Sayt test rejimida ishlamoqda

Буранов Aнвар Корабайевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон


И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек тили қипчоқ лаҳжаси лексикасининг олтой тилига муносабати”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2022.4.ПҳД/Фил12817.
Илмий раҳбар: Aбдушукуров Бахтиёр Бўронович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, ДСc.03/30.12.2019.Фил.19.01. 
Расмий оппонентлар: Aширбойев Самихон, филология фанлари доктори, профессор; Ўрозбойев Aбдулла, филология фанлари доктори, профессор. 
Йетакчи ташкилот: Ўз РФA Ўзбек тили, адабиёти ва фолклори институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек тили қипчоқ лаҳжаси лексикасининг олтой тилига муносабати орқали улар ўртасидаги генетик қариндошликка, умумий ва фарқли жиҳатларга еътибор қаратиш, шунингдек, ушбу тилларда сақланган ўз қатламга оид сўзларни тиклаш ҳисобига ҳозирги тиллар, хусусан, ўзбек адабий тили луғат фондини бойитишга ҳисса қўшишдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек тили қипчоқ лаҳжаси ва олтой тилининг ўзига хос характерли жиҳатлари ҳамда уларнинг қадимги туркий тил, ўлик қипчоқ тили билан боғлиқлиги очиб берилган;
ўзбек тили қипчоқ лаҳжаси ва олтой тилида қўлланилган сўзлар ўртасидаги шакл ҳамда маъно муносабатлари асосланган;
тарихий лексикологиянинг назарий қоидаларига таянган ҳолда топонимлар, етнонимлар, теонимлар, қавм-қариндошлик, маиший лексикага оид сўзларнинг қўлланиш доираси далилланган;
ўзбек тили қипчоқ лаҳжаси ҳамда олтой тили луғат бойлиги, бадиий имкониятлари, улардаги екстралингвистик омиллар, рус ва мўғул тилларидан кирган лексемалар асосланган. 
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек тили қипчоқ лаҳжаси лексикасининг олтой тилига муносабати бўйича олинган натижалар асосида:
ўзбек тили қипчоқ лаҳжаси ва олтой тилидаги топоним, етноним, теонимлар, қавм-қариндошликни ифодаловчи ҳамда маиший лексикага оид сўзларнинг генеологик таҳлили борасидаги илмий-назарий хулосалардан Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2019-2022-йилларда бажарилган A-ОТ-2019-10 рақамли “Ўзбек тилида неймнинг: меъёрий-ҳуқуқий асосларини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳасида фойдаланилган (Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 14-январдаги 01/4-82-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек тили таълимий корпусининг функсионал-услубий, функсионал-коммуникатив жиҳатдан мукаммаллашишига еришилган;
ўзбек тили қипчоқ лаҳжаси ва олтой тилининг лексик-семантик тезауруси, омонимия, синонимия ҳамда антонимия ҳодисалари, шунингдек, мўғул ва рус тилидан ўзлашган сўзларнинг ўрни, миллий номлар заҳирасини яратиш масалаларига бағишланган таҳлилий материаллардан Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2017-2020-йилларда бажарилган ПЗ-20170927147 рақамли “Қадимги даврлардан ХИИИ асргача бўлган туркий ёзма манбалар тадқиқи” мавзусидаги амалий лойиҳанинг назарий қисмида фойдаланилган (Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 14-январдаги 01/4-83-сон маълумотномаси). Натижада туркий ёзма манбалар тадқиқига оид материаллар мазмунан янги таҳлилий маълумотлар билан бойиган;
ўзбек ва олтой халқларининг тарихи, етник таркиби, тили, етнографияси, турмуш тарзи ва еътиқодига оид таҳлил ҳамда муносабатлар билан боғлиқ илмий материаллардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг “Етно” ва “Aслида қандай” кўрсатувлари дастурларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2022-йил 29-августдаги 486-23-4430-сон маълумотномаси). Натижада ЎзМТРКда янги радиоешиттиришларни ташкил қилиш ва мавжуд радиоешиттиришларнинг мазмунини бойитишга хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish