Sayt test rejimida ishlamoqda

Бозоров Ориф Чамановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Епистоляр романда воқеликни бадиий тасвирлаш имкониятлари ва қаҳрамон муаммоси (Иоганн Волфганг фон Гётенинг “Ёш Вертернинг изтироблари” ҳамда Иқбол Мирзонинг “Бону” романлари мисолида)”, 10.00.06 – Қиёсий адабиёцҳунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.1.ПҳД/Фил2243.
Илмий раҳбар: Ғанийев Илхом Музафарович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, ДСc.03/04.06.2021.Фил.72.03.
Расмий оппонентлар: Муродов Ғайрат Некович, филология фанлари доктори, профессор; Жуманиёзов Зохид Отабойевич, филология фанлари доктори, доцент.
Йетакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика институти.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади немис мутафаккири Иоганн Волфганг фон Гётенинг “Ёш Вертернинг изтироблари” ва ўзбек адиби Иқбол Мирзонинг “Бону” романлари орқали епистоляр роман жанрида ижтимоий-тарихий воқеликни бадиий тасвирлаш имкониятларини, миллий адабиётда романнинг мазкур шакли истиқболини очиб беришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
епистоляр роман жанрининг поетик яхлитлиги мактуб, номалар шакли, епизодлардаги уйғунлик, суҳбат шакли, вақтларнинг қоришиши, нутқ қатламлари, турли ижтимоий-тарихий қарашлар тўқнашуви, вазиятнинг шартлилиги ва метафорик моҳияти, поетик чекинишлар каби шакл унсурларининг мазмунга мутаносиблигида воқеланиши аниқланган; 
 немис мутафаккири Иоганн Волфганг фон Гёте ва ўзбек халқ шоири Иқбол Мирзо ижодий даврларининг юксалиш, кул`минация ва пасайиш босқичлари реал замон ва макон универсумида ижтимоий-сиёсий ҳолат, ижодкорларнинг шахсий дунёқарашидаги фитрий ва моҳиятан ўзгаришлар каби омиллар таъсирида асарларда тасвирланган муҳаббат, фидойилик, ёлғизлик ва худкушлик мотивлари, унинг оқибатларини ифодалаш орқали шартланиши асосланган;
епистоляр асар ёзувчиларининг ўз ижодида епистоляр елементлардан фойдаланиш маҳоратидаги муштарак жиҳатлар ҳаёт/ўлим, муҳаббат/изтироб, дўстлик/хиёнат, ҳақиқат/ёлғон, ишонч/ишончсизлик каби бинар оппозицияли сюжетлар ва композициялар яратишда намоён бўлиши исботланган;
епистоляр романи композицион шаклининг мактуб-нома структурага мойиллиги роман композицияси, ишқ-муҳаббат мавзуи марказий ўрин тутиши, лирик-поетик услубнинг қўлланиши, афсонавий ва сўфий ошиқларга хос жунун, фидойилик, ҳиссиётларининг алоҳида таъкидланиши, умумий қонуниятлар асосида шаклланиши ва ривожланиши билан белгиланганлиги далилланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Епистоляр романда воқеликни бадиий тасвирлаш имкониятлари ва қаҳрамон муаммосини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
епистоляр роман жанри поетик яхлитлиги мактуб, номалар шакли, епизодлардаги уйғунлик, суҳбат шакли, вақтларнинг қоришиши, нутқ қатламлари, турли ижтимоий-тарихий қарашлар тўқнашуви, вазиятнинг шартлилиги ва метафорик моҳияти, поетик чекинишлар каби шакл унсурларининг мазмунга мутаносиблигида намоён бўлишига оид назарий хулосалардан Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтида бажарилган ФA-Ф1-Г003 “Ҳозирги қорақалпоқ тилида функсионал сўз ясалиши”; ФA-Ф1-Г007 “Қорақалпоқ нақл-мақоллари лингвистик тадқиқот обйекти сифатида” мавзусидаги фундаментал ва илмий-амалий лойиҳаларни бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Фанлар Aкадемияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2022-йил 17-мартдаги 17.01/60-сон маълумотномаси). Натижада епистоляр роман генезиси ва жаҳон ҳамда ўзбек адабиётида епистоляр роман келиб чиқиш асослари, хусусият ва жиҳатларини очиб беришга еришилган; 
немис мутафаккири Иоганн Волфганг фон Гёте ва ўзбек халқ шоири Иқбол Мирзо ижодий даврларининг юксалиш, кул`минация ва пасайиш босқичлари реал замон ва макон универсумида ижтимоий-сиёсий ҳолат, ижодкорларнинг шахсий дунёқарашидаги фитрий ва моҳиятан ўзгаришлар каби омиллар таъсирида асарларда тасвирланган муҳаббат, фидойилик, ёлғизлик ва худкушлик мотивлари, унинг оқибатларини ифодалаш орқали шартланишига оид назарий хулосаларидан Қарши давлат университетида 2007-2011 йилларда бажарилган ОТ-Ф8-022 рақамли “Ҳозирги замон сивилизациясининг инсон ижтимоий қиёфасига таъсири” мавзусидаги фундаментал лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Қарши давлат университетининг 2022-йил 1-апрелдаги 04/1503-сон маълумотномаси). Натижада турли хил тарихий даврда, турлича миллий-маданий контекстда яшаб, ҳам шеърият, ҳам наср йўналишида ижод етган икки шоир-адиб романларини тадқиқ етиш орқали епистоляр роман жанрида воқеликни бадиий тасвирлаш имкониятлари очиб берилган; 
епистоляр асар ёзувчиларининг ўз ижодида епистоляр елементлардан фойдаланиш маҳоратидаги муштарак жиҳатлар ҳаёт/ўлим, муҳаббат/изтироб, дўстлик/хиёнат, ҳақиқат/ёлғон, ишонч/ишончсизлик каби бинар оппозицияли сюжетлар, композициялар яратишда намоён бўлишига оид илмий натижалардан Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси Қашқадарё вилоят бўлимида 2018-2019 йилларда бажарилган 54-10/104 рақамли “Митти юлдуз жилолари ёхуд Aбдулла Орипов издошлари ҳузурида” мавзусидаги лойиҳа ишини бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг 2022-йил 22-ноябрдаги 01-03/1472-сон маълумотномаси). Натижада немис мутафаккири Иоганн Волфганг фон Гёте ва Ўзбекистон халқ шоири Иқбол Мирзо романлари қиёсий-типологик йўналишда фундаментал илмий тадқиқ етиш орқали миллий адабиёцҳуносликда епистоляр роман жанр сифатида тавсифланган, епистоляр романнинг жаҳон ва миллий наср тараққиётида тутган ўрни далилланган;
епистоляр романи композицион шаклининг мактуб-нома структурага мойиллиги роман композицияси, ишқ-муҳаббат мавзуи марказий ўрин тутиши, лирик-поетик услубнинг қўлланиши, афсонавий ва сўфий ошиқларга хос жунун, фидойилик, ҳиссиётларининг алоҳида таъкидланиши, умумий қонуниятлар асосида шаклланиши ва ривожланиши билан белгиланганлиги билан боғлиқ хулоса ва натижалардан Қарши телерадиоканалидаги “Насаф ТВ” каналининг “Тақдимот” телекўрсатуви сенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Қарши телерадиоканалининг 2022-йил 12-февралдаги 026-сон маълумотномаси). Натижада телетомошабин ва радиотингловчиларга Епистоляр романда ижтимоий-тарихий воқеликни бадиий тасвир етишнинг ўзига хослиги қаҳрамон муаммосини тадқиқ етиш орқали очиб берилиши, “Ёш Вертернинг изтироблари” ва “Бону” асарлари материалида адресатнинг роман қаҳрамони сифатидаги ўзига хослиги ҳақида маълумотлар орқали телекўрсатув ва радиоешиттиришлар савиясининг оширилишига хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish