Sayt test rejimida ishlamoqda

Aкбаров Ҳусниддинжон Мўйсин ўғлининг
фан доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон


И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистон Республикаси тижорат банклари валюта операцияларини ривожлантириш йўллари”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Iqt2557.
Илмий раҳбар: Жумайев Нодир Хосиятович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси DSc.09/31.08.2022.I.151.01.
Расмий оппонентлар: Мирзайев Фарҳод Исамович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Рахмонов Илхом Хуррамович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент
Йетакчи ташкилот: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон Республикасида тижорат банкларининг валюта операцияларини такомиллаштиришга қаратилган илмий-назарий, амалий ва услубий таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат. 
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тижорат банклари иштирокида валюта бозорида ва биржадан ташқари валюта бозорида муддатли валюта операцияларини ривожлантирган ҳолда валюта захираларини валюта рискларидан ҳимоялаш таклифи асосланган. 
ички валюта бозорини янада еркинлаштириш, банклараро валюта савдоларида операциялар ўтказилишини соддалаштириш орқали спот валюта бозори ликвидлилигини таъминлаш ҳамда валюта бозоридаги алмашинув курсининг кескин тебранишидан тижорат банкларини ҳимоялаш механизмини жорий етиш таклифи асосланган.
тижорат банкларида валюта операциялари самарадорлигини ошириш ҳамда валюта рискларидан ҳимоялаш имкониятини бериш мақсадида, миллий валютанинг хорижий валютага нисбатан алмашинув курси ҳамда ички иқтисодиётда инфлация даражасининг прогноз кўрсаткичларидан фойдаланиш таклифи асосланган.
биржадан ташқари валюта бозорини ривожлантириш мақсадида валюта бозорининг инструментларидан ҳисобланган йетказиб берилмайдиган форвард (Нон-Деливерабле Форwард) операцияларини амалиётга жорий етиш таклифи асосланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқот жараёнида олинган қуйидаги илмий таклиф ва амалий тавсиялар амалиётга жорий етилган:
тижорат банклари иштирокида валюта бозорида ва биржадан ташқари валюта бозорида муддатли валюта операцияларини ривожлантириш орқали валюта захираларини валюта рискларидан ҳимоялашга доир таклифи ХAБ Трастбанкнинг 2022-йил 23-декабрдаги 01-33/4042-сон баённомаси асосида ХAБ Трастбанк (ХAБ Трастбанкнинг 2022-йил 23-декабрдаги 01-33/4042-сон далолатномаси) ва AТБ Туронбанкнинг 2022-йил 26-декабрдаги 23-03/1576-сон баённомаси асосида AТБ Туронбанк (AТБ Туронбанкнинг 2022-йил 26-декабрдаги 23-03/1576-сон далолатномаси) фаолиятига жорий етилган. Натижада, тижорат банкларида валюта курсининг салбий ўзгаришидан суғурталаш, юқори даромадли спекулятив операциялар учун чекланмаган имконият яратиш, транзаксия харажатларини камайтириш ҳамда янги турдаги даромадли инструментлар яратиш имкониятлари очиб берилган;
ички валюта бозорини янада еркинлаштириш, банклараро валюта савдоларида операциялар ўтказилишини соддалаштириш, спот валюта бозори ликвидлилигини таъминлаш ҳамда валюта бозоридаги алмашинув курсининг кескин тебранишидан тижорат банкларини ҳимоялаш механизмини жорий етишга доир таклифи ХAБ Трастбанкнинг 2022-йил 23-декабрдаги 01-33/4042-сон баённомаси асосида ХAБ Трастбанк (ХAБ Трастбанкнинг 2022-йил 23-декабрдаги 01-33/4042-сон далолатномаси) ва AТБ Туронбанкнинг 2022-йил 26-декабрдаги 23-03/1576-сон баённомаси асосида AТБ Туронбанк томонидан амалиётган жорий етилган (AТБ Туронбанкнинг 2022-йил 26-декабрдаги 23-03/1576-сон далолатномаси). Натижада Ўзбекистон Республикаси тижорат банклари томонидан валюта биржасида сотиб олинган хорижий валюта ҳажмининг бир фоизга кўпайиши кейинги ойда алмашинув курсини 2,7 фоизга ошириши ҳамда тижорат банклари томонидан валюта биржасида хорижий валюталарни сотиш ҳажмининг бир фоизга ошиши кейинги ойда алмашинув курсини 0,7 фоизга пасайтириши економетрик вектор авторегрессия (ВAР) модели орқали аниқланган ва асослаб берилган; 
миллий валютанинг хорижий валютага нисбатан алмашинув курси ҳамда ички иқтисодиётда инфлация даражасининг прогноз кўрсаткичларидан фойдаланган ҳолда, тижорат банкларида валюта операциялари самарадорлигини ошириш ҳамда валюта рискларидан ҳимоялаш имкониятини беришга доир таклифи ХAБ Трастбанкнинг 2022-йил 23-декабрдаги 01-33/4042-сон баённомаси асосида ХAБ Трастбанк (ХAБ Трастбанкнинг 2022-йил 23-декабрдаги 01-33/4042-сон далолатномаси) ва AТБ Туронбанкнинг 2022-йил 26-декабрдаги 23-03/1576-сон баённомаси асосида AТБ Туронбанк (AТБ Туронбанкнинг 2022-йил 26-декабрдаги 23-03/1576-сон далолатномаси) томонидан амалиётган жорий етилган. Ушбу таклифнинг амалиётга жорий етилиши натижасида 2023-йилнинг январ-июн ойларида миллий валютанинг AҚШ долларга нисбатан курси 11300-11500 сўм атрофида бўлиши, 2023-йилнинг иккинчи ярмидан УСД/УЗС алмашинув курси 11500 дан юқорига кўтарилиши прогноз натижасида аниқланган ва илмий асосланган. Шунингдек, 2023-йилнинг биринчи ярмида инфлация спирали анча жиловланиб, 8 фоизгача тушиши ҳамда шу йилнинг иккинчи ярмида еса инфлация даражаси 6-8 фоиз атрофида бўлиши прогноз қилинган;
биржадан ташқари валюта бозорини ривожлантириш мақсадида валюта бозорининг инструментларидан ҳисобланган йетказиб берилмайдиган форвард (Нон-Деливерабле Форwард) операцияларини амалиётга жорий етишга доир таклифи ХAБ Трастбанкнинг 2022-йил 23-декабрдаги 01-33/4042-сон баённомаси асосида ХAБ Трастбанк (ХAБ Трастбанкнинг 2022-йил 23-декабрдаги 01-33/4042-сон далолатномаси) ва AТБ Туронбанкнинг 2022-йил 26-декабрдаги 23-03/1576-сон баённомаси асосида AТБ Туронбанк (AТБ Туронбанкнинг 2022-йил 26-декабрдаги 23-03/1576-сон далолатномаси) томонидан амалиётган жорий етилган. Ушбу таклифнинг амалиётга жорий етилиши тижорат банкларига валюта биржасидаги очиқ позициясидан кўриладиган рисклардан ҳимоялашга ҳамда банкларнинг валюта операциялари самарадорлигини оширишга олиб келган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish