Sayt test rejimida ishlamoqda

Ҳакимова Шохиста Раимовна
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон


И. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Инглиз ва ўзбек лингвомамлакацҳунослик матнлари таржимаси муаммолари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиёцҳунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.PhD/Fil1467.
Илмий раҳбарнинг фамилияси, исми, шарифи, илмий даражаси ва унвони: Жўраева Ирода Aхмедовна, филология фанлари номзоди, доцент. 
Диссертасия бажарилган муассаса номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.01.10. 
Расмий оппонентлар: Кулмаматов Дўстмамат Саттарович, филология фанлари доктори, профессор; Тешабоева Зиёда Қамбаровна, филология фанлари доктори, доцент. 
Йетакчи ташкилот: Самарканд давлат чет тиллар институти. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ.Тадқиқотнинг мақсади: инглиз ва ўзбек тилларидаги лингвомамлакацҳунослик матнлари ва уларнинг маданиятлараро информатив хусусиятларининг таржима муаммоларини очиб беришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
инглиз ва ўзбек тилларидаги лингвомамлакацҳунослик матнларининг миллат менталитетга хос хулқ-атвор стериотиплари, анъана, урф-одат, мулоқот елементлари каби маданиятлараро информатив хусусиятлари далилланган;
турли тизимли тилларда лингвомамлакацҳунослик бирликларини таржима матнида адекватлигини таъминлашда аслият ва таржима тилининг фонетик жиҳатдан бир хиллиги ҳамда турли шаклга егалиги “ўзиники” ва “ўзганики” оппозициясини қўллаш орқали исботланган; 
икки тил доирасида расмий нутққа оид ситуатив реалиялар таржимасида тенг маънога ега еквивалентликнинг муқобиллик, аналог, адекват алмаштирув усуллари асосланган;
инглиз ва ўзбек тилларига хос тарихий ёдгорликлар, атоқли отларнинг асл номларини сақлашда транскрипция – аналог, транскрипция – тавсиф, транскрипция – трансплантат – тавсиф, транскрипция – калка – тавсиф, транскрипция – трансплантат каби таржиманинг уйғун комбинация усулларини қўллаш самарали еканлиги далилланган; 
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Лингвомамлакацҳунослик матнларининг таржима муаммоларини тадқиқ қилиш жараёнида олинган назарий ишланмалар ва амалий натижалар асосида:
инглиз ва ўзбек тилларидаги лингвомамлакацҳунослик матнларининг менталитетга хос хулқ-атвор стериотиплари, анъана, урф-одат, мулоқот елементлари каби маданиятлараро информатив хусусиятлари ҳамда турли тизимли тилларда лингвомамлакацҳунослик бирликларини таржима матнида адекватлигини таъминлашда аслият ва таржима тилининг фонетик жиҳатдан бир хиллиги ҳамда турли шаклга егалиги “ўзиники” ва “ўзганики” оппозициясини қўллашга оид хулосалардан Самарқанд давлат чет тиллар институтининг И-204-4-5 “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий етиш” номли инновацион тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2022 йил 9 августдаги 2237/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада, ўқувчининг лингвомамлакацҳунослик компетенциясини оширишга реалиялар, атоқли отлар, ситуатив реалиялар ва мулоқот елементлари аниқлаш ҳамда лингвомамлакацҳунослик матнлари таржимасида “ўзганики” ва “ўзиники” оппозицияси асосида транскрипция, транслиттерация, калкалаш, турғун мувофиқлик, тавсиф, лингвомаданий изоҳ, адаптация, генерализация, конкретизация тушириб қолдириш усулларини қўллаш самарадорлигига еришилган;
икки тил доирасида расмий нутққа оид ситуатив реалиялар таржимасида тенг маънога ега еквивалентликнинг муқобиллик, аналог, адекват алмаштирув усулларига оид хулосалардан Самарқанд давлат чет тиллар институтида бажарилган Ерасмус+ 561624-ЕРР-1-2015-УК-ЕППКА2-CБҲЕ-СП-ЕРAСМУС + CБҲЕ ИМЕП: “Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқаролаштириш” номли халқаро инновацион тадқиқот лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2022 йил 21 июлдаги 2061/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада, лойиҳа доирасида еквивалентлик категориялари таржима тилининг маданий маркерланган фон лексикасини аниқлашга хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тилларига хос тарихий ёдгорликлар, атоқли отларнинг асл номларини сақлашда транскрипция – аналог, транскрипция – тавсиф, транскрипция – трансплантат – тавсиф, транскрипция – калка – тавсиф, транскрипция – трансплантат каби таржиманинг уйғун комбинация усулларини қўллашга оид хулосалардан “Ўзбекистон” телеканалининг “Хайрли кун” кўрсатуви ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2022 йил 8 августдаги 312-сон маълумотномаси). Натижада, телекўрсатувлар ссенарийси таржиманинг уйғун комбинацияси усулларини қўллаш орқали лингвомамлакацҳунослик матнларининг таржимаси адекватлигини таъминлашга оид маълумотлар билан бойитилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish