Турайева Умида Шухратовнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): Инглиз ва ўзбек юридик терминларининг чоғиштирма тадқиқи (лексик, морфологик, таржима ва берилиш хусусиятлари асосида)”, 10.00.06. – Қиёсий адабиёцҳунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2021.1.ПҳД/Фил 1664.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
Илмий раҳбар: Хошимхўжайева Мохирух Музаффаровна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (ПҳД), доцент.
Илмий Кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, Илмий Кенгаш рақами: Термиз давлат университети, ПҳД 03/31.03.2021.Фил.78.04.
Расмий оппонентлар: Бахриддинова Башорат Мадиевна, филология фанлари доктори, профессор; Отажонова Дилдор Бахтияровна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (ПҳД), доцент.
Йетакчи ташкилот: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тиллари юридик соҳага оид терминларнинг лингвистик хусусиятларини очиб бериш орқали таржима қилиш усулларини аниқлашдан иборат. 
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз тилидаги юридик терминлар Ш.Кўчимов таснифига кўра ҳуқуқий соҳанинг маъмурий органлари ва уларнинг айрим бўлим номлари, ҳуқуқий соҳада фаол қўлланиладиган айрим хужжат номлари, ҳуқуқий соҳада ишлайдиган шахсларнинг мансаб ва лавозимлари, ҳуқуқий соҳа билан алоқадор шахсларнинг номлари, жиноят турларининг номлари каби мавзуий гуруҳларга классификация қилиниши асосланиб, уларнинг ўзаро фарқли ва ўхшаш жиҳатлари очиб берилган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги юридик соҳага оид терминларнинг структуравий ко`риниши (содда, қўшма, қисқартма, бирикма терминлар) аниқланиб, ҳар икки тилдаги терминларнинг деривацион хусусиятлари статистик метод асосида очиб берилган;
икки тилдаги юридик терминлар ясалиши усуллари аниқланган (конверсия, суффиксация, аффиксация, префиксация, композиция усуллари орқали) ва ушбу усуллар (суффиксация, аффиксация) янги юридик соҳага оид терминларининг ясалишида маҳсулдор еканлиги (215 та инглиз тилида 53% ва 159 та ўзбек тилида 39%) далилланган;
терминларнинг лексик-семантик муносабатларини очиб берувчи омиллар (синонимия, полисемия)нинг таржимадаги интерференсия масалалари аниқланиб, уларнинг берилишидаги универсал ва дифференсиал хусусиятлардан келиб чиқиб унификацияга (бир хилликка) еришиш, меъёрий ҳужжатларни таржима қилиш жараёнида таржимонлардан соҳа терминларини ўзбек тилига муносиб вариантини танлашга олиб келиши асосланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқот натижалари қуйидаги соҳаларда жорий етилди:
инглиз ва ўзбек тилларидаги юридик соҳага оид терминларнинг структуавий ко`риниши (содда, қўшма, қисқартма, бирикма терминлар) таҳлил қилинган, ҳар икки тилдаги терминларнинг деривацион хусусиятлари статистик метод асосида ёритиб берилганлигига оид хулосалардан Қўқон давлат педагогика институтида 2018-2021-йилларда бажарилган 574097-ЕРП-1-2021-1-CЙ-ЕППA2-CБҲЕ-ЖП рақамли (РУЕCВЕТ) “Пилотирование европейской системы перевода зачетных единиц (кредитов) для профессионального образования и обучения (ЕCВЕТ) в национальных системах профессионального образования и обучения России и Узбекистана” мавзусидаги халқаро фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 18-февралдаги 89.02-221-сон маълумотномаси). Натижада диссертация таҳлил масалаларига кўра, икки ва кўп тиллик терминологик луғатлар тузишда, илмий техникавий адабиётларни таржима қилишда диссертация хулосалари асос бўлиб хизмат қилган.
 икки тилдаги юридик терминлар ясалиши усуллари аниқланган (конверсия, суффиксация, аффиксация, префиксация, композиция усуллари орқали) ва ушбу усуллар (суффиксация, аффиксация) янги юридик соҳага оид терминларининг ясалишида маҳсулдор еканлиги (215 та инглиз тилида 53% ва 159 та ўзбек тилида 39%) структур ва статистик таҳлил орқали далилланганлигига доир хулосаларидан (асосан илмий мақолалари, тезислари ва луғатларидан) Жиззах давлат педагогика университетида 2016–20л7-йилларда олиб борилган МУЗ-2015-0725140051 “Бошланғич синф ўқувчиларининг нутқини бойитишда инглизча-ўзбекча-русча фраземалар луғатини яратиш ва амалиётга тадбиқ етиш” мавзусидаги амалий лойиҳасида (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022 йил 18 февралдаги 89.02-221-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижалари асосида ўзбек тилининг барча соҳаларда илм фан тили сифатида нуфузини ошириш ҳақидаги тарг ибот ишлари мазмуни мукаммаллашган, шунингдек, тадқиқотда илгари сурилган тавсиялар (чоғиштирилаётган тиллар юридик терминологияси солиштирилганда, агар икки тилда жиноят ҳуқуқи тушунчаларининг кўлами мос келмаса, яъни тизимлардан бирида ўхшаш тушунча бўлмаса, бўшлиқни тўлдириш учун транскрипсиядан фойдаланишга оид(Гезел ойнаси, Миранда қоидаси) таълим ҳамда юридик соҳани ривожлантиришга қаратилган назарий ва амалий ишларни янада самарали ташкил қилишга хизмат қилган; 
терминларнинг лексик-семантик муносабатларини очиб берувчи омиллар (синонимия, полисемия)нинг таржимадаги интерференсия масалалари аниқланган, уларнинг берилишидаги универсал ва дифференсиал хусусиятлардан келиб чиқиб унификацияга (бир хилликка) еришиш, меъёрий ҳужжатларни таржима қилиш жараёнида таржимонлардан соҳа терминларини ўзбек тилига муносиб вариантини танлашга доир тавсиялар ишлаб чиқилганлигига оид статистик таҳлил ва янгиликлардан “Ишонч” телерадиокомпаниясида ташкил етилган “Ҳуқуқий саводхонлик” теледастурлари учун материаллар тайёрлашда фойдаланилган (Сурхондарё вилояти “Ишонч” телерадиокомпанияси 2022-йил 19-апрел 103-сон маълумотномаси). Натижада, аҳоли ўртасида ҳуқуқий саводхонликни ошириш доирасида амалга оширилаётган ислоҳотларни таҳлил қилиш, юридик терминлардан тўғри фойдаланиш ҳақида тарғибот ишларини олиб боришда фойдаланилган.