Sayt test rejimida ishlamoqda

Aбдувахабова Умеда Маматюсуфовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Герберт Е.Бейц асарларининг аслият ва таржималарида инсоний қадриятларни тасвирлашнинг прагма-стилистик воситалари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиёцҳунослик, чоғиштирма тилшунослик ва адабиёцҳунослик (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2021.2.ПҳД/Фил1348.
Илмий раҳбар: Насруллайева Нафиса Зафаровна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Ипак йўли” туризм ва маданий мерос халқаро университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, ПҳД.03/30.12.2019.Фил/Пед.83.01.
Расмий оппонентлар: Киселёв Дмитрий Aнатолйевич, филология фанлари доктори (ДСc), доцент; Егамова Мастура Хакимжоновна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (ПҳД). 
Йетакчи ташкилот: Бухоро давлат университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади Герберт Е.Бейц асарларининг асл нусхаси ва таржималарида инсоний қадриятлар ҳамда фалсафий ғояларни прагматик ва услубий тасвирлаш воситаларидан фойдаланиш жараёнини очиб беришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Г. Бейц асарларида бадиий образлар яратишда қўлланилган епитет, метафора, метонимия, оксиморон, ирония ва анафоранинг бадиий хусусиятлари ҳамда оила ва жамиятдаги инсоний муносабатларни (зиддият ва келишмовчиликлар устунлик қилган ҳолда) бадиий қаҳрамонлар орқали тасвирлашнинг прагматик воситалари аниқланган;
Г. Бейц бадиий услубининг експрессив-стилистик, прагматик ва лингвокултурологик хусусиятлари аниқланиб, ёзувчининг естетик, ҳиссий, мантиқий ва маънавий туйғуларини тасвирлашда бадиий қаҳрамонларинининг ўзига хос инсоний, тафаккурли, емотив каби маънавий ва ғоявий хусусиятлари очиб берилган;
Г. Бейц асарларининг ғоявий-фалсавий мазмуни, хусусан, дўстлик, хайрихоҳлик, ғамхўрлик, кўмак, самимийлик ва ҳис туйгуларнинг бефарқлиги каби ижобий мавзулар ҳамда бахиллик, очкўзлик, худбинлик, жисмоний бефарқлик, маънавий қашшоқлик ва ёлғизлик каби салбий мавзулардан иборатлиги исботланган;
Г. Бейц ҳикояларининг асл нусхалари ва таржималарини таққослаш асосида улар орасидаги гапларнинг тузилиши ва таркибидаги товушларнинг яратилишида табиий танланган фонетик воситаларининг номувофиқлиги ҳамда сўз ва сўз бирикмаларининг експрессив-стилистик ифодаланишидаги номувофиқликлар аниқланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Г.Е.Бейц асарларида ҳаёт фалсафаси ҳамда инсоний қадриятларнинг акс етилиши бўйича олиб борилган тадқиқот асосида:
Г. Бейц асарларида бадиий образлар яратишда қўлланилган епитет, метафора, метонимия, оксиморон, ирония ва анафоранинг бадиий хусусиятлари ҳамда оила ва жамиятдаги инсоний муносабатларни (зиддият ва келишмовчиликлар устунлик қилган ҳолда) бадиий қаҳрамонлар орқали тасвирлашнинг прагматик воситалари аниқланган таклифлардан Йевропа Иттифоқи томонидан Ерасмус+ дастурининг 2020-2021-йилларга мўлжалланган 561624-ЕРР-1-2015-УК-ЕППКA2-CБҲЕ-СП-ЕРAСМУС + CБҲЕ ИМЕП: “Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқаролаштириш” номли инновацион тадқиқотлар лойиҳасида ишлатилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2022-йил 6-сентабрдаги 3741/30.02.01-сон маълумотномаси). Диссертация материаллари ўқитувчиларнинг бадиий асарларни талқин қилиш ва бадиий матнни таржима қилиш қобилиятини ошириш, қиёсий адабиёцҳунослик ва таржимашунослик соҳаларидаги билимини ошириш ҳамда стилистик ва прагматик воситаларни чуқур ўрганиш учун хизмат қилган;
Г. Бейц бадиий услубининг експрессив-стилистик, прагматик ва лингвокултурологик хусусиятлари аниқланиб, ёзувчининг естетик, ҳиссий, мантиқий ва маънавий туйғуларини тасвирлашда бадиий қаҳрамонларинининг ўзига хос инсоний, тафаккурли, емотив каби маънавий ва ғоявий хусусиятлари очиб берилган тавсиялардан Йевропа Иттифоқининг ТЕМПУС дастури 2020-2021-йилларга мўлжалланган Темпус Прожеcт 544161- ТЕМПУС-1-2013-1-УК-ТЕМПУС-ЖПCР Aстон Университй ДеТЕЛ “Девелопинг тҳе Теачинг оф Еуропеан Лангуагес: Модернизинг Лангуаге Теачинг тҳроугҳ тҳе девелопмент оф блендед Мастерс Программес” мавзусидаги лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2022-йил 6-сентабрдаги 2437/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларнинг инглиз тилида ёзилган бадиий асарларни ўқиш ва таржима қилиш, аслият ва таржима матнни қиёслаш ҳамда турли прагма-стилистик воситаларни ўрганишга йўналтирилган тил аспектлари амалиёти ва адабиёцҳунослик фани инновацион технологиялар орқали такомиллаштирилган;
Г. Бейц асарларининг ғоявий-фалсавий мазмуни, хусусан, дўстлик, хайрихоҳлик, ғамхўрлик, кўмак, самимийлик ва ҳис туйгуларнинг бефарқлиги каби ижобий мавзулар ҳамда бахиллик, очкўзлик, худбинлик, жисмоний бефарқлик, маънавий қашшоқлик ва ёлғизлик каби салбий мавзулардан иборатлиги исботланган хулосалардан И-204-4-5 “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий етиш” номли инновацион тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2022-йил 6-сентабрдаги 2434/30.02.01-сон маълумотномаси). Тадқиқот илмий натижаларининг қўлланилиши инсоний бойликларни бадиий асарда ёритиш тадқиқига прагма-стилистик ёндашувни қўллаш, асл матнни инглиз тилидан бошқа тилларга таржима қилишда турли експрессив-стилистик воситалардан фойдаланиш ҳамда бадиий матннинг прагматик мазмунини таржима матнида ёритиш механизмини қўллаш, чет тилини ўргатишда бадиий матнни мувофиқлаштириш имконини берган;
Г. Бейц ҳикояларининг асл нусхалари ва таржималарини таққослаш асосида улар орасидаги гапларнинг тузилиши ва таркибидаги товушларнинг яратилишида табиий танланган фонетик воситаларининг номувофиқлиги ҳамда сўз ва сўз бирикмаларининг експрессив-стилистик ифодаланишидаги номувофиқликлар аниқланган хулосалар Ўзбекистон Республикаси Самарқанд вилояти “СТВ” телеканалининг ёшлар ҳаётига бағишланган маданий-маърифий дастурлар тайёрлаш ссенарийсида фойдаланилган (Самарқанд вилоят телерадиокомпаниясининг 2022-йил 30-майдаги 30/05/02-сон маълумотномаси). Ушбу тадқиқот натижалари оммавий тарзда кўплаб инсонларнинг бадиий асарларни ўқиш қобилиятини ошириш, бадиий усулларни ўрганиш ва таржима кўникмаларини ривожлантиришга, ёшларнинг дунёқарашини кенгайтириш ҳамда инглиз тили ва адабиёти бўйича билим даражасини оширишга хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish