Раимназарова Насиба Холияровнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек тилининг изоҳли луғатларида шевага оид сўзларнинг берилиши”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2022.2.ПҳД/Фил1551.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
Илмий раҳбар: Менглийев Бахтиёр Ражабович, филология фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Термиз давлат университети, ПҳД.03/31.03.2021.Фил.78.04. 
Расмий оппонентлар: Шарифжон Ёқубов, филология фанлари номзоди, доцент; Пардайев Aзамат Бахронович, филология фанлари доктори, профессор.
Йетакчи ташкилот: Урганч давлат университети
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек шеваларига оид лексик бирликларнинг умумфилологик изоҳли луғатдаги лексикографик талқини ва тавсифларини мукаммаллаштиришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
ўзбек тилининг изоҳли луғатларидаги шевага оид моносемантик ва полисемантик сўзларнинг қиёсийи уч тамойилга - омоним, синоним, антоним, пароним, туб ва ясама ҳамда ўз ва ўзлашган қатлам бирлигига кўра изоҳли луғатларда берилмаганлиги, аммо шеваларда учрайдиган кўплаб лексик бирликлар мавжудлиги, изоҳли луғатларда акс етган шевага мансуб лексемаларнинг структур ва етимологик келиб чиқиши аниқланган;
шевага оид сўзларнинг луғавий, морфологик хусусиятларига қўшимча тавсиф бериш, қўлланиш доирасини аниқлаштириш, сўзлар ёрдамида тасвирни кенгайтириш учун иллюстратив мисоллар беришнинг илмий-назарий ва лексикографик аҳамияти далилланган.
ўзбек тилининг изоҳли луғатларида шевага оид сўзларнинг генетик-етимологик, лексик-семантик тавсифини мукаммаллаштириш, луғат мақолаларида диалектел лексик бирлик маъносини то`лиқ ва батафсил ифодалаш, ушбу лексемаларнинг диалектал фонетик ўзгаришлардаги турли шаклларининг изоҳи, функсионал имкониятлари, шевадаги маънодошлари, сўзнинг қўлланиш ўринлари акс етган лексикографик тамойиллар асосланган;
“Ўзбек тилининг изоҳли луғати”даги диалектал сўзларнинг лексикографик талқин ва тавсифларини кузатиш жараёнида уларни янада такомиллаштириш зарурати аниқланиб, диалектал сўз, унинг адабий тилдаги синоними, диалектал маънодошлари, диалектал фонетик ўзгаришлардаги версияси ва вариациялари изоҳи, функсионал имкониятлари, қўлланиш чегараси, диалектал бирликнинг адабий тилдаги изоҳини умумфилологик луғатларда бериш асослари белгилаб берилган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек тили изоҳли луғатларидаги шевага оид сўзларнинг лексикографик талқини ва тавсифи юзасидан олинган илмий таҳлил, хулоса ҳамда натижалар асосида:
ўзбек тилининг изоҳли луғатларидаги шевага оид моносемантик ва полисемантик сўзларнинг қиёсий таҳлили уч тамойилга: омоним, синоним, антоним, пароним; туб ва ясама ҳамда ўз ва ўзлашган қатлам бирлигига кўра тадқиқ етилганлигига оид хулосаларидан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтида бажарилган ФA-Ф1-Г003 рақамли “Ҳозирги қорақалпоқ тилида функсионал сўз ясалиши” мавзусидаги фундаментал тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2022-йил 19-апрелдаги 17-01/85-сон маълумотномаси). Натижада қорақалпоқ тили лексикасидаги сўзларнинг семантик, етимологик, структур хусусиятларини тавсифлаш, халқ мақоллари лексик таркибига доир таҳлилларнинг илмий асосланган ҳолда тақдим етилиш имконини берган;
шевага оид сўзларнинг луғавий, морфологик хусусиятларига қўшимча тавсиф бериш, қўлланиш доирасини аниқлаштириш, сўзлар ёрдамида тасвирни кенгайтириш учун иллюстратив мисоллар беришнинг илмий-назарий ва лексикографик аҳамияти далилланган тавсиялар ва хулосаларидан (асосан, еълон қилинган мақола ва тезислардан) давлат илмий-техник дастурлари доирасидаги ПЗ-20170927147 рақамли “Қадимги даврлардан ХИИИ асргача бўлган туркий ёзма манбалар тадқиқи” мавзусидаги амалий лойиҳасида фойдаланилган (Aлишер Навоий Номидаги Тошкент давлат о`збек тили ва адабиёти университетининг 2022-йил 10-апрелдаги 01/4-2738-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида еълон қилинган ХИИИ асрга қадар бўлган туркий ёзма манбаларда учрайдиган диалектал характердаги лексиканинг структур-етимологик талқинига доир илмий мақолалар асосли далиллар билан бойитилган;
ўзбек тилининг изоҳли луғатларида шевага оид сўзларнинг генетик-етимологик, лексик-семантик муносабатларга кўра тавсифини мукаммаллаштиришга доир берилган тавсиялар, луғат мақолаларида диалектел лексик бирлик маъносини ойдинлаштиришга, мукаммаллаштиришга хизмат қилувчи ушбу лексеманинг диалектал фонетик ўзгаришлардаги турли шаклларининг изоҳи, функсионал имкониятлари, шевадаги маънодошлари, сўзнинг қўлланиш ўринлари акс етган лексикографик тавсиялар ва хулосаларидан “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг “Очиқ дарс” кўрсатуви ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали” давлат муассасасининг 2022-йил 06-апрелдаги 06-39-752-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатув мавзуси доирасидаги маълумотларнинг маърифий, илмий ва амалий жиҳатдан бойишига еришилган.