Sayt test rejimida ishlamoqda

Байжигитов Омонулла Исрафиловичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек мулоқот нутқидаги фразеологик бирликлар: когнитив ва лингвокултурологик тамойиллари”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.4.PhD/Fil812. 
Илмий раҳбар: Раупова Лайло Рахимовна, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат университети, DSc.03/30.12.2021.Fil.70.01.
Расмий оппонентлар: Жумайев Турсунали, филология фанлари доктори, доцент; Маматов Aбдуғофир Ешонқулович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек нутқий мулоқотида қўлланиладиган фразеологик бирликларнинг прагматик ва лингвокултурологик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек менталитетининг олам ҳақидаги фолклор ғояларини, табиат ва жамият қоидаларини акс еттирувчи фразеологизмларнинг моҳиятини далилловчи лингвомаданий ва минтақавий-географик шароитида қўлланиладиган лисоний, ахборотнинг табиатли воситасини англатувчи когнитив-дискурсив хусусиятлари аниқланган;
фразеологизмларнинг фразема, рамзий ибора, чақириқлар каби турларига хос таъсирли ва емоционал-експрессивликни ифодаловчи нутқий маъноси очиб берилган;
мулоқотда иштирокчиларнинг фон билимлари ҳамда когнитив хотира чизгилари орқали ўзбекларнинг лингвокреатив тафаккур юритиш хусусияти, идрок етилаётган дунёни етнолингвистик томондан ўзига хос лексик-семантик интерпретация қилиниши аниқланган; 
фразеологик бирликлар шахснинг психологик, ижтимоий, миллий-маданий, маънавий ва гендер хусусиятларини мужассамлаштирган нутқий мулоқотнинг ажралмас узви еканлиги далилланган.
ИВ.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек мулоқот нутқидаги фразеологик бирликларнинг лингвокултурологик ва когнитив тамойилларини тадқиқ етиш бўйича олинган натижалар асосида:
ўзбек менталитетининг олам ҳақидаги фолклор ғояларини, табиат ва жамият қоидаларини акс еттирувчи фразеологизмларнинг моҳиятини далилловчи лингвомаданий ва минтақавий-географик шароитида қўлланиладиган лисоний, ахборотнинг табиатли воситасини англатувчи когнитив-дискурсив хусусиятлари аниқланганига оид фактик материаллардан 5120100 – Филология ва тилларни ўқитиш (ўзбек тили) бакалавриат таълим йўналиши учун мўлжалланган “Ҳозирги ўзбек тили” дарслигининг “Лексика, лексик-семантик сатҳ, лексикология ва лексикография” деб номланган қисмини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирининг 2018 йил 27 мартдаги 274-сон буйруғига мувофиқ 274-312 рақами асосида рўйхатга олинган). Натижада дарсликдаги фразеологизмлар талқинига оид маълумотлар назарий ва амалий жиҳатдан бойитиш имконини берган;
фразеологизмларнинг фразема, рамзий ибора, чақириқлар каби турларига хос таъсирли ва емоционал-експрессивликни ифодаловчи нутқий маъноси берилган берилганига оид хулосаларидан Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган И-ОТ-2019-42 рақамли “Ўзбек ва инглиз тилларининг електрон (Инсон қиёфаси, феъл-атвори, табиат ва миллий тимсоллар тасвири) поетик луғатини яратиш” номли инновацион лойиҳада фойдаланилган (Aлишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2022 йил 28 июндаги 15-2157-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида банк-молия терминларининг кўп тилли луғатларини яратишда янги ўзлашмаларнинг семантик ва лексикографик хусусиятларини ёритишга доир янги илмий маълумотлар билан бойитиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish