Мирзаев Олим Эркиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Штурм-Лиувилл ва Дирак операторлари учун изоспектрал чегаравий масалалар”, 01.01.02 – “Дифференциал тенгламалар ва математик физика”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.2.PhD/FM510.
Илмий раҳбар: Хасанов Aкназар Бекдурдийевич, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.FM.02.01.
Расмий оппонентлар: Тахиров Жозил Остонович, физика-математика фанлари доктори, профессор; Бабажанов Базар Aтажанович, физика-математика фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги ТAТУ Урганч филиали.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади спектрал характеристкалар ёрдамида изоспектрал Штурм-Лиувилл чегаравий масалалари ва изоспектрал Дирак операторлари оиласини тиклашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тескари спектрал масала усулидан фойдаланиб, умумий чегаравий шарт ҳолидаги изоспектрал Штурм-Лиувилл чегаравий масалалар оиласи тузилган ва бу чегаравий масалаларга боғлиқ ҳолда ўзгарувчан коеффициентли гиперболик ҳамда параболик типдаги хусусий ҳосилали дифференциал тенгламаларга қўйилган аралаш масалаларнинг ечимлари олинган;
тескари спектрал масала усулидан фойдаланиб, хусусий чегаравий шарт ҳолидаги изоспектрал Штурм-Лиувилл чегаравий масалалар оиласи тузилган ва бу чегаравий масалаларга боғлиқ ҳолда ўзгарувчан коеффициентли гиперболик ҳамда параболик типдаги хусусий ҳосилали дифференциал тенгламаларга қўйилган аралаш масалаларнинг ечимлари топилган;
тескари спектрал масала усулидан фойдаланиб, Дирихле чегаравий шарти ҳолидаги изоспектрал Штурм-Лиувилл чегаравий масалалари оиласи тузилган ва бу чегаравий масалаларга боғлиқ ҳолда ўзгарувчан коеффициентли гиперболик ҳамда параболик типдаги хусусий ҳосилали дифференциал тенгламаларга қўйилган аралаш масалаларнинг ечимлари олинган;
тескари спектрал масала усулидан фойдаланиб, Дирихле чегаравий шарти ҳолидаги изоспектрал Дирак операторлар оиласи тузилган ва бу чегаравий масалаларга боғлиқ ҳолда ўзгарувчан коеффициентли гиперболик типдаги хусусий ҳосилали дифференциал тенгламалар системасига қўйилган аралаш масалаларнинг ечимлари топилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Штурм-Лиувилл ва Дирак операторлари учун изоспектрал чегаравий масалалар бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Изоспектрал Штурм-Лиувилл чегаравий масалалар оиласини тиклаш алгоритмидан ОТ-Ф4-64 рақамли (2017–2020 йй.) “Биржинслимас ғовак муҳитларда суюқлик сизиши ва моддалар кўчиши гидродинамик моделларини тузиш ва сонли тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳада ғовак муҳитларда чўкма ҳосил қилиб суспензиялар сизишининг такомиллаштирилган кинетика тенгламалари коеффициентларини аниқлашнинг тескари спектрал масалаларни йечишда фойдаланилган (Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университетининг 2022-йил 1-ноябрдаги маълумотномаси). Илмий натижаларнинг қўлланиши ер ости қатламларида суспензиялар сизиши жараёнида чўкма ҳосил бўлишининг кўпбосқичли ходисаларини характерловчи параметрларнинг қийматини тескари масалани йечиш орқали аниқлаш имконини берган;
Спектрал берилганлар орқали тикланган изоспектрал Дирак операторлари оиласини тиклаш алгоритмидан ва уларни айрим ўзгарувчан коеффициентли гиперболик типли тенгламалар системасига қўйилган аралаш масалаларнинг ечимини топиш жараёнига қўлланилган усулдан ОТ-Ф4-30 рақамли (2017–2020 йй.) “Икки марта ночизиқли кросс системанинг конвектив кўчиш, ўзгарувчан зичлик, манба ёки ютиш таъсиридаги сифат хоссаларини тадқиқ қилиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳада икки карра ночизиқли параболик тенглама билан ифодаланувчи филтрация жараёнларини сифат хоссаларини тадқиқ қилишда фойдаланилган (Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университетининг 2022-йил 15-декабрдаги 04/11-8173-сонли маълумотномаси). Илмий натижаларнинг қўлланиши ер ости сувларининг ҳаракат тенгламаларини топиш ва уларнинг ечимларини тадқиқ етиш имконини берган.