Sayt test rejimida ishlamoqda

Жо Мин Ёунгнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида еълон


И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи: “Ўзбек ва корейс тилларида ўхшатишларнинг лингвомаданий тадқиқи”. 10.00.06 – Қиёсий адабиёцҳунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.4.PhD/Fil1514.
Илмий раҳбар: Усманова Шоира Рустамовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети DSc.03/30.2019.Fil/Tar.21.01.
Расмий оппонентлар: Дадабойев Ҳамидулла Aрипович, филология фанлари доктори, профессор; Ким Пёнг Ил, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), профессор.
Йетакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси ФA Ўзбек тили, адабиёти ва фолклори институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва корейс тилларидаги турғун ўхшатишларни лингвомаданий жиҳатдан тадқиқ етиш орқали ўзбек ва корейс миллатларига хос бўлган лисоний манзарани очиб беришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек ва корейс тилларидаги флора ва фауна кодли, инсон ташқи кўриниши ҳамда инсон хулқ-атворини тавсифловчи ўхшатишларнинг ҳар иккала миллатга хос олам лисоний манзарасини акс еттирувчи лингвомаданий бирликлар еканлиги далилланган; 
ўзбек ва корейс лингвомаданиятида “қомат”, “юз”, “кўз”, “қош”, “тиш”, “соч”, “лаб”, “оғиз”, “кўкрак” соматизмли ўхшатишлар воситасида ўзига хос миллий аксиологик муносабатнинг ифодаланиши асосланган; 
биоморф кодли ўхшатишларнинг ўзбек тилида арслондек, шердек, қўчқордек, мусичадек, қўйдек, корейс тилида бақадек, йўлбарсдек, қўйдек, сигирдек бақувватлик ва беозорлик хусусиятларига кўра ўзбек ва корейс стереотиплари билан боғлиқлиги аниқланган;
ўхшатишлар воситасида ўзбек ва корейс халқларининг миллий-етник ва антропологик, хусусан, ўзбекларда қора, катта, юмалоқ кўзлар (чаросдек, мунчоқдек), корейсларда қисиқ кўз шаклининг 초승달 [чосингдал] янги чиққан ой (ҳилол)га қиёсланишидаги фарқли жиҳатлари очиб берилган;
ўзбек ва корейс тилларида мелиоратив ўхшатишларнинг кўплиги ҳар иккала лингвожамоада одоб-ахлоқ меъёрларининг устуворлиги билан боғлиқлиги исботланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва корейс тилларида ўхшатишларнинг лингвомаданий тадқиқи юзасидан олинган илмий натижалар ва хулосалар асосида:
биоморф кодли ўхшатишларнинг ўзбек тилида арслондек, шердек, қўчқордек, мусичадек, қўйдек, корейс тилида бақадек, йўлбарсдек, қўйдек, сигирдек бақувватлик ва беозорлик хусусиятлари билан боғлиқ лингвомаданий таҳлилий материаллардан A 1-180 “Таржима ва маданиятлараро мулоқот масалаларига оид ўқув қўлланмалари яратиш” мавзусидаги илмий тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Тошкент давлат шарқшунослик университетининг 2022-йил 8-сентябрдаги 01-04-01/1736-сон маълумотномаси). Олинган натижалар “Таржиманинг лингвомаданий аспекти” дарслигини тайёрлашда хизмат қилган; 
ўзбек тилидаги “қомат”, “юз”, “кўз”, “қош”, “тиш”, “соч”, “лаб”, “оғиз”, “кўкрак” соматизмлар воситасида ўзига хос миллий аксиологик муносабатни ифодалаган турғун ўхшатишларга оид тадқиқот натижаларидан Хитой Халқ Республикаси Пекин Марказий миллатлар университети Aкадемик тадқиқотлар бўлими лойиҳалари бўйича ПХ167201960 «Масофавий таълимни ташкиллаштириш ва ислоҳ қилиш» мавзусидаги илмий тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Хитой Халқ Республикаси Пекин Марказий миллатлар университетининг 2022-йил 8-июндаги 10301-202000205-сон маълумотномаси). Олинган натижалар Хитой Халқ Республикаси Пекин Марказий миллатлар университети (Минзу университй оф Чина)да ўзбек тили ва маданиятини ўқитиш ҳамда хитойликлар учун “Ўзбек тили” дарслиги тайёрлашда хизмат қилган;
ўзбек тилида (чаросдек, мунчоқдек), корейс тилида초승달 [чосингдал] янги чиққан ой (ҳилол) ўхшатишлари воситасида ўзбек ва корейс халқларининг миллий-етник ва антропологик фарқли жиҳатлари очиб берилган хулосалардан Корея Республикасининг Ўзбекистон елчихонаси ҳузуридаги “Ўзбекистондаги корейс резидентлари уюшмаси”да тақдимот ўтказилган (Ўзбекистондаги корейс резидентлари уюшмасининг 2021-йил 25-январдаги КР2021012130-сон маълумотномаси). Натижада корейс тингловчиларининг маданиятлараро мулоқотда ўхшатишларни ўринли қўллаш малакаси ошган; 
ўзбек ва корейс тилларидаги инсон ташқи кўриниши ҳамда инсон хулқ-атворини тавсифловчи ўхшатишларнинг ҳар иккала миллатга хос олам лисоний манзарасини акс еттирувчи лингвомаданий бирликлар тўғрисидаги хулосалардан Осиё алмашинув ассоциациясининг тадбирларида фойдаланилган (Осиё алмашинув ассоциациясининг 2021-йил 19- февралдаги 2021021909-сон маълумотномаси). Натижалар Корея Республикасининг КНН телеканалида ёритилган. Ўзбек ва корейс тилларидаги ўхшатишларнинг лингвомаданий хусусиятларига доир таҳлилий фикрлар ва назарий хулосалар телекўрсатув материаллари мазмунини бойитишга хизмат қилган;
ўзбек ва корейс тилларида мелиоратив ўхшатишларнинг кўплиги ва уларнинг ҳар иккала лингвожамоада одоб-ахлоқ меъёрларининг устуворлиги билан боғлиқлиги кўрсатилган таҳлилий натижалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Оилавий” телеканалининг “Фореин лангуаге” телелойиҳасини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали давлат унитар корхонасининг 2022 йил 10 июндаги 02-05-876-сон маълумотномаси). Ўзбек ва корейс тилларидаги турғун ўхшатишларнинг лингвомаданий тадқиқи орқали ҳар иккала халқ ассоциатив тафаккуридаги ўхшаш ва фарқли жиҳатлар хусусидаги таҳлилий фикрлар ва назарий хулосалар телелойиҳанинг мазмунини бойитишга хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish