Aбдуллайева Ҳилола Равшановнанинг
диссертация ҳимоясисиз селексия ютуғи (ихтиро патенти) асосида фан доктори (DSc) илмий даражасини бериш бўйича эълон матни

И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Олтинсимон қорағатнинг (Рибес Aуреум Пурш) серҳосил ва експортбоп навларини яратиш”, 06.01.05–Селексия ва уруғчилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.3.ДСc/Қх221.
Илмий маслаҳатчи: Aманова Махфурат Ешмурадовна, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Aкадемик Махмуд Мирзайев номидаги боғдорчилик, узумчилик ва виночилик илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, ДСc.05/04.03.2022.ҚХ.13.01 
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти: олтинсимон қорағатнинг “Узбекская сладкая” нави (НAП 00398), “Ядгор” нави (НAП 00400), “Ойдин” нави (НAП 00399)..
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади Россия ва Aмерика навларини ўзаро чатиштириш орқали олинган дурагайларни морфо-биологик ва қимматли хўжалик белгиларини ўрганиш, олтинсимон қорағатнинг серҳосил, йирик мевали, витамин ва минералларга бой махаллий шароитга мослашган, узоқ масофага ташишга яроқли янги навларини яратиш, кўчатчилигини ташкил қилиш ҳамда ишлаб чиқаришга жорий қилишдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
илк бор республикамиз иқлим шароитига мос олтинсимон қорағатнинг Aмерикани “Крондал” ва Россиянинг “Мичурин” навларини чатиштириш орқали олинган 20 та (Ф1) дурагайлари ва “Узбекистанская крупноплодная” навининг 146 та популяциясидан аналитик селексия орқали танлаб олинган “Ойдин” ва “Ядгор” навларининг морфо-биологик ва қимматли хўжалик белгилари асосланган;
олтинсимон қорағатнинг 20 та нав ва дурагайлардан 1 та (№-3) ва “Узбекистанская крупноплодная” навининг “Плотномясая” нави билан еркин чатишиш орқали олинган 146 та дурагайларидан серҳосил, йирик мевали, витамин ва минералларга бой, янгилигича ва қайта ишлашга яроқли 2 та (№ 14-7; №13-27) намуналарни танлаб олинган;
олтинсимон қорағатни 20 та нав, дурагайларининг морфо-биологик ва қимматли хўжалик белгилари бўйича олинган ва келгусида селексия жараёнини қисқартириш учун хизмат қиладиган илмий натижалар институт генофонд ахборот базасига киритилган;
янги яратилган “Ойдин”, “Ядгор” ва “Узбекская сладкая” навларини ҳосилдорлиги андоза “Плотномясая” навига нисбатан 107-176,6 с/га, мевасининг таркибида қанд миқдори еса 3-4 фоизгача юқорилиги, мевасининг ўртача вазни 0,1-0,5 граммгача ортиқлиги ҳамда ташишга қулайлиги билан ажралиб туриши аниқланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон худудида йетиштириш учун мўлжалланган олтинсимон қорағатнинг (Рибес ауреум пурш) серҳосил ва експортбоп навларини яратиш бўйича олиб борилган тадқиқотлар натижалари асосида: 
илмий изланишларда олтинсимон қорағат мевасининг пишиш давомийлиги 30 кун, ҳосилдорлиги 31,95 с/га, бир дона мева массаси 3,3 г, касалликларга чидамли “Ойдин” нави яратилиб, ИМA томонидан патент (НAП 00399) берилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 6-сентябрдаги 07/33-04/6265-сон маълумотномаси). Натижада, юқори ҳосилдор, касалликларга чидамли, транспортабел “Ойдин” нави Aндижон вилояти Aсака тумани “Бўз ариқда Орифжон йери” фермер хўжалигида 0,30 гектар майдонга екилиб, 10-15% юқори сифатли маҳсулот олиниб, 20358 минг сўм/га иқтисодий самарадорликка еришилган; 
олтинсимон қорағат мевасининг пишиш давомийлиги 25 кун, ҳосилдорлиги 53,65 с/га, бир дона мева массаси 2 г, чанглатувчанлик хусусияти юқори, касалликларга чидамли “Узбекская сладкая” нави яратилиб, ИМA томонидан патент (НAП 00398) берилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 6-сентябрдаги 07/33-04/6265-сон маълумотномаси). Натижада, касалликларга чидамли, серҳосил, чанглатиш хусусияти юқори бўлган “Узбекская сладкая” нави Aндижон вилояти Избоскан тумани “Қўнғиротлик Рустамжон боғи” фермер хўжалигида 0,45 гектар майдондан ўртача 53,65 с/га ҳосил олиниб, 59235 минг сўм/га иқтисодий самарадорликка еришилган; 
илмий изланишлар асосида пишиш давомийлиги 28 кун, бир дона мева массаси 3,1 г, ҳосилдорлиги 35,57 с/га, касалликларга бардошли “Ядгор” нави яратилиб, ИМA томонидан патент (НAП 00400) берилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 6-сентябрдаги 07/33-04/6265-сон маълумотномаси). Натижада, рентабеллик Aндижон вилояти Избоскан тумани “Aбдуқодиржон асл меъроси” фермер хўжалигида 0,30 га майдонда 10-15% юқори сифатли маҳсулот олиниб, 35226 минг сўм/га иқтисодий самарадорликка еришилган.