Шавқийев Элёр Рахмонбердийевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертасияси ҳимояси ҳақида эълон
И. Умумий маълумотлар.
Диссертасия мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Олий таълим муассасалари талабаларида рангшуносликка оид билим ва кўникмаларни ривожлантириш методикаси”, 13.00.02– Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика).
Диссертасия мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2020.4.ПҳД/Пед2009.
Диссертасия бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат университети.
Илмий раҳбар: Булатов Саидахбор Собитович, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, ПҳД.03/30.01.2020 Пед.02.06 кенгаш асосидаги бир марталик Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Aбдуллайев Сайфулла Файзуллайевич, педагогика фанлари доктори, профессор; Сулаймонов Aсқарали Пайғамович, педагогика фанлари номзоди, профессор.
Йетакчи ташкилот: : Навоий давлат педагогика институти.
Диссертасия йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ.Тадқиқотнинг мақсади олий таълимнинг тасвирий санъат таълим йўналиши талабалари рангшуносликка оид билим ва кўникмаларини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тасвирий ва амалий санъати таълим йўналишларида рангшуносликка оид билим ва кўникмаларни ривожлантириш имкониятлари бадиий таълим назариясининг когнитив-визуал тамойилларига кўра колорометрик доира секторидаги рангларни тўлқин узунлиги асосида тизимлаштиришнинг бадиий-естетик идрок механизмига сензитив таъсирини белгилаш асосида кенгайтирилган;
талабаларнинг рангшуносликка оид билим ва кўникмаларини ривожлантириш мазмуни тасвирий саводхонликнинг емосионал-ҳиссий, персептив, креатив компонентларига оид мезонларни рангшунослик компетенсияларининг шаклланганлигини баҳолаш параметрларига коррелятивлиги ҳамда рангшунослик қонун-қоидаларини ўзлаштиришнинг методик шарт-шароитларига кўра фанлараро алоқадорликнинг механизмларини аниқлаш асосида такомиллаштирилган;
тасвирий ва амалий санъати таълим йўналишларида талабаларнинг рангшуносликка оид билим ва кўникмаларини ривожлантиришнинг методик имкониятлари “КWҲЛ”, “Уйғунлик”, “Таҳлил” ва “Рамзийлик” каби муаллифлик методларининг технологик босқичларини амалий кўникмаларни ривожлантиришга таксономик адаптивлигини белгилаш асосида бойитилган;
аудитория ва аудиториядан ташқари машғулотларда рангшуносликка оид билим кўникмаларни ривожлантиришнинг дидактик таъминоти рангшуносликка оид билимларга ега бўлишнинг ийерархик босқичларига кўра бадиий фикрлашни барқарор мотивацион ривожлантириш асосида такомиллаштирилган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Олий таълим муассасалари талабаларида рангшуносликка оид билим ва кўникмаларни ривожлантириш методикаси бўйича илмий тадқиқот натижалари асосида:
тасвирий ва амалий санъати таълимининг рангшуносликка оид билим ва кўникмаларни ривожлантириш имкониятлари бадиий таълим назариясининг когнитив-визуал тамойилларига кўра колорометрик доира секторидаги рангларни тўлқин узунлиги асосида тизимлаштиришнинг бадиий-естетик идрок механизмига сензитив таъсирини белгилаш асосида кенгайтиришга оид тавсиялар “Рангшунослик” номли ўқув қўлланма яратилган (Самарқанд давлат университети кенгашининг 2020 йил 30-мартдаги 8–сонли қарорига асосан берилган 183-сон нашр рухсатномаси). Натижада олий таълим муассасалари талабаларида рангшуносликка оид билим ва кўникмаларни ривожлантиришнинг методик имкони кенгайтирилган;
талабаларнинг рангшуносликка оид билим ва кўникмаларини ривожлантириш мазмуни тасвирий саводхонликнинг емосионал-ҳиссий, персептив, креатив компонентларига оид мезонларни рангшунослик компетенсияларининг шаклланганлигини баҳолаш параметрларига коррелятивлиги ҳамда рангшунослик қонун-қоидаларини ўзлаштиришнинг методик шарт-шароитларига кўра фанлараро алоқадорликнинг механизмларини аниқлаш асосида такомиллаштиришга оид тавсиялар ПЗ-2014-0829151124 рақамли “Тасвирий санъат таълими сифати ва самарадорлигини оширишнинг дидактик имкониятлари” номли грант доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2023 йил 15 апрелдаги 02-07-1356/04-сон далолатномаси). Натижада талабаларида рангшуносликка оид билим ва кўникмаларни ривожлантириш мезонларни билишга шароит яратилган;
тасвирий ва амалий санъати таълим йўналишларида талабаларнинг рангшуносликка оид билим ва кўникмаларини ривожлантиришнинг методик имкониятлари “КWҲЛ”, “Уйғунлик”, “Таҳлил” ва “Рамзийлик” каби муаллифлик методларининг технологик босқичларини амалий кўникмаларни ривожлантиришга таксономик адаптивлигини белгилаш асосида бойитишга оид таклифлар ПЗ-2014-0829151124 рақамли “Тасвирий санъат таълими сифати ва самарадорлигини оширишнинг дидактик имкониятлари” номли грант доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2023 йил 15 апрелдаги 02-07-1356/04-сон далолатномаси). Натижада талабаларида рангшуносликка оид билим ва кўникмаларни уларнинг келгуси педагогик фаолиятида тутган ўрнини кўрсатишга шароит яратилган;
аудитория ва аудиториядан ташқари машғулотларда раншуносликка оид билим кўникмаларни ривожлантиришнинг дидактик таъминоти рангшуносликка оид билимларга ега бўлишнинг ийерархик босқичларига кўра бадиий фикрлашни барқарор мотивацион ривожлантириш механизми асосида такомиллаштиришга оид тавсиялар ПЗ-2014-0829151124 рақамли “Тасвирий санъат таълими сифати ва самарадорлигини оширишнинг дидактик имкониятлари” номли грант доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2023 йил 15 апрелдаги 02-07-1356/04-сон далолатномаси). Натижада талабалар учун самарали бўлган ёндашув ва фаолият турларини қўллаш йўлларини такомиллаштириш имкони кенгайтирилган.
