Sayt test rejimida ishlamoqda

Аманова Мавлуда Мустафакуловнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Мирзачўл шароитида истиқболли Lycium L. туркуми турларининг интродукцияси ва кўпайтириш усуллари», 06.03.03 – Доривор ўсимликлар интродукцияси, етиштириш технологияси ва агрофармоэкологияси (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/В901.
Илмий раҳбар: Қаршибаев Хазратқул Қиличиевич, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети ҳузуридаги DSc.05/29.04.2022.Qx.13.04 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Хожиматов Олимжон Каххарович, биология фанлари доктори, профессор; Юлдашев Акрамжон Султанмурадович, биология фанлари доктори, профессор.
Йетакчи ташкилот: Ўрмон хўжалиги илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: интродукция шароитида Lycium туркуми айрим доривор турларининг биоэкологик хусусиятларини аниқлаш ҳамда кўпайтириш усулларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Lycium туркуми турларининг шўрланган тупроқ-иқлим шароитида гуллаш  динамикаси очиб берилган; бунда ҳаво ҳарорати ўртача +19-+26ºС, ҳавонинг нисбий намлиги 38-60% оралиғида энг кўп гуллар очилиши аниқланган;
Мирзачўл шароитида L. chinense да ПУМ ўртача 595,7-1410,2, РУМ 403,8- 1006,3, Мк эса 67,7-78,8% ни ташкил этиши, L. barbarum да ПУМ ўртача 644,3-832,5; РУМ 510,0-705,2 ҳамда Мк 76,3-84,8% га тенг бўлиши аниқланган;
L. barbarum ва L. chinense меваларида флавоноидлар миқдори тегишли равишда 0,35% ва 0,51%, каротиноидлар миқдори эса 0,0052 % ва 0,0095 % ни ташкил этиши аниқланган;
Lycium туркуми турларининг вегетатив ва генератив органларининг анатомик тузилиши, уларда қурғоқчил шароитга мослашиш белгилари – ксерофитизм мавжудлиги аниқланган;
L. сhinense ва L. barbarum турлари Мирзачўл шароитида 80 ва 90 балл билан баҳоланган ҳамда ўта истиқболли доривор турлар эканлиги аниқланган;
Мирзачўл шароитида хом ашё ҳосилдорлиги L. chinense турида 25,20 ц/га, L. barbarum турида эса 27,22 ц/га тенг бўлиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Мирзачўл шароитида истиқболли Lycium турлари интродукцияси ва кўпайтириш усулларини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
Lycium турларини ўрмон ва фермер хўжаликлари шароитида етиштириш учун “Lycium туркуми турларини кўпайтириш ва етиштириш технологияси” номли тавсияномаси фермер хўжаликлари амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 22 ноябрдаги 07/27-04/8684-сон маълумотномаси). Натижада, фермер хўжаликларида қўшимча ишлаб чиқариш йўлга қўйилиб, юқори даромад олиш имконини берган;
Lycium турларини Сирдарёнинг шўрланган тупроқ шароитида интродукция қилиш ва кўпайтириш усуллари Сирдарё вилоятининг Ховос туманидаги “Обод юрт боғлари” фермер хўжалигининг 1 га ер майдонида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 22 ноябрдаги 07/27-04/8684-сон маълумотномаси). Натижада, Lycium турларини фермер хўжалигининг фойдаланишдан чиққан унумсиз ерларида кўпайтириш орқали тупроқ эрозиясини камайтириш ва доривор хомашё тайёрлаш миқдорини ошириш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish