарроҳликдан кейинги асоратларнинг камайишига ва узоқ муддатли даволаш натижаларини такомиллашишига ёрдам беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: 1 нафар беморнинг шифохонада қолиш муддатини 8 кундан 6 кунгача (2 кунга) қисқартиртириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори ўртача 252 000 сўмга  камайган (ВПМнинг прейскурантига кўра шифохонада 1 кун қолиш ўртача 126 000 сўмни ташкил қилади); шифохонада бўлиш даврининг 2 кунга қисқартирилиши ҳисобига 1 нафар бемор учун ўртача 330 000 сўмлик дори-дармон кам талаб этилади (1 кунга ўртача 165 000 сўм дори воситалари сарфланади). Юқоридагиларга кўра 1 нафар бемор учун жами ўртача 582 000 сўм иқтисод қилиш имконига эришилади, йиллик иқтисодий самарадорлик эса умумий 43 та беморнинг 20% қисми, яъни 9 нафар бемор учун ўртача 5 238 000 сўмни ташкил этади. Хулоса: генитал пролапси фонида ривожланган жинсий аъзоларининг яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларда кузатилиши мумкин бўлган асоратларинг олди олиниб бартараф этиш чора тадбирлари ишлаб чиқилиб, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини ўртача 332 000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни ўртача 250 000 сўмга иқтисод қилиш имконини берган. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланилиши:  «Генитал пролапси фонида ривожланган яллиғланиш касалликлари бўлган аёлларни олиб бориш тактикасини оптималлаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига СамДТУ проректори томонидан 2022 йил 7 октябрдаги №3398-сонли хати юборилган.