Muxamedova Sevara Nigmatulla qizining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertasiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan tarmog‘i nomi): «Shahar semiarid zonasidagi ko‘p yillik o‘simliklarni stressga chidamliligining asosiy biokimyoviy ko‘rsatkichlari», 03.00.01 – Biokimyo, 03.00.02 – Biofizika va radiobiologiya (biologiya fanlari).
Dissertasiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.2.PhD/B174.
Ilmiy rahbarlar: Abdullayeva Muborak Maxmusovna, biologiya fanlari doktori, professor; Leviskaya Yuliya Vladimirovna, biologiya fanlari nomzodi, katta ilmiy xodim.
Dissertasiya bajarilgan muassasalar nomi: O‘zbekiston Milliy universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: O‘zbekiston Milliy universiteti Biofizika va biokimyo instituti, DSc.03/30.12.2019.B.01.13.
Rasmiy opponentlar: Yuldashev Nosirjon Muxamedjanovich, biologiya fanlari doktori, professor; Safarov Karim Safarovich, biologiya fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Toshkent davlat pedagogika universiteti.
Dissertasiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik. 
II. Tadqiqotning maqsadi: shahar semiarid zonasidagi ko‘p yillik o‘simliklarning urbanizatsiyalashgan muhit stressiga chidamliligining asosiy biokimyoviy ko‘rsatkichlarini aniqlashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
mahalliy va introduksiya qilingan ko‘p yillik o‘simliklarning bargida oksidlovchi stressning rivojlanish dinamikasi va bu jarayonga serqatnov avtomagistral yo‘li shaklidagi antropogen omilning ta’siri aniqlangan;
shahar semiarid zonasidagi ko‘p yillik o‘simliklar barglarida antioksidant fermentlar (superoksiddismutaza va katalaza) ning mavsumiy faolligi o‘rganilgan va katalazaning boshlang‘ich faolligi o‘simlik turiga bog‘liq emasligi, magistral sharoitda turga qarab o‘zgarishi aniqlangan;
antioksidant tizim fermentlarining mavsumiy faolligini qiyoslash, atrof-muhit omillariga moslashish jarayonida katalaza faolligining superoksiddismutaza faolligiga evolyusion tarzda aniqlangan teskari proporsional bog‘liqligi introduksiya jarayonining turi va davomiyligiga qarab o‘zgarishi isbotlangan;
avtomagistral yaqinidagi joylashuv butun mavsum davomida Hibiscus rosa sinensis barglarida prolin sintezining o‘rtacha 50% ga ishonchli ravishda ingibirlanishiga olib kelishi aniqlangan;
serqatnov avtomagistral yaqinidagi o‘sish sharoitlari Hibiscus rosa sinensis va Catalpa bignonioides misolida pigmentlarning umumiy hajmiga nisbatan karotinoidlar foiz nisbatining oshishiga olib kelishi tahlil qilingan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. O‘simliklarning noqulay sharoitlarga moslashish mexanizmlarini aniqlash bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida: 
ko‘p yillik o‘simliklar barglaridagi antioksidant himoya reaksiyalarini faolligini tadqiq qilishning natijalari ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish sohasida olib borilayotgan ishlarda, jumladan, hududlar iqlimiga mos xorijiy manzarali daraxtlarni mahalliylashtirish amaliyotiga joriy qilingan (O‘zbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish davlat qo‘mitasining 2022 yil 7 dekabrdagi 03-02/7-3546-sonli ma’lumotnomasi). Natijalar urbanizatsiya sharoitida va atmosfera havosining ifloslanishiga eng chidamli o‘simlik turlarini aniqlash imkonini bergan;
daraxtlar barglarida MDA va prolin to‘planishining mavsumiy dinamikasini, hamda, antioksidant tizim fermentlarining faolligini aniqlashdan BV-M-F5-001 fundamental loyihasida o‘simliklarni stressga chidamliligining molekulyar mexanizmlarini baholashda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2022 yil 15 dekabrdagi 02-02/7257-sonli ma’lumotnomasi). Natijalar yarim qurg‘oqchil zona va urbanizatsiyalashgan muhit sharoitlariga moslashish jarayonida antioksidant tizimning alohida komponentlarining o‘zaro bog‘liqligini aniqlash imkonini bergan.