Sayt test rejimida ishlamoqda

Собирова Дилафруз Aкром қизи
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон


И. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Инглиз ва ўзбек тилларида қўшма гаплар орқали ифодаланувчи стилистик воситаларнинг чоғиштирма тадқиқи (такрор, антитеза ва хиазм материали асосида)” 10.00.06 – Қиёсий адабиёцҳунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2021.2.ПҳД/Фил1846. 
Илмий раҳбарнинг фамилияси, исми, шарифи, илмий даражаси ва унвони: Сиддиқова Ирода Aбдузухуровна, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети, ДСc.03/30.12.2019.Фил.01.10. 
Расмий оппонентлар: Қулмаматов Дўсмамат Сатторович, филология фанлари доктори, профессор; Aсқарова Шахноза Камолидиновна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (ПҳД). 
Йетакчи ташкилот: Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги қўшма гапларда ифодаланувчи такрор, антитеза ва хиазм стилистик воситаларини чоғиштирма тарзда очиб беришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
чоғиштирилаётган тиллардаги қўшма гапларда ифодаланувчи такрор, антитеза ва хиазм стилистик воситаларининг турли мазмуний ва семантик муносабатлар мантиқий яхлитланган умумий бир мураккаб фикрни, шахс тавсифини ва табиат тасвирини ифода етиш мақсадида яхлит бирликни ташкил етиши далилланган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги такрор турларининг стилистик восита сифатида ушбу тиллар контекстида морфологик ва синтактик чоғиштириш натижасида такрор турларининг турли стилистик маъно касб етиши ҳамда мазкур тилларда такрор турларининг изоморфик ва алломорфик хусусиятларини инобатга олган ҳолда инглиз ва ўзбек тилларида енг кўп қўлланиладиган такрор кўринишлари тавсифи асосланган;
инглиз ва ўзбек тиллардаги қўшма гапларда ифода етилган оддий ва мураккаб антитеза стилистик воситаси, ҳар иккала тилда асосан “антонимлар”, шунингдек, от, сифат ва феъл сўз туркумларига оид еканлиги ҳамда қўшма гаплар таркибида қўлланилган хиазм сўз тартибини ташкил етувчи гап бўлаклари ега, кесим, тўлдирувчи ва ҳол компонентларининг бир-бирига зид мантиқий муносабатлардаги номутаносибликни акс еттириши исботланган;
чоғиштирилаётган тиллардаги қўшма гапларда ифодаланувчи антитеза ва хиазм стилистик воситаларининг инглиз ва ўзбек тилларидаги структурал-семантик инвариант моделлари асосланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида қўшма гаплар орқали ифодаланувчи стилистик воситаларнинг чоғиштирма тадқиқи (антитеза ва хиазм материали асосида) олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
чоғиштирилаётган тиллардаги қўшма гапларда ифодаланувчи такрор, антитеза ва хиазм стилистик воситаларининг турли мазмуний ва семантик муносабатлар мантиқий яхлитланган умумий бир мураккаб фикрни, шахс тавсифини ва табиат тасвирини ифода етиш мақсадида яхлит бирликни ташкил етишига оид хулосаларидан Йевропа Иттифоқи томонидан Ерасмус + дастурининг 2020-2021- йилларга мулжалланган 561624-ЙеРР-1-2015-УК-ЕППКA2-CБҲЕ-СП-ЕРAСМУС + CБҲЕ ИМЕП: “Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқаролаштириш” номли инновацион тадқиқотлар лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллари институтининг 2022 йил 24 майдаги 1304/30.02.01- сон маълумотномаси). Натижада, инновацион тадқиқот лойиҳаси асосида ўқитувчиларнинг лингвистик ва коммуникативлик қобилиятини ошириш, чоғиштирма тилшунослик ва стилистика соҳаларидаги билимини ошириш ҳамда таълим тизими жараёнини мустаҳкамлаш ва халқаролаштириш мақсадида яратилган услубий қўлланмалар ишлаб чиқишда янги ёндашувлар сифатида мазкур тадқиқот ишидаги таҳлил натижаларини очиб беришда қўлланилган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги такрор турларининг стилистик восита сифатида ушбу тиллар контекстида морфологик ва синтактик чоғиштириш натижасида такрор турларининг турли стилистик маъно касб етиши ҳамда чоғиштирилаётган тилларда такрор турларининг изоморфик ва алломорфик хусусиятларини инобатга олган ҳолда инглиз ва ўзбек тилларида енг кўп қўлланиладиган такрор кўринишлари тизими, шунингдек, инглиз ва ўзбек тиллардаги қўшма гапларда ифода етилган оддий ва мураккаб антитеза стилистик воситаси, ҳар иккала тилда асосан “антонимлар”, шунингдек, от, сифат ва феъл сўз туркумларига оид еканлиги ҳамда қўшма гаплар таркибида қўлланилган хиазм сўз тартибини ташкил етувчи гап бўлаклари ега, кесим, тўлдирувчи ва ҳол компонентларининг бир-бирига зид мантиқий муносабатлардаги номутаносибликни акс еттиришига оид хулосалардан Самарқанд давлат чет тиллар институтида Йевропа Иттифоқининг ТЕМПУС дастури 2020-2021- йилларга мўлжалланган Темпус Прожеcт 544161- ТЕМПУС-1-2013-1-УК-ТЕМПУС-ЖПCР Aстон Университй ДеТЕЛ “Девелопинг тҳе Теачинг оф Еуропеан Лангуагес: Модернизинг Лангуаге Теачинг тҳроугҳ тҳе девелопмент оф блендед Мастерс Программес” лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллари институтининг 2022 йил 24 майдаги 1307/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада ишлаб чиқилган тавсиялар институтнинг ўқув жараёни ва халқаро лойиҳаларини амалда оширишда кўмаклашган;
чоғиштирилаётган тиллардаги қўшма гапларда ифодаланувчи антитеза ва хиазм стилистик воситаларининг инглиз ва ўзбек тилларидаги структурал-семантик инвариант моделларига оид хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «Ўзбекистон» телерадиоканали ДМ «Маданий-маърифий ва бадиий ешиттиришлар» муҳарририяти томонидан тайёрланган «Таълим ва тараққиёт» ва «Aдабий жараён» номли радиоешиттиришларни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2022 йил 14 апрелдаги 04-36-769-сон маълумотномаси). Натижада, инглиз ва ўзбек тилларидаги қўшма гапларда антитеза ва хиазмнинг вербаллашуви ва ушбу стилистик воситаларнинг ўзига хос хусусиятлари борасидаги баҳс-мунозараларга ойдинлик киритилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish