Aббозов Охунжон Қаюмжоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

И.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Сўх тумани топонимларининг лексик-семантик тадқиқи», 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2022.2.ПҳД/Фил2364.    
Илмий раҳбар: Мамажонов Aлижон Бобойевич, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, ДСc.03/30.12.2019.Фил.05.02.
Расмий оппонентлар: Улуқов Носиржон Муҳаммадалийевич, филология фанлари доктори, профессор; Туробов Aбдурайим Маликович, филология фанлари номзоди, профессор. 
Йетакчи ташкилот: Термиз давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ.Тадқиқотнинг мақсади Сўх тумани топонимларининг лексик-семантик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
ИИИ.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Сўх тумани топонимиясининг тарихий манба, ҳужжат ҳамда статистик маълумотномалар асосида ҳудуд топонимларининг шаклланиш ва ривожланиш босқичлари даврий жиҳатдан асосланиб, енг қадимий даврда яратилган топонимлар луғавий қатламида, асосан, суғд тили, араблар истилосидан кейин араб, форс-тожик, ўзбек, шўролар даврида еса рус тилининг таъсири кучли бўлганлиги аниқланган;
Соъх тумани топонимларининг шаклланиши ва тараққиуоти учта 1) ҳудудда форс-тожикча, ўзбекча, арабча ҳамда суғд тилига оид қадимги номлар: Зирак, Қувви, Кунжок, Соъх, Хонақоҳ, Хокканак, Обишир, Сурати; 2) шўролар даврида рус тили ва сиёсатининг кучли таъсири билан боғлиқ ҳолда уузага келган номлар: Енгелс (Чоркоъча), Жданов (Ғазнавиу), Карл Маркс (Қалъа), Куубишев (Қалъача), Ленинград (Соҳибкор), Ленин (Гулистон), Калинин (Ленбур); 3) мустақиллик билан боғлиқ ҳолда уузага келган номлар: Истиқлол, Хумо, Қаҳрамон, Навобод, Сарҳадчи, Зиуо, Бустон, Матонат, Намуна, Анорбоғ, Гулирауҳон, Ҳақиқат, Себзор, Шитобон, Обида, Боғбон, Замин, Заковат каби даврларга ажратилган:
антропотопонимлар, тарихий воқеалар ҳамда диний мотивли топонимлар ижтимоий-сиёсий терминлар асосида юзага келган ва касб-ҳунар номлари билан аталган топонимлар ўзгариши ҳамда номланишининг ижтимоий, сиёсий, лисоний жиҳатлари ҳар бир даврнинг тарихий, иқтисодий, маданий, мафкуравий шароитларига асосланган ҳолда далилланган; 
топонимлар тузилишига кўра содда ва қоъшма таркибли, соъз бирикмаси ва изофиу бирикма моделидаги ҳамда халқнинг мифологик ва диний қарашларини акс еттирган мифологемалар асосида очиб берилган. 
Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Фарғона вилояти Сўх тумани ҳудудидаги топонимларни лексик-семантик хусусиятларини тадқиқ етиш бўйича олинган илмий натижалар ҳамда хулосалар асосида:
Сўх тумани топонимиясининг тарихий манба, ҳужжат ҳамда статистик маълумотномалар асосида ҳудуд топонимларининг шаклланиш ва ривожланиш босқичлари даврий жиҳатдан асосланиб, енг қадимий даврда яратилган топонимлар луғавий қатламида, асосан, суғд тили, араблар истилосидан кейин араб, форс-тожик, ўзбек, қисман мўғул, шўролар даврида еса рус тилининг таъсири кучли бўлганлигига оид илмий ва анъанавий асослангани бўйича билдирилган хулосалардан «Форс-тожикча ўзлашмалар» номли ўқув луғатини тайёрлашда унумли фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021-йил 23-ноябрдаги 500-сон буйруғига асосан 
500/т-005-рақамли рухсатнома). Натижада ўқув луғатининг илмий-амалий жиҳатдан янада бойишига еришилган.
Соъх тумани топонимларининг шаклланиши ва тараққиуоти учта катта даврга ажратилган: 1) ҳудудда форс-тожикча, ўзбекча, арабча ҳамда суғд тилига оид қадимги номлар: Зирак, Қувви, Кунжок, Соъх, Хонақоҳ, Хокканак, Обишир, Сурати; 2) шўролар даврида рус тили ва сиёсатининг кучли таъсири билан боғлиқ ҳолда уузага келган номлар: Енгелс (Чоркоъча), Жданов (Ғазнавиу), Карл Маркс (Қалъа), Куубишев (Қалъача), Ленинград (Соҳибкор), Ленин (Гулистон), Калинин (Ленбур); 3) мустақиллик билан боғлиқ ҳолда уузага келган номлар: Истиқлол, Хумо, Қаҳрамон, Навобод, Сарҳадчи, Зиуо, Бустон, Матонат, Намуна, Анорбоғ, Гулирауҳон, Ҳақиқат, Себзор, Шитобон, Обида, Боғбон, Замин, Заковат каби ҳудуд топонимларининг социолингвистик хусусиятларига оид илмий қарашлардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «Ўзбекистон» телерадиоканалининг «Бедорлик», «Ижод завқи», «Таълим ва тараққиёт», «Миллат ва маънавият» ешиттиришларининг ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «Ўзбекистон» телерадиоканали» давлат муассасасининг 2022-йил 28-сентябрдаги 02-04-1600-сон маълумотномаси). Жумладан, ушбу кўрсатувлар учун тайёрланган ссенарий материаллари тадқиқотчи томонидан тавсия етилган мисоллар билан бойитилди. Натижада радиотингловчилар учун ушбу ешиттиришларнинг таъсирчанлиги, ранг-баранглиги ортган, мазмунан мукаммаллашган, илмий далилларга бой бўлиши таъминланган;
антропотопонимлар, тарихий воқеалар ҳамда диний мотивли топонимлар ижтимоий-сиёсий терминлар асосида юзага келган ва касб-ҳунар номлари билан аталган топонимлар ўзгариши ҳамда номланишининг ижтимоий, сиёсий, лисоний жиҳатлари ҳар бир даврнинг тарихий, иқтисодий, маданий, мафкуравий шароитларига асосланган ҳолда далилланганига оид хулосалардан «Матн тилшунослиги» номли дарсликни тайёрлашда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021-йил 31-майдаги 237-сон буйруғига асосан 237-317-рақамли рухсатнома). Натижада ўзбек тилида функсионал соъз ясалиши хусусиятларини таҳлил қилишда топонимиядаги муайян лексик бирликларнинг шаклий ва маъновий муносабатлари шарҳи бойитилишига еришилган ҳамда топонимлар бўйича берилган илмий маълумотлар дарсликнинг илмий-назарий жиҳатдан мукаммаллашиши учун манба бўлиб хизмат қилган.