Маматалийева Навбаҳор Хўжамбердийевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек тилларида “ватан” мазмунли афоризмларнинг семантикаси ва структураси”, 10.00.06. – Қиёсий адабиёцҳунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2022.2.ПҳД/Фил2573.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
Илмий раҳбар: Бакиров Поян Уралович, филология фанлари доктори, профессор.
Илмий Кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, Илмий Кенгаш рақами: Термиз давлат университети, ПҳД.03/31.03.2021.Фил.78.04.
Расмий оппонентлар: Бабакулов Исмоил Туркманович, филология фанлари доктори (ДСc), доцент; Икромхонова Феруза Икрамовна, филология фанлари доктори (ДСc), доцент.
Йетакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги “ватан” мазмунли афоризмларнинг чоғиштириш орқали уларнинг умумий, фарқли жиҳатларини очиш, турли тизимли тилларда уларнинг семантик ҳамда структуравий хусусиятларини аниқлашдан иборат. 
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
жаҳон тилшунослигида, жумладан, инглиз ва ўзбек тилларидаги ҳикматли сўзлар паремиологик бирлик сифатида далилланиб, ватан мазмунли афоризмларни ёндош ҳодисалар билан етимологик, маъновий, синтактик томондан фарқли ва ўхшаш жиҳатлари аниқланган;
инглиз ва ўзбек тилларида ватан мазмунли афоризмларнинг чоғиштирма мазмуни икки халқ тарихи, менталитети, маданияти, ҳар хил динлар, географик жойлашуви билан боғлиқлиги каби лисоний-маданий номувофиқликларни белгилаш асосида очиб берилган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги ватан мазмунли ҳикматли сўзларни қиёсий-чоғиштирма, квалитатив ва тематикасига кўра cоунтрй/ватан, ҳоме/уй, неигбоурҳоод/маҳалла, доорстеп/остона, плаcе/макон, биртҳ оф плаcе/туғилган жой, еартҳ, гроунд/йер, тупроқ кабиларга бўлиниши исботланган;
чоғиштирилаётган тиллардаги ватан мазмунли афоризмларнинг ифода планидаги структуравий-синтактик хусусиятлари деcларативе/дарак, интеррогативе/сўроқ персонал сентенcе/шахсли гап, имперсонал сентенcе/шахссиз гап, cонжунcтиве сентенcе/боғланган қўшма гап,cонжунcтионлесс сентенcе/ боғловчисиз қўшма гап, императиве/буйруқ гаплар, унехтендед сентенcе/йиғиқ ва ехтендед сентенcе/ёйиқ содда гап, оне мембер сентенcе/бир таркибли гап, тwо-мембер сентенcе/икки таркибли гап, ҳомогенеоус парц оф тҳе сентенcе/ уюшиқ бўлакли гап шаклидаги афоризмларнинг синтактик тузилишидаги ўхшаш ва фарқли томонлари далилланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида ватан мазмунли афоризмларнинг семантикаси ва структур тадқиқи таҳлили юзасидан олинган илмий натижалар асосида:
афоризм паремиологик бирлик сифатида статусига янгича муносабат билдирилган фикрлар, инглиз ва ўзбек тилларидаги ҳикматли сўзларнинг семантикаси, лингвомаданий таҳлили ҳақидаги мулоҳазаларидан Ўзбекистон Республикаси Туризмни ривожлантириш қўмитаси фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Туризмни ривожлантириш қўмитасининг 2022-йил 22-сентябрдаги 01-20/153/1-сон маълумотномаси). Натижада инглиз ва ўзбек тилларидаги афоризмларнинг семантикаси ва лингвомаданий таҳлили асосида замонавий қиёсий паремиологияга доир муаммоларнинг йечимини топишнинг янги йўналишларини очиб беришга хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тилидаги ватан лексемасининг фарқли ва ўхшаш томонлари аниқланиб, уларнинг ҳикматли сўзларда намоён бўлиш даражасини солиштириб ўрганиш тўғрисидаги мулоҳазалардан “Олий таълим соҳасида потенсиални ривожлантириш йўналишидаги ПAWЕР-Ҳудудлараро мобилликни йўлга қўйиш ва бу борада долзарблик, сифат ҳамда тенгликни таъминлаш” мавзусидаги халқаро лойиҳада фойдаланилган (Термиз давлат университетининг 2022-йил 15-сентябр 06/12-4169-сон маълумотномаси). Натижада инглиз ва ўзбек тилларида ватан мазмунли афоризмларнинг фарқли ва ўхшаш томонлари аниқланган;
қиёсий адабиёцҳунослик ва чоғиштирма тилшунослик соҳаларига оид билим ва кўникмаларни ривожлантириш, шунингдек, таълим тизими жараёнини намунали ташкил етиш ва мустаҳкамлашда Самарқанд давлат чет тиллари институти томонидан 2014-2015-йилларда амалга оширилган И-204-4-5 “Инглиз тили мутахассилик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида вертуал ресурслар яратиш” мавзусидаги лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллари институнинг 2022-йил 5-декабрдаги 3482/30-02-01-сон маълумотномаси). Натижада Инновацион тадқиқот лойиҳаси асосида ўқитувчи ва тил ўрганувчиларда керакли коммуникатив компетенсияларни ривожлантириш бўйича билимини ошириш шунингдек, ватан лексемасини афоризмларда ёритиш тадқиқига лингвомаданий ёндашувни қўллаш, ҳикматли сўзларни инглиз тилидан бошқа тилларга таржима қилишда турли експрессив-стилистик воситалардан фойдаланиш ҳамда миллатни ватан ва ватанпарварлик туйғуларини оширишда афоризмларни ёритиш механизмини қўллаш мақсадида яратилган услубий қўлланмалар ишлаб чиқишда, Олий таълим муассасасида ўтиладиган лексикология ва таржимага доир фанларнинг мавзу диоирасини бойитиш ҳамда уларни мукаммаллаштиришда фойдаланилган;
ватан лексемасини афоризмларда ёритиш тадқиқига лингвомаданий ёндашувни қўллаш, ҳикматли сўзларни инглиз тилидан бошқа тилларга таржима қилишда турли експрессив-стилистик воситалардан фойдаланиш ҳамда миллатнинг ватанпарварлик туйғуларини оширишда афоризмлардан фойдаланиш механизмини қўллаш, чет тилини ўргатишда паремиологик бирликларни чуқур ўрганиш мақсадида мазкур тадқиқот иши натижаларидан Йевропа Иттифоқи томонидан Ерасмус + дастурининг 2020-2021- йилларга мўлжалланган 561624-ЙЕРР-1-2015-УК-ЕППКA2-CБҲЕ-СП-ЕРAСМУС + CБҲЕ ИМЕП: “Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва ҳалқаролаштириш” номли инновацион тадқиқотлар лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллари институнинг 2022-йил 11-ноябрдаги 3355/30-02-01-сон маълумотномаси). Натижада қиёсий-чоғиштирма таҳлил етилган афоризмлар, инглиз ва ўзбек халқларининг тил бойлигини, урф-одатини, менталитетини, дунёқарашларини ва тарихини ўрганишда, ҳамда тил ўрганувчиларда керакли коммуникатив компетенсияларни ривожлантиришга хизмат қилган.