Қосимджон Рахмоновнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Давлат ер кадастри ахборотларини ишлаб чиқишнинг илмий-методологик асосларини такомиллаштириш», 06.01.10-«Ер тузиш, кадастр ва ер мониторинги» (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: № B2022.1.DSc/T517
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони:
Умурзаков Ўктам Пардаевич иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини меҳанизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини меҳанизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.Т.10.02 рақамли Илмий Кенгаш.
Расмий оппонентлар: Сафаров Эшқобил Юлдашевич – профессор, техника фанлари доктори (06.01.10-«Ер тузиш, кадастр ва ер мониторинги»); Базаров Абдурасул Караханович-иқтисодиёт фанлари доктори, профессор (08.00.05- “Иқтисодиёт ва хўжалик бошқаруви (ер тузиш)”); Тўраев Рухиддин Амирқулович- техника фанлари доктори, катта илмий ходим (06.01.10-«Ер тузиш, кадастр ва ер мониторинги»).
Йетакчи ташкилот – Мирзо Улуғбек номидаги Самарқанд давлат архитектура-қурилиш университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: давлат ер кадастри ахборотларини ишлаб чиқишнинг илмий-методологик асосларини такомиллаштиришга қаратилган таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
давлат ер кадастри ахборотларини ишлаб чиқиш услубиёти “ер контури”, “ер участкаси”, “чегара белгиси” каби ахборот манбаларини назарда тутган ҳолда такомиллаштирилган;
бирламчи ер кадастри ахборот манбаи сифатида “Ер контурлари кесимидаги майдонлар қайдномаси” ни яратишнинг креатив услуби ишлаб чиқилган;
илк марта ер участкаси, маҳалла фуқаролар йиғини ва маъмурий туман ҳудудларида сенсорли чегара белгиларини ўрнатишга оид таклифлар илмий асосланган;
Ўзбекистон Республикасида ер кадастри ахборотлар таъминотини техник модернизациялашнинг 2030 йилгача бўлган истиқболли дастури ишлаб чиқилган;
“Еравтобанк” электрон дастури, “Ер участкаларига кадастр рақами билан чегара белгиларини объектларга ўрнатиш”, “Тупроқ бонитет баллари ўртача қийматини аниқлашда креатив ёндашувлар модели ва алгоритми” ва “Янги ер” фойдали ишланмалар асосида ер кадастри ахборотларини ишлаб чиқиш илмий асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Давлат ер кадастри ахборотлар тизимини ишлаб чиқиш механизмларини шакллантириш бўйича олинган илмий таклиф ва амалий тавсиялар асосида:
давлат ер кадастри ахборотларини ишлаб чиқиш услубиётини такомиллаштириш бўйича таклифи Ўзбекистон Республикаси Ер ресурслари, геодезия, картография ва давлат кадастри давлат қўмитаси томонидан Ўзбекистон Республикаси Ер кодексининг янги таҳририни ва “Ўзбекистон Республикаси маъмурий-ҳудудий тузилиши тўғрисида” қонунни ишлаб чиқишда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Ер ресурслари, геодезия, картография ва давлат кадастри давлат қўмитасининг 2019 йил 12 сентябрдаги, 2019 йил 30 июль 03-04-5725-сон маълумотномалари). Ушбу таклифларни қонун бандларида акс эттирилгани давлат ер кадастри ахборотларини ишлаб чиқишга изчил креатив ёндашувларга ҳуқуқий асос ва амалиётга жорий этиш имкониятларини беради. Натижада ер кадастри ахборот тизимини маъмурий-ҳудудий бирликлар, ер тоифалари ва ердан фойдаланувчи субъектлар бўйича ишлаб чиқилган модели ер участкаси даражасида шакллантириладиган маълумотларни асосланишига хизмат қилган;
бирламчи ер кадастри ахбороти манбаи сифатида “Ер контурлари кесимидаги майдонлар қайдномаси”ни яратишнинг таклиф этилган креатив услуби “Ўздаверлойиҳа” илмий лойиҳалаш институти “Геоинформкадастр” ДУК амалиётида жорий қилинган (“Ўздаверлойиҳа” илмий лойиҳалаш институти “Геоинформкадастр” ДУКнинг 2020 йил 16 октябрдаги далолатнома). Натижада ер участкаси миқёсида ишлаб чиқиладиган ер кадастри ахборотларини ҳаққонийлигини таъминлашга ёрдам берган;
ер участкаси, маҳалла фуқаролар йиғини ва маъмурий туман ҳудудларида сенсорли чегара белгиларини ўрнатишга оид инновацион технологиялар бўйича фойдали ишланма яратилган (Ўзбекистон Республикаси интеллектуал мулк агентлиги Давлат унитар корхонасининг 2018 йил 17 апрелдаги №000761-сон гувоҳномаси). Ушбу креатив ечимлар бўйича таклифларни амалиётга жорий этилиши ер контури ва ер участкаси даражасида шакллантириладиган ер кадастри ахборотларини ишончли, ҳаққоний ва шаффоф бўлишини тўлиқ таъминлаш имконини берган;
Ўзбекистон Республикасида ер кадастри ахборотлар таъминотини техник модернизациялашнинг 2030 йилгача бўлган истиқболли дастурини ишлаб чиқиш бўйича таклифи “Геоинформкадастр” Давлат унитар корхонаси фаолиятига жорий қилинган. (“Геоинформкадастр” Давлат унитар корхонасининг 2011 йил 14 ноябрдаги далолатномаси). Мазкур Дастурни Республика миқёсида амалда фаолият юритиб келаётган 6 миллиондан ортиқ ердан фойдаланувчи субъектлар ва уларга бириктирилган 7 миллионга яқин ер участкаларида шакллантирилаётган ер кадастри ҳужжатларида қайд этиб бориладиган ахборотлар инсон омили таъсирини имкон қадар камайтиришга хизмат қилган;
“Еравтобанк” электрон дастури (№DGU03158.23.04.2015), “Ер участкаларига кадастр рақами билан чегара белгиларини объектларга ўрнатиш” (№ 000764, 17.04.2018), “Тупроқ бонитет баллари ўртача қийматини аниқлашда креатив ёндашувлар модели ва алгоритми” (№ 004730, 29.04.2022) ва “Янги ер” (№000980, 22.10.2018.) фойдали ишланмаларга Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг гувоҳномалари олинган. Уларни амалиётга тадбиғи натижасида ер фондини ер контурлари ва ер участкаси даражасидан маҳалла фуқаролар йиғини, туман (шаҳар), вилоят ва республика миқёсидаги ер балансини тузиш ва ер назорати ишларини таъсирчан механизмларини ишлаб чиқиш имконияти яратилган.