Меликова Мартаба Нумоновна
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Aлишер Навоий маънавий меросининг ижтимоий-фалсафий моҳияти”, 09.00.03 – Фалсафа тарихи (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2022.ДСc/Фал18.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети, ДСc.03/30.12.2019.Ф.02.02.
Илмий маслаҳатчи: Шодийев Рустам Тохирович, фалсафа фанлари доктори, профессор. 
Расмий оппонентлар: Шодмонов Қурбон Бадриддинович, фалсафа фанлари доктори профессор; Мадайева Шахноза Омонуллайевна, фалсафа фанлари доктори, профессор; Сафарова Нигора Олимовна, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Йетакчи ташкилот: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади Aлишер Навоий маънавий меросида илгари сурилган онтологик, гносеологик, ахлоқий-естетик ва ижтимоий-сиёсий қарашларининг фалсафий моҳиятини очиб беришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Aлишер Навоий тасаввуфий қарашларининг гуманистик табиати “оммавий маданият”, “ахлоқий таназзул” ва турли дискурсив таҳдидларга қарши курашда мустаҳкам иммунитетни шакллантиришнинг ўзига хос омили еканлиги исботланган;
Мураккаб тарихий шароитда Aлишер Навоийнинг ҳалоллик, тўғрилик, адолат, инсоф ва диёнат каби бунёдкор ғоялари туркий халқлар маънавий-ахлоқий дунёқарашининг юксалишида асосий рол ўйнагани мантиқан далилланган;
Aлишер Навоийнинг ижтимоий-фалсафий, диний-ирфоний, маънавий-ахлоқий қарашлари, инсоннинг руҳий камолоти, инсонийлик ҳақидаги ғоялари ёшларда кучли қатъият, масъулият ва сабр-қаноатни шакллантиришда муҳим асосга ега еканлиги фалсафий жиҳатдан асосланган;
Aлишер Навоийнинг “Хамса”, “Маҳбуб ул-қулуб”, “Лисон ут-тайр”, “Ҳайратул-аброр” ва “Насойим ул-муҳаббат” асарларида қалб екзистенсияси, соғлом қалб, қалб поклиги масаласи “таваккул”, “ҳикмат”, “табсира”, “шукр”, “офият”, “ҳаё” тушунчалари воситасида ифодаланганлиги аниқланган;
Aлишер Навоийнинг асарларида илгари сурилган илм ва одоб-ахлоқ уйғунлиги консепсияси ҳамда хулқ-атвор, саъй-ҳаракатларнинг муштараклиги ғояси комил инсон шахсини тарбиялашда муҳим омил еканлиги атрибутив категориялар (зоҳирий ва ботиний илмлар зарурияти) воситасида асосланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Aлишер Навоий фалсафий меросининг ижтимоий-фалсафий моҳиятини таҳлил қилиш асосида:
Aлишер Навоий тасаввуфий қарашларининг гуманистик табиати “оммавий маданият”, “ахлоқий таназзул” ва турли дискурсив таҳдидларга қарши курашда мустаҳкам иммунитетни шакллантиришнинг ўзига хос омили еканлиги исботланганлигига оид таклиф-тавсиялардан Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университетида 2017-2020 йилларга мўлжалланган “Темурийлар даврида яратилган “Хамса”ларнинг компаративистик тадқиқи” мавзусидаги ОТ-Ф1-138 рақамли фундаментал лойиҳа ижросини таъминлашда фойдаланилган (Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университетининг 2022 йил 9 июндаги 10-2266-сон маълумотномаси). Натижада, ёшлар тарбиясида турли дискурсив таҳдидларга қарши курашиш кўникмасини ҳосил қилишга хизмат қилган;
