Муродова Дурдонахон Райимжон қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон матни
И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Фанлараро алоқадорлик асосида бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларини бадиий-естетик компетентлигини ривожлантириш”, 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (Педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.1.ПҳД/Пед2280.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
Илмий раҳбар: Шермуҳаммадов Баҳодиржон Шермуҳаммадович, педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Фарғона давлат университети, ПҳД.03/30.11.2021.Пед.05.07.
Расмий оппонентлар: Aртиқова Мухайё Ботиралийевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Қодиров Рауф Ғофурович, педагогика фанлари номзоди, профессор.
Йетакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларининг бадиий-естетик компетентлигини ривожлантиришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларининг бадиий-естетик компетентлигини ривожлантиришга доир педагогик ёндашувлар (тизимли-жараёнли, аксиологик, рефлексив ва шахсий фаолиятга йўналтирилган) ва психологик таъсирлар (мотивацион, интеллектуал ва ҳиссий)нинг ўзаро қайта алоқага киришиш барқарорлигини таъминлашнинг педагогик имкониятлари бадиий идрок жараёнига оптимал идентификациялаш асосида такомиллаштирилди;
бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларининг интеллектуал-ўрганувчанлик, креативлик қобилиятларини информацион, мотивацион-фасилитатив, консултатив функсионаллигини ривожлантириш даражаси продуктив, репродуктив, қисман изланувчан тамойиллари, ўз-ўзини баҳолаш мезонлари ва индивидуал ривожлантирувчи касбий йўналтирилганлик, интеграцияланган формаллаштириш ва ихтисослаштириш принсиплари ийерархик тартиблаштириш асосида ривожлантирилган;
шахсга йўналтирилган таълим орқали бўлажак мусиқа ўқитувчиларида бадиий-естетик мушоҳадакорлик фазилатини ривожлантириш естетик катарсис, бадиий орийентация, бадиий идеал, бадиий хотира, мусиқий муҳитга мослашувчанлик ва вариативлик, индивидуал таълим трайекториясининг диагностик стратегияси коллобративлигини таъминлаш тамойилларига устуворлик бериш асосида аниқлаштирилган;
мусиқа санъати ва педагогикасининг интеграциялашуви асосида бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларининг бадиий-естетик компетентлилигини ривожлантиришга қаратилган педагогик технология ва тизимли-функсионал модел педагогнинг профессионал мобиллик даражасини аксеологик узвийлигини аниқлаш мезонлари асосида такомиллаштирилган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларининг бадиий-естетик компетентлигини ривожлантириш йўллари ва технологияси бўйича олинган тадқиқот натижалари асосида:
бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларининг бадиий-естетик компетентлилигини ривожлантиришда мусиқа санъати ва педагогикасининг интеграциялашуви асосида ишлаб чиқилганмусиқа естетикаси, мусиқа ва мусиқий психология фанлари ҳамкорлигига асосланган педагогик технология ва тизимли-фнуксионал модели, уларнинг бадиий-естетик компетентлигини ривожлантиришга доир педагогик ёндашувлар (тизимли-жараёнли, аксиологик, рефлексив ва шахсий фаолиятга йўналтирилган) ва психологик таъсирлар (мотивацион, интеллектуал ва ҳиссий) нинг ўзаро қайта алоқага киришиш барқарорлигини таъминлашнинг педагогик имкониятларини бадиий идрок жараёнига оптимал идентификациялаш асосида такомиллаштиришга доир тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги томонидан олинган, 2018-2020 йилларда Ўзбекистон Миллий университетида бажарилган ПЗ-2017/09/29 789-сон “Ўзбекистонда олий таълим муассасаларининг ўқув жараёнида илғор педагогик ва замонавий ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланишни такомиллаштириш механизмларини ишлаб чиқиш” мавзусидаги амалий-илмий тадқиқот лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2022 йил 9 декабрдаги 02-07-4432/04-сон далолатномаси). Натижаларнинг жорий қилиниши бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларининг бадиий-естетик компетентлигини ривожлантиришнинг мезонлари ва кўрсаткичларини ишлаб чиқиш ҳамда емпирик баҳолаш самарадорлигини аниқлашга хизмат қилган;
бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларининг интеллектуал-ўрганувчанлик, креативлик қобилиятларини информацион, мотивацион-фасилитатив, консултатив функсионаллигини ривожлантириш даражасининг продуктив, репродуктив, қисман изланувчан тамойиллари, ўз-ўзини баҳолаш мезонлари ва индивидуал ривожлантирувчи касбий йўналтирилганлик, интеграцияланган формаллаштириш ва ихтисослаштириш принсипларини ийерархик тартиблаштириш асосида такомиллаштиришга доир янгиликлардан Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги томонидан олинган, 2018-2020 йилларда Ўзбекистон Миллий университетида бажарилган ПЗ-20170929789-сонли “Ўзбекистонда олий таълим муассасаларининг ўқув жараёнида илғор педагогик ва замонавий ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланишни такомиллаштириш механизмларини ишлаб чиқиш” мавзусидаги амалий-илмий тадқиқот лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети 2022 йил 9 декабрдаги 02-07-4432/04-сон далолатномаси). Натижаларнинг жорий қилиниши бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларининг бадиий-естетик компетентлигини ривожлантиришга доир мустақил таълимни ташкил етиш методикасини ишлаб чиқишга хизмат қилган;
шахсга йўналтирилган таълим орқали бўлажак мусиқа ўқитувчиларида бадиий-естетик мушоҳадакорлик фазилатини ривожлантиришни естетик катарсис, бадиий орийентация, бадиий идеал, бадиий хотира, мусиқий муҳитга мослашувчанлик ва вариативлик, индивидуал таълим трайекториясининг диагностик стратегияси коллобративлигини таъминлаш тамойилларига устуворлик бериш асосида такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 3 майдаги “Маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини ошириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-4307-сон Қарорига мувофиқ ишлаб чиқилган “Ўзбекистон Республикасида маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини янада ошириш, аҳолининг интеллектуал салоҳияти ва дунёқарашини юксалтиришга, мафкуравий иммунитетини мустаҳкамлашга доир чора-тадбирлар” дастурининг “Мамлакатимизда кенг нишонланадиган байрамлар ва бошқа саналарда кенг аҳоли орасида амалга ошириладиган маънавий-маърифий тадбирлар” номли ИХ бандида белгиланган “Мамлакатимиздаги машҳур олимлар, тадбиркорлар, ёзувчилар, маданият, санъат ва спорт соҳасида катта ютуқларга еришган шахсларнинг ҳаёти ва ижоди, хусусан мактаб даври ҳақидаги ибратли воқеаларни ҳикоя қилувчи видеороликлар тайёрлаш”га бағишланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2022 йил 15 июлдаги 197-сон далолатномаси). Натижаларнинг жорий қилиниши бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларининг бадиий-естетик компетентлигини ривожлантиришнинг мезонлари ва кўрсаткичларини ишлаб чиқиш ҳамда емпирик баҳолаш самарадорлигини аниқлашга хизмат қилган;
мусиқа санъати ва педагогикасининг интеграциялашуви асосида бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларининг бадиий-естетик компетентлилигини ривожлантиришга қаратилган педагогик технология ва тизимли-функсионал моделини педагогнинг профессионал мобиллик даражасини аксеологик узвийлигини аниқлаш мезонлари асосида такомиллаштиришга доир тавсиялардан Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги томонидан олинган, 2018-2020 йилларда Ўзбекистон Миллий университетида бажарилган ПЗ-20170929789-сон “Ўзбекистонда олий таълим муассасаларининг ўқув жараёнида илғор педагогик ва замонавий ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланишни такомиллаштириш механизмларини ишлаб чиқиш” мавзусидаги амалий-илмий тадқиқот лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети 2022 йил 9 декабрдаги 02-07-4432/04-сон далолатномаси). Натижаларнинг жорий қилиниши фанлараро ҳамкорликка асосланган бўлажак мусиқа таълими ўқитувчиларининг бадиий-естетик компетентлигини ривожлантиришга қаратилган интерфаол методлар тизимини такомиллаштиришга хизмат қилган.
