Джумайева Камола Турсуналийевнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Муҳаммадрасул Мирзо “Девон”ининг лексик-семантик хусусиятлари”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.4.ПҳД/Фил2820.
Илмий раҳбар: Шукуров Отабек Улашевич, филология фанлари доктори, доцент. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат университети, ДСc.03/30.12.2021.Фил.70.01.
Расмий оппонентлар: Умурқулов Бекпўлат, филология фанлари доктори, профессор; Исломов Икром Хушбоқович, филология фанлари доктори, доцент.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади Муҳаммадрасул Мирзо баёзида қўлланилган луғавий бирликларнинг статистик, структур-семантик ва функсионал-услубий хусусиятларини очиб беришдан иборат.
Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
“Девон”да қўлланган ўзлашмалар миқдори туркий сўзларга нисбатан устун бўлгани, мазкур имконият ўзбек мумтоз адабиёти вакиллари анъаналарига ергашиш натижасида шакллангани, шунингдек, бу жараён шоир қўллаган ўз қатлам сўзларининг шаклий-маъновий муносабатлари, услубий-емоционал хусусиятлари мукаммаллигини таъминлаш учун асос бўлгани очиб берилган; 
баёздаги туркий сўзлар енг асосий тушунчаларни атаб келиши баробарида ўз атрофида арабий-форсий синонимларни бирлаштиргани, ўзлашма сўзлардан миқдоран кам бўлса-да, доминантлик имкониятига егалиги, шу боисдан ҳам уларнинг услубий-функсионал нуфузи арабий ва форсий сўзлардан устун екани исботланган; 
“Девон” лексикасидаги антропонимлар, топонимлар, ҳарбий атамалар, зоонимлар, теонимлар, мусиқий атамалар ҳамда космонимлар функсионал-семантик хусусиятларга ега бўлиб, улар ўз коннотатив маъносидан чекиниши ҳамда маъно кўчиши баробарида образли тасвирий воситалар вазифасини бажаргани далилланган;
асар лексикасининг функсионал-услубий белгилари сўзларнинг семантик имкониятларини, яъни уларнинг лингвопоетик моҳиятини аниқлаштириш вазифасини бажарган, натижа ҳозирги ўзбек тилида образли ўхшатишлар яратишда ески ўзбек тилининг бениҳоя нозик семантик имкониятларидан фойдаланиш мумкинлиги муайянлаштирилган.
Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Девон”нинг лексик-семантик хусусиятлари ўрганиш бўйича олинган натижалар асосида: 
“Девон”да қўлланган ўзлашмалар миқдори туркий сўзларга нисбатан устун бўлгани, мазкур имконият ўзбек мумтоз адабиёти вакиллари анъаналарига ергашиш натижасида шакллангани, шунингдек, бу жараён шоир қўллаган ўз қатлам сўзларининг шаклий-маъновий муносабатлари, услубий-емоционал хусусиятлари мукаммаллигини таъминлаш учун асос бўлгани очиб берилганига доир хулосаларидан 5120100 – Филология ва тилларни ўқитиш (ўзбек тили) бакалавриат таълим йўналиши учун мўлжалланган “Ҳозирги ўзбек тили” дарслигининг “Лексика, лексик-семантик сатҳ, лексикология ва лексикография” деб номланган қисмини тайёрлашда фойдаланилган (Aлишер Навоий номидаги ТошДЎТAУнинг 2022-йил 22-декабрдаги 04/1-3506-сон маълумотномаси). Натижада мумтоз матнларнинг лексик қатламларидан фойдаланиш ҳозирги ўзбек тилининг лексик қатламларини бойитишда муҳим манба бўлиши ҳақидаги хулосага келинган;
баёздаги туркий сўзлар енг асосий тушунчаларни атаб келиши баробарида ўз атрофида арабий-форсий синонимларни бирлаштиргани, ўзлашма сўзлардан миқдоран кам бўлса-да, доминантлик имкониятига егалиги, шу боисдан ҳам уларнинг услубий-функсионал нуфузи арабий ва форсий сўзлардан устун екани исботланганига оид материаллардан Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган Давлат илмий-техник дастурлари доирасидаги 2021-2023-йилларга мўлжалланган ПЗ-202004165 рақамли “Умумий ўрта таълимнинг бошланғич синф ўқувчиларида оғзаки ва ёзма нутқий компетенсияларни ривожлантирувчи електрон платформа яратиш” номли амалий грант лойиҳасида фойдаланилган (Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 27-февралдаги 04/1-4/7-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида лойиҳа материаллари ўзлашмаларнинг янги сўз ясаши билан боғлиқ хусусиятлари, уларнинг умумий ва изоҳли луғатларда берилишига оид янги илмий маълумотлар билан бойитиш имконини берган;
 “Девон” лексикасидаги антропонимлар, топонимлар, ҳарбий атамалар, зоонимлар, теонимлар, мусиқий атамалар ҳамда космонимлар функсионал-семантик хусусиятларга ега бўлиб, улар ўз коннотатив маъносидан чекиниши ҳамда маъно кўчиши баробарида образли тасвирий воситалар вазифасини бажаргани далилланганига оид хулосаларидан фойдаланиш мумкинлиги муайянлаштирилганига оид материалларидан Қашқадарё вилояти телерадиокомпаниясининг “Сўзлар жавоҳири” кўрсатуви ҳамда вилоят радиосининг “Воҳа садоси” ешиттириши ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Қашқадарё вилояти телерадиокомпаниясининг 2022-йил 21-декабрдаги 17-05-337-сон маълумотномаси). Натижада мазкур радиоешиттириш учун тайёрланган материалларнинг мазмуни мукаммаллашган, илмий далилларга бой бўлиши таъминлаш имконини берган.