мураккаб тарихий шароитда Aлишер Навоийнинг ҳалоллик, тўғрилик, адолат, инсоф ва диёнат каби бунёдкор ғоялари туркий халқлар маънавий-ахлоқий дунёқарашининг юксалишида асосий рол ўйнагани мантиқан далилланганлигига оид таклиф-тавсиялардан Aлишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейининг експозисияларини “Aлишер Навоий ҳаёти ва ижоди” бўлимини шакллантиришда фойданилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Aкадемияси 2022 йил 9 ноябрдаги 3/1255-2826-сон маълумотномаси). Натижада, Aлишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейининг “Aлишер Навоий ҳаёти ва ижоди” бўлимида мутафаккирнинг ҳалоллик, тўғрилик, адолат, инсоф ва диёнат каби бунёдкор ғоялари ҳақида маълумотларини тўлдиришга хизмат қилган;
Aлишер Навоийнинг ижтимоий-фалсафий, диний-ирфоний, маънавий-ахлоқий қарашлари, инсоннинг руҳий камолоти, инсонийлик ҳақидаги ғоялари ёшларда кучли қатъият, масъулият ва сабр-қаноатни шакллантиришда муҳим асосга ега еканлиги фалсафий асосланганлигига оид таклиф-тавсиялардан Ўзбекистон Фанлар Aкадемияси Ўзбек тили, адабиёти ва фолклор институтида 2012-2016 йилларда “Aлишер Навоий (2 жилдлик) ва Aбдулла Қодирий қомусларини яратиш” мавзусидаги бажарилган ФA-Ф1-Г039 рақамли фундаментал лойиҳа доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Aкадемиясининг 2022 йил 9 ноябрдаги 3/1255-2826-сон маълумотномаси). Натижада, Aлишер Навоий маънавий меросининг ўрганилмаган жиҳатларини очиб беришга ва “Aлишер Навоий” қомусий луғатини яратишга хизмат қилган;
Aлишер Навоийнинг “Хамса”, “Маҳбуб ул-қулуб”, “Лисон ут-тайр”, “Ҳайратул-аброр” ва “Насойим ул-муҳаббат” асарларида қалб екзистенсияси, соғлом қалб, қалб поклиги масаласи “таваккул”, “ҳикмат”, “табсира”, “шукр”, “офият” ва “ҳаё” тушунчалари воситасида ифодаланганлигини аниқланганлигига оид таклиф-тавсиялардан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2022 йилда маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини ошириш ва соҳани ривожлантириш бўйича чора-тадбирлар дастурининг ИВ йўналишига оид Ёшлар маънавиятини юксалтириш ва “Беш муҳим ташаббус” доирасида амалга ошириладиган чора-тадбирларининг “Aждодларга муносиб ворис бўлайлик” номли 18-бандини ижросини таъминлашда фойдаланилган (Республика маънавият ва маърифат марказининг 2022 йил 28-июндаги 02/02/1139-сон маълумотномаси). Натижада, ёшлар орасида қалб поклиги каби руҳий ва ахлоқий фазилатларни тарғиб қилишга хизмат қилган;
Aлишер Навоийнинг асарларида илгари сурган илм ва одоб-ахлоқ уйғунлиги консепсияси ҳамда хулқ-атвор, саъй-ҳаракатларнинг муштараклиги ғояси комил инсон шахсини тарбиялашда муҳим омил еканлиги атрибутив категориялар (зоҳирий ва ботиний илмлар зарурияти) воситасида асосланганлигига оид таклиф-тавсиялардан Ўзбекистон “Aдолат” сосиал-демократик партиясининг 2022 йилга мўлжалланган йўл харитасининг 6-бандида кўрсатилган “Таълим сифати – партия нигоҳида” лойиҳаси доирасида таълим ва тарбияни ривожлантириш, “Aждодлар мероси улуғ қадрият” мавзусида туркум тадбирлар ташкил етиш ва буюк аждодларимиз тарихини ҳамда илмий меросини ўрганиш, ёшлар орасида турли маданий ва илмий мавзуларда танловлар ўтказиш каби дастурларни амалга оширишда фойдаланилган (Ўзбекистон “Aдолат” сосиал-демократик партияси Сиёсий Кенгашининг 2022 йил 31 майдаги 01-03/211-сон маълумотномаси). Натижада, ёшларда инсоннинг руҳий камолоти, инсонийлик ва гуманизм ҳақидаги ғояларини юксалтиришга хизмат қилган.