Пўлатова Сарвиноз Ботир қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Медиа дискурсларда "Ғурур" концептини ифодаловчи бирликларнинг лингвокултурологик тадқиқи (ўзбек- инглиз-турк тилларидаги материаллар асосида)”, 10.00.06 – Қиёсий адабиёцҳунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Fil2600.
Илмий раҳбар: Раупова Лайло Рахимовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Fil.156.01.
Расмий оппонентлар: Акбарова Зухра Акмалжоновна, филология фанлари доктори, доцент; Абдувалиев Мухаммаджон Арабович, филология фанлари номзоди, профессор.
Йетакчи ташкилот: Термиз давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади қиёсланаётган тилларда ғурур концептининг лингвомаданий хусусиятларини очиб беришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
турли лингвомаданиятларда ғурур концептининг психологик, когнитологик ва лингвокултурологик узвлари ҳамда ушбу консептнинг пайдо бўлиши, шаклланиши, юзага чиқишининг лисоний модели аниқланган;
медиа дискурслар таҳлили орқали филм ижодкорлари, актёрлар, ссенарий муаллифи, персонажлар ғояси, идеаллари, хатти-ҳаракатларининг ҳамоҳангликдаги ягона манзарасини ва бу жараёндаги ўзига хос занжирли боғланиш натижаларини умумлаштириш имконияти исботланган;
инглиз ва ўзбек тиллари афористикасида “ғурур” ҳаётдан завқланиш ва жамиятни авайлаш, хайрия ишлари билан шуғулланиш имкониятини баҳолайдиган меъёр сифатида қаралиши, шу билан бирга, бир қатор санъат асарларида мағрурлик инсон шахсини, инсоний ришталарни, оила ришталарини бузувчи сифатида гавдаланиши далилланган;
ғурур-приде тушунчасида турли лингвожамиятларда диний еътиқод, ижтимоий хослик, етник хослик каби сабаблар туфайли ўзига хос лингвомаданий бўёққа ега бўлган янги ижобий маънолар пайдо бўлиши очиб берилган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Ғурур” концептининг психологик, когнитологик ва лингвокултурологик жиҳатдан ўрганилиши бўйича олинган илмий натижалар асосида:
турли лингвомаданиятларда ғурур концептининг психологик, когнитологик ва лингвокултурологик узвлари ҳамда ушбу консептнинг пайдо бўлиши, шаклланиши, юзага чиқишининг лисоний моделига доир илмий-назарий хулосалардан Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган ПЗ-202004165 рақамли “Умумий ўрта таълимнинг бошланғич синф ўқувчиларида оғзаки ва ёзма нутқий компетенцияларини ривожлантирувчи електрон платформа яратиш” номли амалий лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022-йил 10-ноябрдаги О1-3086–сон маълумотномаси). Натижада умумий ўрта таълимнинг бошланғич синф ўқувчиларини ўқитиш жараёнида гендер стереотипларнинг прагматик хусусияти асосида корпусда берилиш тамойилларини тавсифлашга алоқадор вазифалар такомиллаштирилган;
медиа дискурслар таҳлили орқали филм ижодкорлари, актёрлар, ссенарий муаллифи, персонажлар ғояси, идеаллари, хатти-ҳаракатларининг ҳамоҳангликдаги ягона манзарасини ва бу жараёндаги ўзига хос занжирли боғланишни ўрганиш, ўзаро қиёслаш, таҳлил қилиш, натижаларни умумлаштириш имкониятига оид илмий хулосалардан Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган АМ-ФЗ-201908172 рақамли “Ўзбек тилининг таълимий корпусини яратиш” мавзусидаги инновацион илмий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022-йил 10-ноябрдаги О1-3087–сон маълумотномаси). Натижада таълим жараёнида нутқий компетенциянинг ривожлантирилишига доир назарий қарашлар бойитилган;
инглиз ва ўзбек тиллари афористикасида “ғурур” ҳаётдан завқланиш ва жамиятни авайлаш, хайрия ишлари билан шуғулланиш имкониятини баҳолайдиган меъёр сифатида қаралиши, шу билан бирга, бир қатор санъат асарларида мағрурлик инсон шахсини, инсоний ришталарни, оила ришталарини бузувчи сифатида гавдаланишига доир илмий-назарий хулосалардан Ўзбекистон Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимида бажарилган ФА-Ф1-Г003 рақамли “Ҳозирги қорақалпоқ тилида функционал сўз ясалиши” мавзусидаги (2016-2020) фундаментал лойиҳанинг назарий қисмида фойдаланилган (Ўзбекистон Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2022-йил 20-ноябрдаги 17-01/241-сон маълумотномаси). Натижада қорақалпоқ адабий тили лексикасидаги ясама сўзларнинг семантик хусусиятларини тавсифлашга алоқадор вазифалар такомиллаштирилган.
ғурур-приде тушунчасида турли лингвожамиятларда диний еътиқод, ижтимоий хослик, етник хослик каби сабаблар туфайли ўзига хос лингвомаданий бўёққа ега бўлган янги ижобий маънолар пайдо бўлишига доир илмий-назарий хулосалардан Ўзбекистон давлат хореография академиясида бажарилган C-202003161 рақамли “Хореография санъати орқали имконияти чекланган болаларнинг жамиятдаги фаоллигини оширишга қаратилган мултимедиа маҳсулотини яратиш” мавзусидаги инновацион илмий лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Давлат Хореография Aкадемиясининг 2022-йил 26-декабрдаги 01-04-08/593-сон маълумотномаси). Натижада имконияти чекланган болаларнинг жамиятдаги фаоллигини оширишга доир вазифалар такомиллаштирилган.
