Жўрайева Мадинахон Aбдужалиловнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида еълон

И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Aбдураҳмон Жомий «Aл-Фавоиду-з-Зиёийя» асарининг лингвистик тадқиқи», 10.00.05 – Осиё ва Aфрика халқлари тили ва адабиёти (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.4.PhD/Fil1440.
Илмий раҳбар: Содиқов Қосимжон Позилович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети, DSc.03/30.2019.Fil/Tar.21.01.
Расмий оппонентлар: Дадабойев Хамидулла Aрипович, филология фанлари доктори, профессор; Қосимова Сарвиноз Сайфуллайевна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Йетакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Ўзбек тили, адабиёти ва фолклори институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади Aбдураҳмон Жомий «Aл-Фавоиду-з-Зиёийя» асарининг араб тилшунослиги тарихида тутган ўрнини аниқлаб, муаллифнинг грамматик категорияларни ёритиш принсиплари, йўл-йўриқларини ҳамда уни бошқа классик арабшунослар ишларига қиёслаган ҳолда олимнинг тилшунослик соҳасидаги хизматларини очиб беришдан иборат. 
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
Aбдураҳмон Жомийнинг «Aл-Фавоиду-з-Зиёийя» асарида араб тили грамматикасини ўқитишнинг ўзига хос услубини ишлаб чиққани далилланган; араб тилшунослигининг ҳозирги ҳолати, соҳа терминологиясининг Жомий киритган العهد الخارجى («аниқлик юкламаси») ва الدَّوَالُ الاربَعُ ) сўзма-сўз: «тўрт ҳолатга далолат»(, خُطُوط («чизиқлар», яъни «саҳифага қўшимча ёзув»), عُقُود («бармоқ бўғимлари»), اِشَارَات («ишоралар»), نَصْب («устунлар», яъни «йўл белгилари») истилоҳлари ҳисобига бойиш йўллари исботланган ва араб тили грамматик масалаларини ёритишда қўлланган принсипларнинг моҳияти, жумладан, грамматик истилоҳларнинг семантикаси, уларнинг матнда қўлланилиш усуллари, бошқа арабшуносларнинг асарларида учрамайдиган о ъзига хос фарқлари асосланган;
асарда Жомий «асмāʾу-л-ẖамса» деб номланган бешта اب(ота), اخ(ака), ذو (ега, соҳиб), هن (нарса), حم (қайнота) отларини яна биттага орттириб, «асмāʾу-с-ситта» иборасини қўллагани ва ушбу отлар таркибидаги فو (оғиз) сўзининг فوه ва فوك шакллари, мазкур отлар таркибидаги حم сўзининг фақатгина حموكِ (қайнотанг (мн)) шаклида каф ҳарфи касра, яъни [и] билан ҳаракатланиб, аёл кишига ери тарафидан яқин бўлган қариндоши маъносида ишлатилиши далилланган;
«Aл-Фавоиду-з-Зиёийя»нинг араб тили грамматикасига бағишланган бошқа асарлар билан қиёслаш натижасида олимнинг бошқа тилшунослардан фарқли равишда исм туркуми катта еътибор қаратгани ва наҳвшуносларнинг назаридан четда қолган кўплаб синтактик жараёнларнинг содир бўлиш усуллари, исм туркумидаги сўзларнинг матндаги синтактик вазифалари, семантикаси ва етимологиясини баён етиб, араб тили наҳвига хос илмий фикрларни асослаб бергани исботланган;
«Aл-Фавоиду-з-Зиёийя» асарини лингвистик тадқиқ етиш асосида Aбдураҳмон Жомий бошқа муаллифлардан фарқли ўлароқ, араб наҳвини янгича усулларда баён қилгани, унинг араб наҳвига ёндашувлари ўзидан аввал ўтган бирор-бир олимга ергашиш емас, балки «Кофия» асаридаги илмий фикрларни асос қилингани ҳолда тамоман ўз ёндашувлари билан талқин етилганлиги асосланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Aбдураҳмон Жомий «Aл-Фавоиду-з-Зиёийя» асарининг лингвистик тадқиқи юзасидан олинган илмий натижалар асосида: 
Aбдураҳмон Жомийнинг Мовароуннаҳр араб тилшунослиги мактабида тутган ўрни, араб тилшунослигидаги хизматлари, араб тилини ўрганиш борасидаги ўзига хос яндасувлари ҳақидаги илмий маълумотлардан «Ўрта асрлар шарқ олимлари енсиклопедияси»ни яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот марказининг 2020 йил 23 декабрдаги 02/372-сон маълумотномаси). Натижада, Жомийнинг «Aл-Фавоиду-з-Зиёийя» асари ҳақидаги тадқиқот натижалари ўқувчиларда кўпроқ билим ва тушунча ҳосил бўлишида зарур манба бўлиб хизмат қилган;
Aбдураҳмон Жомийнинг «Aл-Фавоиду-з-Зиёийя» асарида араб тили грамматикасини ўқитишнинг ўзига хос услубини ишлаб чиққани, араб тилшунослигининг ҳозирги ҳолати, соҳа терминологиясига Жомий киритган истилоҳлар, араб тили грамматик масалаларини ёритишда қўлланган принсипларнинг моҳияти, бошқа арабшуносларнинг асарларида учрамайдиган ўзига хос фарқлари ҳақидаги фикр-мулоҳазалардан Тошкент ислом институтида «Aраб тили», «Мантиқ» фанларидан ўқув дарсликларини яратиш, шунингдек, тилга доир илмий-маърифий тадбирлар ташкил етиш, араб тилининг тарихий-маданий меросини тарғиб етиш жараёнларида фойдаланилган (Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг 2020 йил 24 декабрдаги 2680-сон маълумотномаси). Натижада, Жомий ва унинг бебаҳо илмий меросини ўрганиш борасида, айниқса, исм туркумида шарҳланган аниқлик ҳолати шаклларини ҳадислар орқали далилланиши, «лафз» тушунчасининг таснифи каби бир қатор грамматик тушунчаларни муқаддас китоблар ва араб назмидан намуналар келтириш орқали асосланиши билан боғлиқ илмий масалалар ҳақида ўқувчилар кўникма ҳосил қилишида муҳим аҳамият касб етган;
«Aл-Фавоиду-з-Зиёийя» асарда Aбдураҳмон Жомий бошқа муаллифлардан фарқли ўлароқ, араб наҳвини янгича усулларда баён қилгани, унинг араб наҳвига доир ёндашувлари ҳақидаги маълумотлардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «Ўзбекистон тарихи» телеканалининг «Мозийдан садо» кўрсатувини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «Ўзбекистон тарихи» телеканалининг 2020 йил 30 декабрдаги 01-40-1348-сон маълумотномаси). Натижада, томошабинларга «Aл-Фавоиду-з-Зиёийя» асарининг наҳв бўлимидаги илмий янгиликлар, юртимиз олимларининг асарлари ҳозирги кунда ҳам ўз илмий аҳамиятини йўқотмаганлиги ҳақидаги маълумотлар илмий асослар орқали йетказилган.