Нассер Саҳим A Т Aлжассимнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): «Қатар мусиқа маданияти ва унинг Ўзбекистон билан алоқалари: тарих ва замонавийлик», 17.00.02–Мусиқа санъати (санъацҳунослик фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.3.PhD/San201.
Илмий раҳбар: Мамаджанова Елнора Улмасовна, санъацҳунослик фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат консерваторияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат консерваторияси, PhD.03/30.12.2021.San.54.01
Расмий оппонентлар: Aбдуллаев Рустамбек Самигович, санъацҳунослик фанлари доктори, профессор; Давид Ҳеберт, санъацҳунослик фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат хореография академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади Қатар мусиқа маданияти хусусиятлари ва унинг Ўзбекистон билан алоқаларининг тарих, назария ва мусиқий жанрлари кесимида ўзига хос хусусиятлари орқали очиб беришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Қатар мусиқа маданиятининг Фажри, Сут, Самрй, Ҳаппан каби мусиқий жанрлари ритмик усулига кўра Aжам Рост, Нахованд Сегох, Нахованд Ироқ мақомлари ўзбек Шашмақомидаги Бузрук, Наво, Дугоҳ каби ўн икки мақом тизими билан боғлиқлиги аниқланган;
Қатар халқ мусиқасидаги тўй-маросим қўшиқлари, меҳнат қўшиқлари, денгиз қўшиқлари ва мақом жанрига хос Жалоуа, Aрда кабилар фақатгина ушбу ҳудудга хос локал хусусиятлари еканлиги, улар ўзбек мусиқа мероси намуналарида учрамаслиги очиб берилган;
Қатар мусиқа маданиятини Ўзбекистон билан маданий алоқалари ўзига хос мусиқий чолғулардан табл, тус, мервас, рубаба, танбура чолғуларининг пардабанди ва шаклига кўра най, сурнай, уд, қонун, доира кабиларнинг ўхшашлиги далилланган;
Қатар халқ мусиқаси кўпроқ зарбли мусиқа чолғуларига таяниши, аксарият оммалашган лирик шакллар уларда қўлланилган ритмик андозалар Савт санъатида Шами Мизан, Aраб Мизани, Хаяли Мизан номи билан аталиши исботланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқот бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Қатар мусиқа маданиятининг Фажри, Сут, Самрй, Ҳаппан каби мусиқий жанрлари ритмик усулига кўра Aжам Рост, Нахованд Сегох, Нахованд Ироқ мақомлари ўзбек Шашмақомидаги Бузрук, Наво, Дугоҳ каби ўн икки мақом тизими билан боғлиқлиги ҳақидаги маълумотлар Қатар телевидениесининг СИЙAК кўрсатуви сценарийсида фойдаланилган (Қатар телевидениесининг 2022-йил 25-августдаги 14346-2022-сон маълумотномаси). Натижада тингловчилар шу асосда мусиқий жанрлар билан танишиш имкониятини берган;
Қатар халқ мусиқасидаги тўй-маросим қўшиқлари, меҳнат қўшиқлари, денгиз қўшиқлари ва мақом жанрига хос Жалоуа, Aрда кабилар фақатгина ушбу ҳудудга хос локал хусусиятлари еканлиги, улар ўзбек мусиқа мероси намуналарида учрамаслиги Ҳабаиеб радиоканали сценарийсида фойдаланилган (Ҳабаиеб фм радиосининг 2022-йил 18-августдаги маълумотномаси). Натижада тингловчилар Aрда, Жалоуа каби мақом жанрлари, тўй-маросим қўшиқлари ва меҳнат қўшиқларининг локал хусусиятлари бўйича янги илмий маълумотларга ега бўлган;
Қатар мусиқа маданиятини Ўзбекистон билан маданий алоқалари ўзига хос мусиқий чолғулардан табл, тус, мервас, рубаба, танбура чолғуларининг пардабанди ва шаклига кўра най, сурнай, уд, қонун, доира кабиларнинг ўхшашлиги ҳақида Еуронеwс телевидениеси сценарийсида фойдаланилган (Еуронеwс Доҳа ҚФC Бранчнинг 2022-йил 7-сентябрдаги маълумотномаси). Натижада тингловчилар мусиқий чолғуларнинг ўхшашлиги ҳақида янги маълумотларга ега бўлган;
Қатар халқ мусиқаси кўпроқ зарбли мусиқа чолғуларига таяниши, аксарият оммалашган лирик шакллар уларда қўлланилган ритмик андозалар Савт санъатида Шами Мизан, Aраб Мизани, Хаяли Мизан номи билан аталиши Ўзбекистон композиторлари ва бастакорлари уюшмаси фаолиятида фойдаланилган ва баёнлашган (Ўзбекистон композиторлари ва бастакорлари уюшмасининг 2022-йил 12-сентябрдаги 01-04/73-162-сон маълумотномаси). Натижада Қатар халқ мусиқасида кўпроқ зарбли мусиқа чолғуларининг ўрни хусусида ўсиб келаётган ёш истеъдодлар тасаввурларини кенгайтиришга асос бўлган.
