Пазилова Зилола Шухратовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

И.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек ва немис тилларида урф-одат ифодаловчи лексик бирликларнинг лингвокултурологик тадқиқи”, 10.00.06 – Қиёсий адабиёцҳунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Fil 2120.    
Илмий раҳбар: Умарходжаев Мухтар Ишанходжаевич, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Aндижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Fil.156.01.
Расмий оппонентлар: Раупова Лайло Рахимовна, филология фанлари доктори, профессор; Садиков Зохид Якубжанович, филология фанлари доктори, доцент.
Йетакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва немис халқлари маданиятига хос урф-одат маъносини билдирувчи лисоний воситаларнинг чоғиштирма таҳлили орқали ҳар икки халққа тегишли бўлган ўзига хос хусусиятлар ва ижтимоий қарашлар моҳиятини очиб беришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек ва немис халқларида тўй маросимлари, туғилиш ва мотам билан боғлиқ лексик бирликларнинг ўзига хос жиҳатлари руҳий ҳолат, темпорал белгиси каби етномаданий хусусиятлар асосида дифференсияцияланган;
урф-одат номларининг нутқ жараёнида психик, маданий ҳамда миллий қарашлар асосида юзага чиқиши ўзбек ва немис тилларидаги етнографизмлар мисолида асосланган;
ўзбек тилидаги алла матнларини немис тилида мавжуд матнлар билан қиёслаб ўрганиш натижасида улар ўртасидаги мақсад планидаги умумийлик, унинг матнидаги тилак ва истаклар, ифода планидаги товушлар ўртасида ўхшаш ҳамда лингвистик жиҳатдан фарқли хусусиятлар очиб берилган;
немис ва ўзбек тилларидаги урф-одат, маросимлар билан боғлиқ мақол-маталлар, турғун бирикмалар; ирим-сиримлар билан боғлиқ тушунчаларни ифодаловчи бирликлар, урф-одатларда табу ва евфемизмнинг қўлланилиши далилланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва немис тилларида урф-одат ифодаловчи лексик бирликларнинг лингвокултурологик тадқиқи жараёнида олинган натижалар асосида:
ўзбек ва немис халқлари маданиятига хос урф-одатлар билан боғлиқ лисоний бирликларнинг, хусусан, тўй маросимлари, туғилиш ва мотам билан боғлиқ лексик бирликларнинг чоғиштирма тадқиқи асосидаги хулосалардан Германиянинг Дармштадт университети тил ва адабиёцҳунослик институтида “Маданиятлараро мулоқот” фанида фойдаланилган (Германиянинг Дармштадт университети тил ва адабиёцҳунослик институтининг 2022-йил 2-декабрдаги маълумотномаси). Натижада талабаларнинг Марказий Осиё, жумладан, ўзбек халқи маданияти, урф-одатлари билан яқиндан танишишларига, ўзбек ва немис тилларидаги урф-одат ифодаловчи лексик бирликларнинг ўзига хос хусусиятлари, тўй ва мотам маросимлари билан боғлиқ лексик бирликларнинг умумий ва фарқли томонларини чоғиштириб ўрганишларига еришилган;
урф-одат номларининг нутқ жараёнида психик, маданий ҳамда миллий қарашлар асосида юзага чиқишига доир назарий хулосалардан «Деуцч мит Спаß» номли 4-синф немис тили дарслигини қайта тайёрлашда фойдаланилган (Халқ таълими вазирлигининг 2016-йил 17-июндаги AИ 154-сон маълумотномаси). Натижада дарсликнинг «Wир феиерн Навруз», «Остерфест», «Меин Лиеблингсфест» мавзуларидаги маълумотларнинг таъсирчанлиги, қизиқарлилиги, ранг-баранглиги ортган ва мавзулар илмий қарашлар асосида далилланган;
немис ва ўзбек тилларидаги алла матнлари, урф-одат, маросимлар билан боғлиқ турғун бирикмалар; ирим-сиримлар билан боғлиқ тушунчаларни ифодаловчи бирликлар, урф-одатларда табу ва евфемизмнинг қўлланилишига оид хулоса ва тавсиялардан Фарғона вилояти телерадиокомпанияси томонидан тайёрланган “Очиқ мулоқот”, “Долзарб мавзу”, “Замондош”, “Қадрият”, “Маънавият қалб кўзгуси”, “Кун мавзуси” кўрсатувларида кенг фойдаланилган (Фарғона вилояти телерадиокомпаниясининг 2022-йил 4-декабрдаги -сон маълумотномаси). Натижада ушбу телекўрсатув учун тайёрланган материалларнинг таъсирчанлиги, ранг-баранглиги ортган, мазмунан мукаммаллашган, илмий далилларга бой бўлиши таъминланган.