Aдашев Илхомжон Қобуловичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертасияси ҳимояси ҳақида эълон

И. Умумий маълумотлар.
Диссертасия мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Суғориладиган шароитда кузги буғдой навларининг ҳосилдорлик ва сифат кўрсаткичларига йетиштириш агротехнологиясининг таъсири (Aндижон вилояти мисолида)”, 06.01.08 – Ўсимликшунослик (Қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертасия мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2021.1.ПҳД/Қх709
Илмий раҳбар: Сиддиқов Равшанбек Иномжонович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Диссертасия бажарилган муассаса номи: Дон ва дуккакли екинлар илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Aндижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялари институти, ПҳД.05/30.10.2020.Қх.126.01.
Расмий оппонентлар: Худайқулов Жонибек Бозарович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Шоймуродов Aброр, қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори, катта илмий ходим.
Йетакчи ташкилот: Ўсимликлар генетик ресурслари илмий -- тадқиқот институти.
Диссертасия йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади Aндижон вилоятининг ўтлоқи тупроқлари шароитида кузги буғдойнинг маҳаллий ва хорижий навларидан юқори ва сифатли дон ҳосили йетиштиришда уруғларни мақбул екиш муддатлари ва меъёрларини ишлаб чиқишдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Илк бор Aндижон вилоятининг ўтлоқи тупроқлари шароитида кузги буғдойни янги навларини турли екиш муддатларида екилганда мақбул екиш меъёрлари Первица нави биринчи муддат 15-сентабрда 5,0 млн/га дона, Звезда нави учун учунчи муддат 15-октабрда 6,0 млн/га дона, Давр нави учун иккинчи муддат 1-октабрда 5,0 млн/га дона, Зимница навини биринчи муддат 15-сентабрда 5,0 млн/га дона уруг меъёрлари, муддатлари аниқланган. 
Суғориладиган шароитда кузги юмшоқ буғдойни янги навларини мақбул екиш муддатлари ва меъёрларида екилганда (Давр навини 1-октабр 5,0 млн/га дона уруғ екилганда клейковина миқдори 29,2%, оқсил миқдори 15,2%, 1000 дона донинг вазни 42,2 грамм, Звезда навини 15-октабр 5 млн/га дона уруғ екилганда клейковина миқдори 30,7%, оқсил миқдори 15,1%, 1000 дона донинг вазни 41,7 грамм, Первица навини 15-сентабр 5 млн/га дона уруғ екилганда клейковина миқдори 29,7%, оқсил миқдори 15,3%, 1000 дона донинг вазни еса 41,7 грамм Зимница навини 15-сентабр 5,0 млн/га дона уруғ екилганда клейковина 29,2%, оқсил миқдори 14,7% 1000 дона донининг вазни 41,6 гр. енг юқори дон сифат кўрсаткичларига таъсири аниқланган.
Турли екиш муддатлари ва меъёрларида екилганда кузги буғдойни Давр навини 1-октабр 5,0 млн/га дона екилганда 63,3 с/га, Звезда навини 15-октабр 6,0 млн/га дона екилганда 61,0 с/га, Первица навини 15-сентабр 5,0 млн/га унувчан уруг екилган вариантда 62,9 с/га, Зимница навини 15-сентабрда 5,0 млн/га дона уруг екилган вариантда 63,4 с/га дон ҳосили олиш агротехнологияси ишлаб чиқилган.
Турли екиш муддатлари ва меъёрларида екилганда кузги буғдойни Давр навини 1-октабр 5,0 млн дона /га уруғ екилганда 48,2%, Звезда навини 15-октабр 6,0 млн дона/га уруғ екилганда 42,8%, Первица навини 15-сентабр 5,0 млн дона/га кўчат қалинлигида 47,2%, Зимница навини 15-сентабр 5,0 млн дона уруг меъёрида екилган вариантларда 47,5% йетиштиришнинг иқтисодий самарадорлиги аниқланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Aндижон вилояти шароитида кузги буғдойнинг ертапишар ва ўртапишар маҳаллий ҳамда хорижий навлари уруғларни мақбул екиш муддатлари ва меъёрларини ишлаб чиқиш бўйича олиб борилган тадқиқот илмий натижалари асосида:
Ғаллачиликка ихтисослашган фермер хўжаликлари учун “Суғориладиган майдонларда кузги буғдой навларидан юқори дон ҳосили йетиштириш технологияси” номли тавсиянома ишлаб чиқилган. (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 13.02.2023 йилдаги №07/21-21-08/73-сон маълумотномаси). Мазкур тавсиянома фермер хўжаликларида кузги буғдойни ертапишар ва ўртапишар маҳаллий ҳамда хорижий навларини йетиштиришда муҳим кўрсатма сифатида хизмат қилмоқда;
Кузги буғдойнинг маҳаллий ертапишар Звезда, ўртапишар Давр ҳамда хорижий ўртапишар Зимница ва Первица навлари Избоскан тумани “Избоскан олтин бошоғи” фермер хўжалигида 11,0 гектар, “Aндижон пахтачилик сара уруғлари” фермер хўжалигида 49,0 гектар, “Aкрамжон меъроси” фермер хўжалигида 34 гектар, Олтинкўл тумани “Истиқлол” фермер хўжалигида 20,0 гектар, “Махмуджон олтин замин” фермер хўжалигида 17 гектар, Балиқчи тумани “Сардорбек елита йери” фермер хўжалигида 13,7 гектар, “Келажак фахри” фермер хўжалигида 11,0 гектар, “Бурхон” фермер хўжалигида 10,0 гектар, “Райимжон ота” фермер хўжалигида 9,0 гектар, “Бал Aбдурахмон Кетмонов” фермер хўжалигида 9,0 гектар, “Шерзод” фермер хўжалигида 8,9 гектар, жами 226,6 гектар майдонга жорий қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 13.02.2023 йилдаги №07/21-21-08/73-сон маълумотномаси). Натижада уруғларни екишнинг енг мақбул муддати ва меъёри маҳаллий ертапишар Звезда навида 15-октабр муддатида гектарига 6,0 млн дона, ўртапишар Давр навида 1-октабр муддатида гектарига 5,0 млн дона, хорижий ўртапишар Зимница ва Первица навларида 15-сентабр муддатида гектарига 5,0 млн дона унувчан уруғ ҳисобида екилиб юқори самарадорликка еришилган;
Кузги буғдойнинг маҳаллий ертапишар Звезда нави уруғларини 15-октабр муддатида гектарига 6,0 млн. дона унувчан уруғ ҳисобида, ўртапишар Давр нави уруғларини 1-октабр муддатида гектарига 5,0 млн. дона унувчан уруғ ҳисобида екиш Aндижон вилоятининг Избоскан тумани фермер хўжаликларида жорий етилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 13.02.2023 йилдаги №07/21-21-08/73-сон маълумотномаси). Натижада дон ҳосилдорлиги 57,4-58,1 с/га, хорижий ўртапишар навлардан Зимница ва Первица уруғлари 15-сентабр муддатида гектарига 5,0 млн. дона унувчан уруғ ҳисобида екилганида 54,8-57,5 с/га дон ҳосилдори олишга еришилган. Натижада Звезда навидан 34,0%, Давр навидан 37,6%, Зимница навидан 29,8%, Первица навидан 36,2% рентабелликка еришилган.