Сафарова Зилола Толибовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Инглиз ва ўзбек тарбия романларининг специфик белгилари», 10.00.06 – Қиёсий адабиёцҳунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.3.PhD/Fil2779.
Илмий раҳбар: Ўрайева Дармон Саидахмедовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Носиров Aбдураҳим Aбдимуталипович, филология фанлари доктори, доцент; Ҳошимова Дилдора Мадаминовна, филология фанлари доктори, доцент.
Йетакчи ташкилот: Қарши давлат университети.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек адабиётида тарбия романларининг специфик белгиларини қиёсий тадқиқ етиш асосида муштарак хусусиятлари, тараққиёт омиллари, бадиий-услубий хусусиятларини аниқлашдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
тарбия романлари ўз жанрий табиати, бадиий-естетик тараққиёт қонуниятлари, поетик шакли ва услуби, мотив ва образлари, физиологик-психологик жиҳатдан ёшлар дунёқараши ва турмуш тарзига мувофиқ яратилиши, ҳар бир халқнинг миллий менталитети, диний-ирфоний қарашларига таянилиши, тарбиявий ғояларнинг алоҳида таъкидланиши билан белгиланганлиги аниқланган; 
тарбия романларида ижтимоий структурани бадиий структурада қайта яратиш тенденсиясининг йетакчилиги, мазкур тенденсиянинг индивидуал-шахсий тақдирлар, синфлар, миллатлар, мамлакатларнинг тарихий ҳаракатлари, специфик белгилари авантюр, пикареск ва готик роман белгилари умумлашувида намоён бўлиши далилланган; 
инглиз ва ўзбек тарбия романларида йетимлик ва ўгайлик оғзаки ва ёзма адабиётнинг анъанавий мотиви екани, уларнинг талқин қилинишида миллий қарашлар таъсири, катталар ва болалар муносабати, мактаб ҳаёти тасвирининг миллий ментал хусусиятлари, уларда тарбиячи ва тарбияланувчилар, йетим ва ўгай болалар, ўгай она ёки ўгай оталар образи йетакчилик қилиши асосланган;
инглиз ва ўзбек адабиётида тарбия романларининг бадиий-естетик тараққиёти жаҳон ва миллий фолклор, ёзма адабиёт анъаналари, романчиликда ижодкорларнинг адабий-естетик тажрибалари асосида кечганлиги, бадиий воситалардан фойдаланиш маҳоратининг яқинлиги исботланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тарбия романларининг специфик белгиларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
тарбия романлари ўз жанрий табиати, бадиий-естетик тараққиёт қонуниятлари, поетик шакли ва услуби, мотив ва образлари, физиологик-психологик жиҳатдан ёшлар дунёқараши ва турмуш тарзига мувофиқ яратилиши, ҳар бир халқнинг миллий менталитети, диний-ирфоний қарашларига таянилиши, тарбиявий ғояларнинг алоҳида таъкидланиши билан белгиланганлигига оид олинган илмий хулосалардан Андижон давлат университетида 2017-2020 йилларда бажарилган ОТ-Ф1-18 “Оммавий лисоний маданиятни шакллантириш методлари ва методологиясини ишлаб чиқиш” мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Андижон давлат университетининг 2022 йил 9 сентябрдаги 39-08-2199-сон маълумотномаси). Натижада инглиз ва ўзбек болалар адабиётининг йетимлик ва ўгайлик мотивлари талқини акс етган намуналаридан мавжуд дастурлар ва қўлланмаларда кенг фойдаланилиб, таълим жараёнида тарбия методлари самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
тарбия романларида ижтимоий структурани бадиий структурада қайта яратиш тенденсиясининг йетакчилик қилиши, мазкур тенденсиянинг индивидуал-шахсий тақдирлар, синфлар, миллатлар, мамлакатларнинг тарихий ҳаракатлари, специфик белгилари авантюр, пикареск ва готик роман белгилари умумлашувида намоён бўлишига оид хулосалардан Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетида Ерасмус+ дастурининг ИCМ, КA-107 – Интернатионал Cредит Мобилитй бетwеен Еуропеан Унион анд Узбекистан ҲЕИс, тҳроугҳ стафф анд студент мобилитй ехчанге прожеcц бетwеен Узбекистан Стате Университй оф Wорлд Лангуагес анд Руҳр Университй Бочум (Германй) – 2020-1-ДЕ01-КA107-005433 – (Йевропа Иттифоқи ҳамда Ўзбекистон олий таълим муассасалари ўртасида халқаро тажриба алмашинуви доирасида Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети ҳамда Бохумдаги Рур университети (Германия) ўртасидаги кредит сафарбарлиги) номли хорижий лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг 2022-йил 10-ноябрдаги ИРД/22-390-сон маълумотномаси). Натижада, инглиз ва ўзбек тарбия романларининг қиёсий тадқиқи орқали уларга хос муштарак мотив ва образларни аниқлаш асосида чиқарилган илмий-назарий хулосалар мазкур дастур мазмунини бойитишга хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тарбия романларида йетимлик ва ўгайлик оғзаки ва ёзма адабиётининг анъанавий мотиви екани, уларнинг талқин қилинишида миллий қарашлар таъсири, катталар ва болалар муносабати, мактаб ҳаёти тасвирининг миллий ментал хусусиятлари, уларда тарбиячи ва тарбияланувчилар, йетим ва ўгай болалар, ўгай она ёки ўгай оталар образи йетакчилик қилиши билан боғлиқ хулоса ва натижалардан Бухоро вилоят телерадиокомпаниясида “Ассалом Бухоро”, “Саккизинчи мўжиза” телекўрсатувлари сенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Бухоро вилояти телерадиокомпаниясининг 2022-йил 5-сентабрдаги 1/228-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатувларнинг илмий далилларга бой бўлиши таъминланган ҳамда ўзбек болалар адабиётининг жаҳон адабиёти контексти билан боғлиқлиги, унинг маърифий-тарбиявий аҳамияти очилган.