Sayt test rejimida ishlamoqda

Узоқов Aкрам Хикматовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

И.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек прозасида Aмир Темур образининг гавдаланиш тамойиллари”, 10.00.02 – Ўзбек адабиёти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2022.2.ПҳД/Фил2465. 
Илмий раҳбар: Раҳмонов Насимхон Aсқарович, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Гулистон давлат университети, ПҳД.03/27.02.2020.Фил.91.02.
Расмий оппонентлар: Хамроқулова Хуршида Қувватовна, филология фанлари доктори, доцент; Дадабойев Олимжон Ортиқович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (ПҳД), доцент. 
Йетакчи ташкилот: Aлишер Навоий номидаги Давлат адабиёт музейи. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек прозасида Aмир Темур образини тарихий шахсларнинг бадиий талқини даражаси, романда тарихий мавзунинг шаклланиш жараёнидаги поетик янгилик ва асосий тамойиллари, ҳақиқат ва бадиий тўқима, тарихий шахс ва прототип каби адабий ҳодисалар асосида очиб беришдан иборат. 
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Aмир Темур образи иштирок етган тарихий асарларда ҳаёт ҳақиқати ҳамда бадиий тўқимани беришда адибнинг портрет яратиш маҳорати, қаҳрамон тасвиридаги индивидуал хусусияти, янги типдаги образларнинг тасвири ва баён услубида ўзига хослик ижодкор ёндашувининг маҳсули еканлиги асосланган;
исмлар бадиий ниятнинг ташувчиси, уни ўзида мужассамлаштирган “квант” сифатида намоён бўлиши ва образлар тасвирида етноруҳий ифода, миллий донишмандлик, умуминсоний езгулик ифодаси замирида ўзига хосликка ега еканлиги тарихий романлар мисолида очиб берилган;
мустақиллик йилларида яратилган тарихий романларда ўтмишдаги ҳаётни қайтадан бадиий акс еттириш ва аниқ обйектив мазмунни сақлаш, маданий анъаналарнинг халқ, миллат тафаккури, қаҳрамон нутқи ва у билан боғлиқ бадиий елементлари, жумладан, унинг руҳияти, ички кечинмаларига таъсирини ифодалашда янгича ёндошувлар мавжудлиги мисоллар асосида далилланган;
ўзбек прозасида Aмир Темур образининг гавдаланиш тамойилларида тарихий шахс образининг бадиий талқини, асардаги образлар тизими, тарихий муҳит ва қаҳрамон муносабати ҳамда поетик хусусиятлари бадиий талқин етилиб, уларнинг шаклан бир хил, мазмунан миллий, моҳиятан умуминсоний характер касб етгани очиб берилган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек прозасида Aмир Темур образининг гавдаланиш тамойиллари масаласини тадқиқ етиш ҳамда унинг назарий асосларини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
Aмир Темур образи иштирок етган тарихий асарларда ҳаёт ҳақиқати ҳамда бадиий тўқимани беришда адибнинг портрет яратиш маҳорати, қаҳрамон тасвиридаги индивидуал хусусияти, янги типдаги образларнинг тасвири ва баён услубида ўзига хослик ижодкор ёндашувининг маҳсули еканлиги асосида чиқарилган илмий-назарий хулосалардан Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган ОТ-Ф1-030-рақамли “Ўзбек адабиёти тарихи” кўп жилдлик монографиясини (7-жилд) чоп етиш фундаментал лойиҳасида фойдаланилган (Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022-йил 22-октабрдаги 04/1-2905-сон маълумотномаси). Натижада, ўзбек адабиётида тарихий роман жанрининг назарий табиати ва ўзига хос хусусиятлари белгиланиб, бадиий-естетик таҳлиллар мазмунининг бойишига еришилган;
 исмлар бадиий ниятнинг ташувчиси, уни ўзида мужассамлаштирган “квант” сифатида намоён бўлиши ва образлар тасвирида етноруҳий ифода, миллий донишмандлик, умуминсоний езгулик ифодаси замирида ўзига хосликка ега еканлиги тарихий романлар мисолида очиб берилганлиги ҳақидаги илмий хулосалардан Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган Ф3-201912258-рақамли “Ўзбек адабиётининг кўп тилли (ўзбек, рус, инглиз тилларида) електрон платформасини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022-йил 22-октабрдаги 04/1-2906-сон маълумотномаси). Натижада, ўзбек тарихий романчилигида янгиланган адабий-естетик тафаккурнинг инъикос етиши, такомил тадрижи, муаллифларнинг бадиий маҳорати муаммоларини очиб беришга имкон берган.
мустақиллик йилларида яратилган тарихий романларда ўтмишдаги ҳаётни қайтадан бадиий акс еттириш ва аниқ обйектив мазмунни сақлаш, маданий анъаналарнинг халқ, миллат тафаккури, қаҳрамон нутқи ва у билан боғлиқ бадиий елементлари, жумладан, унинг руҳияти, ички кечинмаларига таъсирини ифодалашда янгича ёндошувлар мавжудлиги мисоллар асосида далилланиши билан боғлиқ илмий-назарий хулосалардан Сирдарё вилоят телерадиокомпаниясининг “Биз сув ичган дарёлар” телекўрсатувлари ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Сирдарё вилоят телерадиокомпаниясининг 2022-йил 26-декабрдагидаги 558-сон маълумотномаси). Натижада, мазкур кўрсатув янги илмий-назарий маълумотлар билан бойитилиб, унинг илмий-маърифий савиясини янада юксалишига хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish